بریده‌هایی از کتاب کاووشی در معنویت های نوظهور

جان پاکینگ هرن می‌گوید: باید در درستی این نظریه شک کرد که جهان کوانتومی، جهانی است در حال انحلال و بدون وجود پایدار جوهری.

مهم‌ترین تفاوت شرق با غرب در باب معنویت همین است که انسان شرقی درپی گم‌شده درونی و تحول روحی است؛ اما بشر غربی به‌دنبال تسکین است. در معنویت‌های شرقی نوعی کمال‌گرایی و تکامل روح دنبال می‌شود؛

تفاوت دوم اینکه، شیطان هالیوودی موجودی است که هرچند قادر است در کالبد انسان حلول کند، سرانجام وجودی مستقل از وجود انسان دارد و حتی آدمی می‌تواند به این حلول و اتحاد تن ندهد؛ اما در عرفان حلقه، «شیاطین، بخشی از وجود انسان هستند که هیچ‌وقت از بین نمی‌روند».

لاوی در فصل دوم از کتابش به‌نام «کتاب لوسیفر» می‌گوید: لوسیفر خدای رومی، درخت بارور و روح آسمان و الهه روشنگری (هدایت‌گر انسان به‌سوی یافتن درخت معرفت) بود؛ اما با تغییر دین رسمی به مسیحیت، این خدا جای خود را به خدای مسیح داد و خود تبدیل به نماد تاریکی و بدی و شرارت شد. لاوی می‌گوید: تمام ادیان دست راستی و همه کتاب‌های مقدس بدبینانه به شیطان نگریسته‌اند.

تمام مکاتب ناچارند به سه موضوع بپردازند: تفسیر هستی، تعیین غایت و ارائه برنامه رفتاری.

گفتند: فلان کس در یک لحظه از شهری به شهری می‌رود! جواب داد: «شیطان نیز در یک نَفَس، از مشرق به مغرب می‌رود. این چیزها، قیمتی ندارند؛ مرد آن است که میان مردم زندگی کند و با آنها رفت‌وآمد و دادوستد کند، زن بگیرد و با دیگران معاشرت داشته باشد و یک لحظه از خدای خود غافل نباشد.»

با این فرض که وجود معاد قطعی نباشد، آیا می‌توان از «احتمال معاد» هم چشم پوشید و سرنوشت خطیر آدمی را مهمل گذاشت؟

نگاهی به وضعیت روانی افرادی که به شیطان‌پرستی گرایش داشته و دوره‌ای را با این جریان سپری نموده‌اند، نشان می‌دهد که برای آنها کژی، گناه، خلاف و انحراف اساساً مطرح نیست؛ به همین دلیل احساس پشیمانی نمی‌کنند. کسانی که قبل از ورود به شیطان‌پرستی ترس‌های سرکوب‌شده داشته‌اند، «وعده قدرت» همچون پادزهر تمام مشکلات ناشی بحران‌های اجتماعی، برای‌شان جذابیت ویژه‌ای خواهد دشت. به همین دلیل (امید بستن به رهایی از بحران‌ها) نهایی‌ترین روش فرار از ترس‌ها و اوهام، یعنی خودکشی، در شیطان‌پرستی تأیید شده است.

اما منظور از کرامت این است که انسان به اذن الهی بتواند کارهای خارق‌العاده انجام دهد؛ مثلاً در عالم طبیعت یا در دیگر انسان‌ها تصرف کند. پس در کرامت، انجام دادن کار خارق‌العاده باید مستند به اذن الهی باشد؛ در غیر این صورت، به آن کرامت نمی‌گویند.

به‌راستی مگر ادعای مادی‌گرایان و دهری‌ها غیر از این بود که ماده را صاحب شعور می‌دانستند و آن را از این جهت که متکی به شعور ذاتی خویش است، بی‌نیاز از خالق معرفی می‌کردند؛ به همین جهت ماده را اصیل و خودخلّاق می‌دانستند و در نتیجه، ابدی و ازلی بودن را به آن نسبت می‌دادند: «وَقَالُوا مَا هی إِلَّا حَیاتُنَا الدُّنْیا نَمُوتُ وَنَحْیا وَمَا یهْلِکنَا إِلَّا الدَّهْرُ».

ابن‌عربی می‌گوید: هرکه از شریعت فاصله بگیرد، اگر تا آسمان هفتم بالا رفته باشد، به چیزی از حقیقت دست نخواهد یافت ... چراکه حقیقت، عین شریعت است. شریعت، مانند جسم و روح است که جسمش، احکام و روحش، حقیقت است.

