بریده‌هایی از کتاب سبک زندگی توحیدی از نگاه امام رضا (ع)

دلبستگی اصلی انسان موحّد، ارتباط با خداست و به همین جهت از مهمترین برنامه‌های زندگی او شنیدن صدای خداست که برتری آن بر تمامی سخنان و برنامه‌ها، مانند برتری خداوند بر مخلوقات است.

هر چه جامعه از مسیر سعادت و توجه به خدا دور شود، به همان مقدار، عادات و رسم‌های بی اصل و اساس نیز در آن رواج پیدا می‌کند و نسل‌های بعدی ناخودآگاه درآن رسم‌ها غرق شده و بدون آنکه خود بدانند به رفتارهای غلطی عادت می‌کنند. یکی از مهم‌ترین گام‌ها در حرکت به سوی خدا، بیرون آمدن از این عادت‌های غلط است. انسان باید تصمیمی قاطع بگیرد که آیا می‌خواهد زندگی گرانمایه را صرف سلیقه و و پسند مردم نماید یا صرف سعادت ابدی و جاودانگی و ابدیت نامتناهیِ خود.

امام رضا علیه‌السلام در هر سه روز، یک بار قرآن را میخواند، و هر آیه‌ای را که میخواند درباره آن تفکر می‌نمود. آنقدر قرآن را در قلب خودش نشانده بود که بسیاری از سخنان و پاسخهایش برگرفته از قرآن بود.

امام رضا علیه‌السلام نماز را راه کاستن فاصله روحی و ادراکی میان بنده و خداوند میدانست.

وجود انسان معجونی است از گرایش‌های مثبت و منفی که هرکدام، صفات پسندیده و یا صفات ناپسند را در وجود او رقم می‌زند.

امام رضا علیه‌السلام در هر سه روز، یک بار قرآن را میخواند، و هر آیه‌ای را که میخواند درباره آن تفکر می‌نمود. آنقدر قرآن را در قلب خودش نشانده بود که بسیاری از سخنان و پاسخهایش برگرفته از قرآن بود

وقتی انسان بفهمد همه خوبی‌ها و کمالات از خداست و هر نقصی که هست از ماست، ریشه تکبر از وجودش رخت برمی‌بندد و اعتراف می‌کند که من بر هیچ بنده‌ای از بندگان الهی فضیلت و برتری ندارم.

انسانی که خودش را امانتدار می‌پندارد و می‌داند که امانت متعلق به او نیست، هرگز نمی‌تواند خودش را بر دیگران برتری بدهد، گرچه تمام خوبی‌های عالم را در دنیا و آخرت به او امانت بسپارند. انسان امانت‌دار می‌داند هر چقدر امانت بیشتری به او بسپارند، نه فقط برتری بر دیگران پیدا نمی‌کند، بلکه بار او سنگین‌تر می‌شود و مسئولیت بیشتری بر عهده او قرار می‌گیرد. به همین جهت جایی برای فخر فروختن به دیگران نخواهد داشت.

«تواضع» در حقیقت حالتی قلبی است که انسان در درون خویش، خود را برتر از دیگران نداند و بداند که واقعا هیچ برتری بر دیگران ندارد. نقطه مقابل این حالت، تکبر است. انسان

سکوت پسندیده یعنی رعایت همیشگی اندازه لازم در سخن گفتن و پرهیز از زیاده‌گویی و بیهوده‌گویی. به عنوان مثال صحبت معتدل و صمیمانه با خانواده و دوستان نه بیهوده است و زیاده از حدّ ولی صحبتهایی که به جز مشغولیت ذهنی و کنجکاوی بی‌فایده ریشه و ثمری ندارد بیهوده است و زیاده. انسان موحد که توجهش به سوی خداست با سکوت این توجه را تقویت میسازد و اجازه نمیدهد سخنان پراکنده یا تصایر مختلف، در صفحه ذهن و روح او، پراکندگی ایجاد نمایند و توجه او را از خداوند منصرف سازند.

بر اساس نگاه توحیدی فرقی بین فقیر و ثروتمند وجود ندارد و بی‌توجهی به فقیر به خاطر فقرش و توجه به ثروتمند بخاطر ثروتش از بدترین روحیات محسوب میگردد. از امام رضا علیه‌السلام روایت شده است که: «هرکس در برخورد با مسلمانی فقیر، به صورتی سلام کند که با سلام به ثروتمندان متفاوت است؛ در قیامت با خشم پروردگار روبرو خواهد شد.»

