بریده‌هایی از کتاب ادیان در خدمت انسان

ایمان به معاد، ایفای وظیفه را برای آدمی در مأموریتِ اصلاح و تغییر جامعه آسان و پیشرفتِ فرد را در هر اوضاع و احوالی تسهیل می‌کند.

مسئولیت عبارت است از تأثیر انسان بر خود یا بر دیگران. بنابراین، مسئولیت برای انسان جایگاهی بلندمرتبه و به مثابهٔ تکریم اوست.

اولاً، فهم فرد و جمع و احساس آن‌ها، بی‌شک از خاستگاه اجتماعی و فرهنگی و اوضاع خاص و مصلحت‌های دنیوی آن‌ها متأثر است.

وقتی گفته می‌شود مفهوم اسلام همان تسلیم در برابر خدا بودن است

دوم. انسان تا حد بسیاری از طبیعت و موجودات اطراف خود متأثر است.

انسان موجودی است عینی که با موجودات عینی دیگر، از نظر آزادی انتخاب، متفاوت است. بدین‌معنا که رفتار و اعمال او ناشی از تأمل و ارادهٔ اوست، گرچه به صورت نسبی.

جناب امام، چگونه می‌توان جهان اسلام را به حرکت واداشت؟ باید اسلام را به صورت صحیح عرضه کرد تا بتواند نیازهای فزاینده و رو به رشد عصر حاضر را جواب‌گو باشد؛ نیازهای اقتصادی و اجتماعی که دنیا از آن رنج می‌برد. باید اسلام را به صورت علمی و با زبان روز و در کنار برخی تجربه‌های کوچک عرضه کرد و این افکار را در برابر افکار عمومی جهان ارائه کرد، همچنان‌که مشارکت در کاهش مشکلات جهانی و حضور موفق در عرصهٔ جهان اثرگذار خواهد بود.

از نظر مسیحیان، معاد پاداش یا کیفر روحی است، یعنی چیزی شبیه پشیمانیِ درونی یا آرامشِ وجدان.

درمورد معاد نیز باید گفت که مفهوم معاد در نگرش یهودی، مفهومی کم‌رنگ و بی‌اهمیت است و نمی‌توان معاد را از جزای عمل در دنیا جدا کرد، زیرا یهودیان بر این عقیده‌اند که انسان در همین دنیا پاداش یا کیفر همهٔ اعمال را می‌بیند

این مفاهیم ناظر به کمال است، نه تسلط. این‌ها بیانگر لطافت و اندیشمندی است. مسئلهٔ تدبیر و آفرینش و برتری‌جویی و سیطره داشتن در میان نیست، بلکه هدف تربیت انسان و ارائهٔ الگوست.

خدا در مفهوم یهودی، خدای ماده، خدای طلا و نقره، خدای حکمرانی و تسلط، خدای تدبیر و سیاست و پادشاه و مدیر است. خدا در مفهوم مسیحی، افزون بر صفات تدبیر و حکمرانی و چیرگی، پدر نیز خوانده می‌شود، و مهربانی و محبت دارد، یعنی از نظر آنان پدر رحمت و مهربانی است که بر جهان سیطره دارد. ولی در مفهوم اسلامی، خداوند، افزون بر همهٔ این صفات، اول و آخر، دانا، باطن و ظاهر، دادرس و باشکوه و صاحب اسماءحسنی است. و بزرگ‌تر از آن است که بتوان وصفش کرد. او به انسان بسیار نزدیک است: "وَإِذَا سَأَلَک عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ"

در تورات سخنی از قیامت وجود ندارد، مگر به‌ندرت و گویا انسان برای زندگی در این دنیا آفریده شده است.