پائولوکوئلیو از اعتیاد شدیدش به موادمخدر، ناهنجاری جنسی، سابقه چند بار بستری شدن در تیمارستان و تحمل شوک برقی و ازدواج‌های ناموفق پرده برمی‌دارد و نجات خود از بحران‌های اخلاقی و روانی را در سایه مشاوره، مدی‌تیشن و تمرین می‌داند.

از رهبر عرفان حلقه پرسیده شد: «شما به رابطه تنگاتنگ سلامتی و عرفان اشاره کردید؛ اما بعضی فرادرمانگرها لزوماً به‌دنبال عرفان نیستند. درمان برای آنها چه ضرورتی دارد؟» وی در جواب می‌گوید: با فرادرمانی، افراد در حلقه و سیکلی قرار می‌گیرند که آنها را با کل خودشان متصل می‌کند و آنها از تأثیرات مثبت این جمع شدن نصیب می‌برند. حالا باید خودشان کنجکاو بشوند که این چیست. اگر هم نخواهند، هیچ الزامی نیست. از طرف دیگر، با انجام این درمان، خود فرادرمانگر متوجه حقایقی می‌شود و برایش تحولات عرفانی‌ای رخ می‌دهد.

مکاشفه با کرامت تفاوت دارد؛ مکاشفه (خلسه) حالتی است که در بیداری یا بین خواب و بیداری اتفاق می‌افتد. در این حالت، انسان می‌تواند چیزهایی را که دیگران نمی‌بینند، مشاهده کند.

روان‌شناسی «تقویت منفی» خوانده می‌شود؛ یعنی «از کار انداختن ضد». مثال معروف آن، ایجاد ترس نسبت به جهنم برای دعوت به بهشت است که مخاطب از ترس عذاب جهنم به بهشت توجه کند.

پس از مسافرت وی به ایران، روزنامه‌ای درباره او می‌نویسد: «کوئلیو قطره‌ای از ادبیات ایران چشید و مست شد.» مترجم آثار وی، این مقاله را ترجمه کرده، برایش می‌فرستد. کوئلیو با اذعان به صحت این گفته، اضافه می‌کند: «قطره‌ای از فرهنگ ایرانی نوشیدم، مست شدم. بعد از مسافرت به ایران دو قطره نوشیدم و از پا افتاده‌ام.»

وی از این نکته غفلت ورزیده که آدم از بدو خلقت و قبل از تمرد شیطان، از دو جنبه ملکوتی و مادی برخوردار بود. به عبارت دیگر، اگر شیطان هم نبود، باز انسان شهوت و غرایز حیوانی داشت. بنابراین، این‌طور نیست که امیال نفسانی انسان منحصر به وساوس شیطان باشد.

اول اینکه، آیا مکاشفه و کرامت حقیقت دارد؟ دوم اینکه، اگر حقیقت دارد، پیام آن برای انجام‌دهنده چیست؟ پاسخ پرسش اول این است که به گواهی بزرگان معرفت، مکاشفه و کرامت واقعیت دارد و بارها اتفاق افتاده است. در پاسخ به پرسش دوم، مطلبی اساسی و راهگشا ذکر می‌شود و آن اینکه، از مدعیان دروغین که بگذریم، اعمالی چون ارتباط با ارواح، تسخیر جن، تله‌پاتی و طی‌الارض، هیچ‌کدام به‌خودی‌خود دلیل بر حقانیت فاعل آن نیست

در بینش اسلامی، خدای متعال محور عالم است. به‌جای اینکه خدای منزه از خطا مجبور باشد خود را بر خواسته‌های انسان منطبق نماید، انسان خطاکار و تابع هوا و هوس باید برای رسیدن به کمالات، خویشتن را با دستورات خداوند سازگار کند.

در مرام شیطان‌پرستی همه‌چیز در یک امر خلاصه می‌شود و آن هم ایده «خودخدایی» انسان است. تمام چیزهایی که در کتاب انجیل شیطانی مورد حمله انتوان لاوی قرار می‌گیرد، به این علت است که با این ایده ناسازگار است؛ بنابراین، تمام مفاهیم مقدس باید محو شوند تا انسان بتواند خدایی کند و همه‌چیز را به خدمت خود گیرد. لاوی می‌خواهد انسان را از قید بندگی همه‌چیز، حتی خدا رها کند و او را نه‌فقط در مقام سروری کائنات، بلکه در جایگاه خدایی بنشاند. از نگاه لاوی، انسان نباید به کمتر از خدایی قانع شود؛ البته خدایی بر همه‌چیز جز هوای نفس و امیال شهوانی. پس سلطان هستی، انسان است و سلطان انسان، امیال و لذات او.