بریده‌هایی از کتاب چگونه کارآمد فکر کنیم

ما نیازی نداریم باز به دانشگاه برویم و مدرک دیگری بگیریم. در حال حاضر نیز همه‌ی مواد خام لازم برای تولید محتوا و دانش باارزش را داریم. فقط اعتمادبه‌نفس کافی نداریم.

کمی از جلوه‌ی باشکوهی که با کار دیوانه‌وار دنیای امروز عجین شده است بکاهیم و تا حد زیادی به وجهه‌ی ازیادرفته‌ی تفکر اندیشمندانه بیفزاییم.

آدم‌ها معمولاً از آن چیزی که فکر می‌کنید و از غریبه‌ی ناآشنا، مرموز و معمابرانگیزی که به نظر می‌رسند به شما شبیه‌تر هستند.

خواندن ذهن دیگران همیشه یک سد بزرگ بوده است و ما این سد را سخت‌تر و بزرگ‌تر می‌کنیم، زیرا فراموش می‌کنیم که واضح‌ترین راهنمای ما به اسرار و روان غریبه‌ها دور از انتظارترین منبعی است که در اختیار داریم: خودمان.

ما از روی تواضع تصور می‌کردیم ترس‌ها و تردیدها، لحظات احمقانه، درنگ‌ها و نگرانی‌ها، افکار غیرعادی و رؤیاهای شبانه‌ی ما در ذهن و قلب بزرگ‌ترها و عاقل‌ترها و باحال‌ترها هیچ جایی ندارد.

مهندس‌ها باید زمانی را به خواندن شعر اختصاص دهند، شاعران زمانی را به خواندن کتاب‌های آشپزی، نویسندگان کتاب‌های آشپزی زمانی را به خواندن مقالات اقتصاد و همین‌طور الی‌آخر. هنگامی که ما درباره‌ی موضوعی گیج و سردرگم هستیم باید سعی کنیم با نگاه‌کردن به الگوها، فرایندها و پدیده‌های دیگر موجود در اطرافمان، که ممکن است ذهن ما را از ابهام دربیاورند، بن‌بست ذهنی خود را درهم شکنیم.

اصلاً به دنبال این نباشید که یک پاسخ کاربردی برای طرف مقابلتان پیدا کنید، این کار نه‌تنها لزومی ندارد، حتی می‌تواند آسیب‌زننده باشد. گوش‌کردن به‌مراتب از نصیحت باارزش‌تر است. اغلب شنیده‌شدن با مهربانی به افراد کمک می‌کند خودشان به راه‌حل برسند.

همه‌ی ما ذهن‌های بسیار توانمند و البته مشابهی داریم فقط با این تفاوت که نوابغ تمایل قوی‌تری به مطالعه صحیح ذهن خود دارند.

«ما در ذهن نوابغ –یک بار دیگر- افکار فراموش‌شده‌ی خود را پیدا می‌کنیم». آنچه این جمله به ما می‌گوید این است که نوابغ افکاری متفاوت از افکار ما ندارند، این ما هستیم که افکار آن‌ها را جدّی‌تر از افکار خودمان قلمداد می‌کنیم. ما اغلب نسخه‌ی ناتمام و نامطمئن ایده‌های آن‌ها را در ذهن خود داریم و به همین دلیل است که آثار آن‌ها چنین تأثیر ژرفی روی ما می‌گذارد. چیزی که آن‌ها به نمایش می‌گذارند جالب و تأثیرگذار و درعین‌حال کاملاً درست و واضح به نظرمان می‌رسد. آن‌ها به‌صراحت و مقتدرانه به چیزهایی می‌اندیشند که ما خودمان پیش از این نیز سال‌ها آن‌ها را در سر داشته‌ایم، اما از روی شکسته‌نفسی یا تواضع هرگز شهامت ابراز آن‌ها را نداشته‌ایم.

ما طوری رفتار می‌کنیم که گویی برای بیان هر چیزی نیاز به اجازه داریم، یا پشت هر حرفی باید نام مشهوری مانند دی لامپه دوزا باشد که او هم درست مانند یکی از ما بود تا اینکه شروع به جدّی‌گرفتن افکارش کرد.