وقتی طبیعتی خوش‌منظره، در مقابل چشمانمان قرار دارد و نمیتوانیم از آن توصیفی کنیم، باید هنگام گفتن الحمدلله میلیاردها برابر این حالت را درک نماییم.

«هرکس برخورد سبکی با مسلمان فقیری داشته باشد، حق خدا را سبک شمرده است؛ مگر اینکه توبه نماید.»

شگفتی‌ها سبحان الله میگوید و عظمت و بی‌نقصی پروردگار را بیان میدارد، در هر گناهی استغفرالله میگوید، در هر بلایی إنّا لله و إنّا إلیه راجِعون، در هر گره زندگی حَسبِیَ الله (خدا برای من کافی است) بر زبان دارد، در هر قضا و قدری که پیش آید توکّلتُ علَی الله توکلش را آشکار میسازد، و در مقابل هر دشمنی با اعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ به خدا پناهنده میگردد و برای انجام وظایفش و فرار از گناهان با لَاحَوْلَ وَلَاقُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظِیم توفیق خوبیها را از خدا می‌بیند و از خدا میخواهد

در شرایط مختلف از خدا میگوید: در هر هول و هراسی دلخوش و دلگرم و گویا به لااله‌الاالله است، در هر غم و اندوهی ماشاءالله (هرچه خدا بخواهد) میگوید، در هر نعمتی از الحمدلله غافل نیست، در روزگار راحتی الشّکرِ للّه بر زبان دارد،

روزگار را با خدا سپری میکند و در شرایط مختلف از خدا میگوید: در هر هول و هراسی دلخوش و دلگرم و گویا به لااله‌الاالله است، در هر غم و اندوهی ماشاءالله (هرچه خدا بخواهد) میگوید، در هر نعمتی از الحمدلله غافل نیست، در روزگار راحتی الشّکرِ للّه بر زبان دارد، در شگفتی‌ها سبحان الله میگوید و عظمت و بی‌نقصی پروردگار را بیان میدارد، در هر گناهی استغفرالله میگوید، در هر بلایی إنّا لله و إنّا إلیه راجِعون، در هر گره زندگی حَسبِیَ الله (خدا برای من کافی است) بر زبان دارد، در هر قضا و قدری که پیش آید توکّلتُ علَی الله توکلش را آشکار میسازد، و در مقابل هر دشمنی با اعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ به خدا پناهنده میگردد و برای انجام وظایفش و فرار از گناهان با لَاحَوْلَ وَلَاقُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظِیم توفیق خوبیها را از خدا می‌بیند و از خدا میخواهد.

زندگی گوارا برای کسانی است که در سایه تلاششان دنیا برایشان بی‌ارزش و کوچک می‌شود؛ و اولویت زندگیشان خواسته‌های من میگردد، و بزرگی و عظمت مرا درمی‌یابند؛ و همیشه مرا در خاطر خود دارند؛ و هیچ کس جای مرا در قلبشان نخواهد گرفت، و روح و ذهن و دلهایشان از من پر میگردد.

قرائت حداقل بین ۱۰ تا ۵۰ آیه، در بهترین زمانها، با حالت خشوع قلبی، با رعایت آداب ظاهری و باطنی همراه مطالعه ترجمه آیات از ترجمه‌های معتبر؛ حفظ آیات قرآن به قدر استعداد؛ آموختن از قرآن و فهم پیامهای قرآنی؛

در هر گره زندگی حَسبِیَ الله (خدا برای من کافی است) بر زبان دارد، در هر قضا و قدری که پیش آید توکّلتُ علَی الله توکلش را آشکار میسازد، و در مقابل هر دشمنی با اعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ به خدا پناهنده میگردد و برای انجام وظایفش و فرار از گناهان با لَاحَوْلَ وَلَاقُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظِیم توفیق خوبیها را از خدا می‌بیند و از خدا میخواهد

نماز، حضوری است همراه با تواضع و تسلیم و پذیرش در برابر کسی که قدرتش آشکار است. در برابر او به کوتاهی خود اعتراف نموده و عذرخواهیم. صورت بر خاک میگذاریم تا مفهوم بزرگی او را بر خود تکرار کنیم و او را فراموش نسازیم.