در یک کلمه، نمی‌توان هیچ قانونی را در جهان مستقل از وابستگی‌های زمینی و پیشینه‌ها و فعل و انفعال‌های زمینی دانست، مگر قانون آسمان. چرا قانون آسمان را می‌خواهیم؟ چون قانون آسمانی نه تحت تأثیر منافع اکثریت بر ضد اقلیت است و نه اقلیت بر ضد اکثریت. قانون آسمانی تحت تأثیر منافع این نسل در برابر نسل آینده یا گذشته نیست. قانون آسمانی تحت تأثیر منافع سرزمینی خاص در برابر سرزمین دیگر نیست. آسمان یعنی ارتقا؛ ارتقا از سطح تأثیر افراد و مناطق تاریخی و جغرافیایی. علت دعوت پیامبران این است.

پیامبر کسی است که حامل رسالتی از جانب خدای یگانه است. پیامبر فیلسوفی بزرگ یا مصلحی بزرگ نیست؛ او از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید؛ چیزی از خود و از ادراکات خود به مردم نمی‌گوید؛ تنها آنچه به او وحی شده است، بازگو می‌کند.

تاریخِ تمدنِ جدید، در تلاش دائمِ نظری و عملی برای بهره‌کشی و دستیابی به بازارهای جدید و استعمار و جنگ‌های منطقه‌ای و قاره‌ای و نژادی، خلاصه می‌شود.

مقصود از ازدواج موقت نوعی توافق برای عمل جنسی نیست، بلکه متعه یعنی توافق برای ازدواج، البته،‌ برای مدت محدود و معین. بر این اساس،‌ ازدواج موقت ممکن است مشکل نامزدی را حل کند و شاید در آینده نزد مردم ازدواج برتر باشد. همچنین، متعه مشکلات ناشی از انتخاب نادرست و مشکل طلاق را حل می‌کند. (امام موسی غرق در افکارش شد، آن‌گاه گفت:) این دین آسان است و این بیش از استحقاقِ ماست. ازدواج موقت می‌تواند معجزهٔ این عصر باشد، ولی متأسفانه آن را منشأ اختلاف و انتقادهای گوناگون می‌یابیم.

روایات وقتی کبر و خودپسندی را حرام اعلام می‌کند، آن را نوعی شرک و شبیه انگاشتن به فرمانروایی خداوند عزوجل می‌خواند. بسیاری از کافران و بزرگ آنان ابلیس نیز به سبب آنکه بزرگی ورزیدند، کافر شدند: "خَلَقْتَنِی مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِینٍ."

(ای مردم، به خدا سوگند، هر آنچه شما را به بهشت نزدیک و از آتش دور می‌کرد، من شما را به آن فرمان دادم و هر آنچه شما را به آتش نزدیک و از بهشت دور می‌کرد، من شما را از آن بازداشتم.)

لوبون درمورد اروپا می‌گوید: "اگر تمدن عربی در سال ۵۶۶ یا ۵۶۷ قمری به اروپا راه نمی‌یافت،‌ اروپا همچنان به زندگی وحشیانهٔ خود ادامه می‌داد. اروپاییان تمدن را و اخلاق را و علم را از عرب‌ها برگرفتند." آن‌گاه می‌افزاید: "به نظر من، آنچه باعث انتقال تمدن عربی به اروپا شد، جنگ‌های صلیبی نبود، بلکه این تمدن از طریق اسپانیا و جزیرهٔ سیسیل و ایتالیا به آنجا راه یافت." و در ادامه چنین می‌گوید: "مهم‌تر آنکه تمدن قدیمی اروپا، یعنی تمدن یونان، هم مستقیماً وارد اروپای امروزی نشد، بلکه عرب‌ها بودند که آن را به آنجا منتقل کردند. کتب یونانی ابتدا به عرب‌ها منتقل شد و آن‌گاه بار دیگر به اروپا برگشت."

جنگ در تمدن اسلامی قواعد خاصی داشته است، از جمله شروع نکردن جنگ، اتمام حجت پیش از نبرد، درخواست مکررِ پذیرش شروط، نکشتن مجروحان، تعقیب نکردن فراریان و اموری از این قبیل