بریده‌هایی از کتاب ادیان در خدمت انسان

امروز در عصر استعمار فکری و روحی و روانی زندگی می‌کنیم. اگر ما در برابر این استعمار سر فرود آوریم و آن را بپذیریم،‌ طبیعتاً نمی‌توانیم خود را از انواع دیگر استعمار برهانیم.

هر گروهی که به بهای نادیده انگاشتن حقوق دیگر گروه‌ها رشد کند، مصیبت خواهد آفرید.

داستان حضرت ابراهیم (ع) و مبارزهٔ سرسختانهٔ او را بر ضد نمرود، که او را در آتش افکند، مرور کنیم. همچنین، موسی و جهاد او را بر ضد سه دشمن هم‌قسم: "فرعون" و "قارون" و "بلعم". فرعون نماد قدرت است و قارون نماد ثروت و احتکار. اما بلعم، عالمِ دینیِ هم‌عصر با آن دو نفر است که کارهای آنان را توجیه و مردم را به تسلیم شدن در برابر آنان سفارش می‌کرد.

هر گروهی که به بهای نادیده انگاشتن حقوق دیگر گروه‌ها رشد کند، مصیبت خواهد آفرید.

سیاستِ بی‌توجهی و محروم کردن برخی از مردم از فرصت‌ها، نگاه داشتنِ مردم در جهل و بی‌سوادی و محروم کردن مردم از بهداشت و فرصت‌های تحرک و توسعه، همه و همه، از شکل‌های مختلف سلب آزادی و در هم کوباندن توانمندی انسان است.

برای انسان گرد آمده‌ایم، انسانی که ادیان برای او آمده‌اند، ادیانی که یکی بوده‌اند و هرکدام ظهور دیگری را بشارت می‌داده است و یکدیگر را تصدیق می‌کرده‌اند.

جناب امام، چگونه می‌توان جهان اسلام را به حرکت واداشت؟ باید اسلام را به صورت صحیح عرضه کرد تا بتواند نیازهای فزاینده و رو به رشد عصر حاضر را جواب‌گو باشد؛ نیازهای اقتصادی و اجتماعی که دنیا از آن رنج می‌برد. باید اسلام را به صورت علمی و با زبان روز و در کنار برخی تجربه‌های کوچک عرضه کرد و این افکار را در برابر افکار عمومی جهان ارائه کرد، همچنان‌که مشارکت در کاهش مشکلات جهانی و حضور موفق در عرصهٔ جهان اثرگذار خواهد بود.

مرگْ شتافتن به سوی پروردگارِ آمرزنده‌ای است که آنچه نزد اوست، بهترین است و جاودانه است.

این یعنی نظام، یعنی خداوند برای هرچیزی اندازه‌ای قرار داده: "لِکُلَّ شَیٍ قَدراً" نیز برای اینکه مسلمان، در تلاش و کوشش خود، با روند هستی هماهنگ باشد، ناچار باید منظم باشد و بدون آن نمی‌تواند به هدف خود برسد

پیامبر اکرم می‌فرماید: "إن قامت السّاعَةُ وَ فی یَدِ أَحَدِکم فسیلةٌ فَإن استَطاعَ أَن لاتَقُومَ الساعةُ حَتَّی یَغرِسَها فَلیَغرِسها" (اگر هنگام مرگ فرا رسید و در دست یکی از شما نهالی بود و نمی‌توانست کاری جز کاشتن نهال انجام دهد، نهال را بکارد.)

حقیقت این است که دین و، مشخصاً، اسلام بر پایهٔ توحید استوار است که به معنای پرستش خداوند یکتاست و تمامی آن در یک کلمه خلاصه می‌شود: "قولوا لا إله إلا اللّه تفلحوا" این عبارت از دو قسمت تشکیل شده است: "لا إله" و "إلا اللّه" و، به عبارت دیگر، این دستورْ نخست بر نفی خدایان تکیه و، سپس، بر وجود خداوند یکتا تأکید می‌کند؛ خداوندی که در صفات شبیهی ندارد و بی‌نیاز از زمان و مکان است

آیا می‌توان فرق گذاشت بین نقش دین و نقشی که سوءاستفاده‌کنندگان از دین، مانند طالبان قدرت و مال و مقام و یا وابستگان آنان ایفا می‌کنند؟ آیا ممکن است نقش اصیل دین را از نقش بهره‌جویان از دین جدا کرد؟

" وَإِذَا سَأَلَک عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ"

نیازی در انسان انگیزه‌ساز و حرکت‌آفرین و عامل حرکت انسان است، ولی اگر به قیمت مغفول ماندن دیگر نیازها رشد یابد، فاجعه‌آفرین خواهد بود.

پس انسان در راه دین همیشه پیروز و سربلند دانسته می‌شود، چه به هدف خویش برسد و چه قبل از دستیابی به آن بمیرد: "قُل هَل تَرَبَّصونَ بِنا إِ‌لّا إِحدَی الحُسنَیَینِ" این شعار مجاهدان صدر اسلام بود که پیروزی از آن‌ِ ماست، چه پیروز شویم، چه در راه رسیدن به هدفِ خود کشته شویم. پس از دیدگاه دین در راه دین هیچ شکست و سقوط و مرگی نیست.

این‌گونه برداشت نکند که نظامِ جامعه حاصلِ ارادهٔ خداست، که بر من و امثال من تحمیل شده است، پس باید مطیع این خواست و اراده باشیم. هرگز، هیچ اثری از این تفکر در اسلام دیده نمی‌شود و جوامع ساختهٔ بشر است.

آنچه از انسان خواسته می‌شود این است که در محیط خود فعال باشد نه منفعل، مؤثر باشد و عامل پویای ترقی و تعالی

اصول همهٔ ادیان توحید و نبوت و معاد است و مواردی که به آن‌ها افزوده شده، اجتهادها و تصوراتِ معینِ برخی اشخاص یا پیروان این ادیان بوده است.

بنابراین، قوانینی که در این دنیا وضع می‌شود، محصول ذهن انسان و تابع منافع اوست. در بسیاری از جوامع، قانون تابع منافع اقلیت است؛ منافع صاحبان سرمایه، فئودال‌ها و شخصیت‌های بزرگ

دسته‌ای در مقابل واقعیت موجود تسلیم می‌شوند، در آن ذوب می‌شوند، با آن می‌سازند و وضع موجود را می‌ستایند و می‌کوشند برای وضع موجود فلسفه بسازند و آن را صحیح بشمارند. در نتیجه، با آن همکاری می‌کنند و فاسد می‌شوند