بریده‌هایی از کتاب ارتداد

شاعری تنها هنری است که با همهٔ ما ایرانی‌ها همزاد است.

و من عالم خیال را جدی می‌گیرم؛ چنان جدی که گویی فرصتی است برای دیدن آنچه قطعاً در آینده رخ خواهد داد، و الهام‌های گاه و بی‌گاه را همچون سروده‌های فرشتگان الهی می‌دانم که پنهانی و با لطافت در عمق جانم زمزمه می‌شود. الهام‌ها را ارج می‌نهم و آن‌ها را به شرافت کتابت، ثبت می‌کنم که بماند.

تکرار می‌کنم، تصرف و فریب از جنس زور است نه دعوت.

گویی آن‌گاه که زخم به تعداد آدمیان زیاد می‌شود، کمتر اندوه‌آور است و از دردناکی‌اش کاسته می‌شود.

«فی ایام دهرکم نفحات الا فتعرضوا لها.»

امام می‌گوید: «هرچه هست، ابتلاء توست و تو نمی‌توانی و نخواهی توانست از ابتلا رها شوی؛ نه تو و نه هیچ‌کس دیگر. ابتلا قوت غالب بشر است و هر کس از این قوت بی‌بهره شود، از آدمی می‌میرد و به حیوان سرمی‌زند. بلای خود را در آغوش بگیر و بفشار؛ آن‌گونه که با آن درهم بیامیزی. او از آنِ توست و تو از آنِ او. و این مقام رضاست.»

امام در رؤیا به تو گفت؛ از آنچه به‌تدریج رخ می‌دهد بترس؛ فاصله‌های تدریجی، لرزش‌های تدریجی، سستی‌های تدریجی، ‘شدن’های تدریجی؛ این تدریجی‌ها صدای پای ارتداد است و بریدن از حق!»

باید همواره از باورهایمان غبارزدایی کنیم تا زانوهایمان سست نشود. گاهی خطاهای ریز، باورسوز می‌شود، آرام‌آرام و به‌تدریج، لرزش‌های کوچک در طول زمان به ارتعاشی عظیم مبدل می‌شود، که صخره‌های مغرور مستحکم را می‌لرزاند و می‌شکافد.

شوک و تدریج؛ مثل دندان‌های یک موجود وحشی، دندان‌های فک بالا و پایین، روی هم ساییده می‌شوند و هویت را می‌جوند. شیطان شوک، شیطان تدریج!

بهتر است سالی چند بار برای تو جشن تولد بگیرم، یا حتی هر روز، وقتی از خواب برمی‌خیزی و با طلوع چشم‌هایت روز من آغاز می‌شود. تو تنها آرزوی بربادنرفتهٔ منی، تنها رود خشک‌نشده، تنها درخت تبرنخورده، تنها شهر ویران‌نشده، تنها سیب کِرم‌نخورده، تنها باغ آفت‌نزده...

عجله سوءتفاهم ایجاد می‌کند و سوءتفاهم ما را به تأخیر می‌اندازد و این نقض غرض است.

سگ به کسی که از او بترسد حمله می‌کند. ولی اگر بایستی و به سمتش خیز برداری درمی‌رود

پیشوا دعوت می‌کند و پیش می‌خواند و راه می‌نمایاند، مردم یا می‌پذیرند و بیعت می‌کنند یا رو می‌گردانند و به راه خود می‌روند.

جامعه‌ای که طاهر ماندن در آن دشوارتر از ارتکاب گناه باشد، قطعاً دینی نیست.

مقیاس تحقق وعده‌های الهی عُمر کوتاه یک نسل نیست، کل تاریخ است. وعده‌های خدا تحقق می‌یابند و آن‌گاه که مؤمنان پیروز شوند، از جهت شمارش روز و ماه و سال هم خداوند ایّام رنج بشر در سلطنت طاغوت را جبران خواهد کرد.

«ایمان، در هوای صاف و زمین آرام، محک نمی‌خورد. تکان و طوفانْ آغاز پرسش است. شوکْ عمق ریشه‌های اندیشه را نشان می‌دهد. شوک، شک می‌آفریند. گل‌آلود می‌کند و چُرت آرام روزمره را با کابوسی وحشت‌زا می‌گسلد. شوک، شک می‌آفریند و شکیبایی می‌سوزاند.»

- یونس، عشق مهم‌تر است یا معشوق؟ - عشق مهم‌تر است، دریا! فراق معشوقْ طاقت‌سوز و جانکاه است ولی فقدان عشقْ مرگ است. عاشق بدون معشوق می‌سوزد و عاشق‌تر می‌شود، اما بدون عشقْ حیاتی نیست که دربارهٔ چیستی آن حُکمی بکنیم.

آن‌وقت‌ها نمی‌دانستم نباید هیچ مسئله‌ای را به حال خودش رها کرد. هیچ مسئله‌ای خودبه‌خود حل نمی‌شود. باید با مسئله کلنجار رفت. باید خسته‌اش کرد. هیچ تغییری اول به چشم نمی‌آید، ولی بعدتر، زمانی که به نشانیِ همیشگی می‌روی تا دوستی را ببینی، عمارت‌ها و کوچه‌ها و سنگفرش‌های جدید به تو می‌گویند که راه را اشتباه آمده‌ای.

من تنها چیزی که جمع کردنش را مباح می‌دانم کتاب است.

گمان می‌کنم شک مثل جانور مرموزی کُنج و کنار قلب پنهان می‌شود تا به وقت خواب‌آلودگی ایمان سربرآورد. به گمان من شکِ بعد از یقین صدچندان مخوف‌تر از شکِ پیش از یقین است. شک پیش از یقین به جلو می‌راند و شک پس از یقین زمین‌گیر می‌کند.