بریده‌هایی از کتاب سبک زندگی توحیدی از نگاه امام رضا (ع)

بر اساس نگاه توحیدی فرقی بین فقیر و ثروتمند وجود ندارد و بی‌توجهی به فقیر به خاطر فقرش و توجه به ثروتمند بخاطر ثروتش از بدترین روحیات محسوب میگردد. از امام رضا علیه‌السلام روایت شده است که: «هرکس در برخورد با مسلمانی فقیر، به صورتی سلام کند که با سلام به ثروتمندان متفاوت است؛ در قیامت با خشم پروردگار روبرو خواهد شد.»

وقتی طبیعتی خوش‌منظره، در مقابل چشمانمان قرار دارد و نمیتوانیم از آن توصیفی کنیم، باید هنگام گفتن الحمدلله میلیاردها برابر این حالت را درک نماییم.

قرائت حداقل بین ۱۰ تا ۵۰ آیه، در بهترین زمانها، با حالت خشوع قلبی، با رعایت آداب ظاهری و باطنی همراه مطالعه ترجمه آیات از ترجمه‌های معتبر؛ حفظ آیات قرآن به قدر استعداد؛ آموختن از قرآن و فهم پیامهای قرآنی؛

حفظ آبروی دیگران مصادیق مختلفی دارد که از آن جمله میتوان به این موارد اشاره نمود: کمک به دیگران قبل از درخواست و رو زدن، غیبت نکردن و از غیبت دیگران جلوگیری کردن، زود قضاوت نکردن و در نظر گرفتن توجیه عقلانی برای رفتار دیگران، توجه به نقاط مثبت دیگران و به رخ نکشیدن نقاط منفی، اصلاح نقاط منفی دیگران به‌صورتی که دلگیری پیش نیاید.

در نگاه انسان موحد، یکی از راههای احترام به خداوند، احترام به آفریده‌های اوست. بر اساس این نگاه، آبروی انسانها، برگرفته از احترام الهی و محترم و محفوظ است چه مسلمان معتقد باشند و چه نباشند؛ اگرچه مسلمان معتقد با امثال خود، دلبستگی و همبستگی بیشتری دارد ولی این به معنای بی‌احترامی به دیگران نیست. در نگرش دینی هرکه به دنبال آبروریزی دیگران نباشد خداوند لغزشهایش را میبخشد.

کسی که فهمیده رشد و سعادتش در این است که از وقت خود به نیکی استفاده کند و آن را صرف تحصیل علم و دانش یا خدمت به محتاجان یا عبادت خدا یا هر کار خیر دیگری کند، باید با برنامه‌ریزی و همت عالی زندگی‌اش را به این جهت سوق دهد، گرچه مورد اعتراض دوستان و رفیقانی قرار گیرد که دوست دارند در شب‌نشینی‌ها و گشت و گذارها در کنار آنان بنشیند و به شوخی و خنده و گذران وقت گران‌قیمت در راه بازی و بیهوده مشغول شود.

انسانی که نگرشی توحیدی دارد نگاهش به همه انسانها، از سر احترام و محبت است. کسی که خدا را دوست دارد نمی‌تواند مخلوقات خدا را دوست نداشته باشد چون که همه مخلوقات با این نگرش، محل ظهور صفات پروردگار هستند. انسان موحد در رعایت آداب اجتماعی تابع نگاه توحیدی خویش است. معیار او برای همه رفتارها و از جمله آداب اجتماعی، نظر خداست. برای همین اگر برخی از آداب اجتماعی با وجود شهرت و رواج، مخالف نظر پروردگار بوده و او را از اطاعت خدا دور نماید، به آن توجهی نخواهد داشت زیرا از اصول اساسی زندگی توحیدی این است که: «جایی که مخالفت با خالق باشد، موافقت با مخلوق بی‌معناست.»

شوق انسان خداجو به روزه‌های مستحبی به حدی است که در هرماه حداقل سه روز را روزه میگیرد. اگر این سه روز پنجشنبهٔ اول و آخر هر ماه و چهارشنبهٔ اول دهه دوم باشد بهتر است. این شوق به حدی است که اگر توفیق روزه این سه روز (چهارشنبه و پنجشنبه‌ها) را پیدا نکند از قضای آن غافل نیست و چنانچه اصلًا نتواند روزه بگیرد، به مقدار مشخص، صدقه میدهد. سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه و تمام ماه رجب و شعبان، از دیگر روزهایی است که انسانهای خدایی فضیلت بیشتر روزه را در آن میجویند.

روزه ابزاری مهم و بسیار لازم برای ایجاد حسّ خداجویی و آخرت‌گرایی است. علاوه بر اینکه حس همدردی را در انسان تقویت میسازد. امام رضا علیه‌السلام میفرمایند: روزه، راه درک بیشتر سختی‌ها و گرسنگیها و تشنگیهای قیامت و آماده شدن برای آن است. حالت عجز و نداری در برابر خداوند با روزه ایجاد میگردد و درک شرایط فقیران و مستمندان آسان میگردد.

خوابیدن در اول شب، نه فقط از جهت معنوی برکات بسیار زیادی دارد، بلکه پزشکان هم سلامت جسمانی انسان را در خواب اول شب می‌دانند و معتقد هستند که خواب در اول شب، چندین برابر در رفع خستگی و سلامت‌بخشی اثرگذار است. طبق دستورات دینی، برای به دست آوردن و رشد چشمگیر، باید از خواب سحر، خواب بین‌الطلوعین (بین نماز صبح و طلوع آفتاب)، خواب پیش از غروب، و خواب پس از غروب تا هنگام نماز عشاء پرهیز کرد. خواب در برنامه الهی اوایل شب، بعد از نماز عشاء و مقداری پیش از ظهر یا بعد از اذان ظهر تا وقت عصر است که آرامش جسمی انسان نیز با خوابیدن در این ساعت‌ها به بهترین شکل حاصل می‌شود.