بریده‌هایی از کتاب یادداشت های زیرزمینی

در پرانتز اضافه کنم که «هاین» می‌گوید: نوشتن یک زندگی‌نامه واقعی غیرممکن است و آدمی ناچار است در مورد خویش دروغ بگوید.

یک مرد دارای شخصیت و فعال موجودی است گرفتار محدودیت‌ها.

ساعت شش وارد رستوران شدند و من از دیدن آن‌ها خیلی خوشحال شدم. گویا ناجیان خود را دیده‌ام. حتی فراموش کردم نشان دهم که مورد تحقیر و توهین واقع شده‌ام.

یک شب وقتی از جلوی یک میخانه عبور می‌کردم از پنجره مردانی را دیدم که با چوب بیلیارد با هم دعوا می‌کردند و یکی از آن‌ها از پنجره به بیرون پرتاب شد. اگر زمان دیگری بود این عمل به نظرم بسیار زشت و نامعقول می‌آمد. اما در آن لحظه حالی داشتم که به مردی که از پنجره به بیرون پرتاب شده بود حسادت کردم. یک راست به سالن بیلیارد رفتم، فکر کردم شاید بتوانم دعوا کنم تا مرا کتک بزنند و از پنجره به بیرون پرتاب کنند.

منطق چیزی جز عقل و دانش نیست. عقل و خرد تنها می‌تواند بخش منطقی طبیعت بشری را ارضاء کند، در حالی‌که اراده و خواست بشری است که تمامیت زندگی را می‌سازد.

آقایان اجازه دهید چنین فرض کنیم که بشر احمق نیست. (در حقیقت نمی‌توان این فرضیه را رد کرد، چون در این‌صورت این سئوال مطرح می‌شود که اگر انسان احمق است پس چه کسی عاقل است؟) بنابراین می‌توان گفت اگر بشر موجود ابلهی نباشد پس بی‌نهایت ناسپاس است. پدیده‌ای است حق‌ناشناس. در حقیقت من معتقدم که بهترین تعریف از انسان این است که او موجودی ناسپاس است که روی دو پا راه می‌رود. اما این کافی نیست. بدترین اشکال انسان در بدخویی و اخلاقیات اوست که از همان روزهای دوران طوفان نوح آغاز شده و هر روز از روز پیش بدتر شده است. از زمان‌های قدیم نیز پذیرفته‌اند که عدم پای‌بندی به اخلاقیات نیکو در اثر بدخویی و عدم احساس همدردی می‌باشد.