مونتنی از این طرز تفکر که حقیقت باید جایی بیرون از ما آرمیده باشد، در فضایی دیگر، در کتابخانه‌ای قدیمی و در میان کتاب‌های افرادی که سال‌ها پیش زندگی کرده بودند، انتقاد کرد. این سؤال مطرح است که آیا دسترسی به چیزهای واقعاً ارزشمند باید اساساً به عده‌ای نابغه محدود گردد که در فاصله‌ی زمانی ساخت معبد پارتنون در آتن تا غارت روم به دنیا آمده‌اند یا، آن‌طور که مونتنی بی‌باکانه پیشنهاد می‌دهد، باید در دسترس من و شما هم باشد. او می‌خواست توجه ما را به منبع بی‌نهایت دانش جلب کند: جمجمه‌های خودمان

هواپیماهای ما بسیار بهتر از دلیل سفرهای ما هستند؛ توانایی ما برای یک گفت‌وشنود صریح و صادقانه از درک‌کردن یکدیگر مهم‌تر شده است.

خوب و بد همیشه درهم‌تنیده‌اند و بخشی از حقیقت همواره خود را در لباس مبدّل و از کسانی که انتظار نداریم نشان می‌دهد.

یک شنونده‌ی خوب با پاسخ‌های منحصربه‌فرد خود سعی می‌کند مفهوم صحیحی از طبیعی‌بودن نوع بشر (که می‌تواند ملغمه‌ای از آشفتگی، سردرگمی و نقص باشد) به ما القا کند. آن‌ها در مکالمات سعی نمی‌کنند خودشان را تخلیه کنند، بلکه به طرف مقابلشان کمک می‌کنند طبیعت واقعی‌اش را به‌عنوان یک انسان بشناسد و بفهمد که یک پدر و مادر بد، یک شریک نامناسب یا یک کارمند گیج بودن نشانه‌ی شرارت یا بدی نیست، بلکه خاصیت طبیعی انسان و انسان‌بودن است که دیگران به طرز غیرمنصفانه‌ای آن را از نمایه‌ی اجتماعی خود پاک کرده‌اند.

یک شنونده‌ی خوب بودن یکی از مهم‌ترین و فریبنده‌ترین مهارت‌های زندگی است که هر فردی می‌تواند داشته باشد

احتمال تراژدی تفکر متعصبانه بر این باور است که افراد چیزی را که لیاقتشان است دریافت می‌کنند. حال آنکه تفکر متأثر از عشق به وجود تراژدی اعتقاد دارد، یعنی به این احتمال که یک نفر می‌تواند خوب باشد و باز هم شکست بخورد یا موفق نباشد. تراژدی به ما می‌آموزد که اتفاقات ناگوار می‌تواند برای همه‌ی افراد، بی‌گناه و گناهکار، خوب یا بد، و متوسط یا ضعیف اتفاق بیفتد. ما در یک جهانِ از همه جهت اخلاقی و منصفانه زندگی نمی‌کنیم، اتفاقات ناگوار و فجایع ممکن است به‌طور غیرمنصفانه‌ای گریبان هرکسی را بگیرد. تفکر از روی عشق این احتمال قابلِ‌توجه، آزاردهنده و درعین‌حال باورنکردنی را در نظر می‌گیرد که: شکست لزوماً سرنوشت آدم‌های بدطینت نیست.

استنتاج یک سازوکار ماهرانه برای استفاده از درک و فهم یک بخش کارآمد ذهن و تعمیم آن به بخشی دیگر است که در حال حاضر در وضعیت خوبی به‌سرنمی‌برد.

یکی از حرکات کلیدی یک شنونده‌ی خوب این است که اجازه ندهد گوینده مدام موضوع بحث را عوض کند و به بیراهه برود، زیرا فرد آشفته تمایل دارد بیشتر در افکار به‌هم‌ریخته‌ی خود غرق شود و یک شنونده‌ی خوب همیشه این جریان ذهنی را دنبال نمی‌کند.

هرگز خیال نکن زمان حال در تمام زمینه‌ها از گذشته توسعه‌یافته‌تر است.

ما اولین قدم به سوی ذکاوت مؤثر را زمانی برمی‌داریم که بتوانیم تشخیص دهیم مغزمان از چه راه‌هایی انکار می‌کند، دروغ می‌گوید، فرافکنی می‌کند، فراموش می‌کند، دچار وسواس می‌شود و درنهایت ما را به سمت اهدافی سوق می‌دهد که آنچه را اساساً انتظار داشته‌ایم برآورده نمی‌سازند. شروع کاستن از بدترین حماقت‌های متداول ما با شک‌کردن به خودمان آغاز می‌شود، با برترین ادراکی که از آن بهره‌مندیم.