کتاب پژوهشنامه خلیج فارس (دفتر پنجم)

پژوهشنامه خلیج فارس در ۶ جلد به کوشش عبدالرسول خیراندیش و مجتبی تبریزنیا منتشر شده است. در این مجموعه‌ استادان و تاریخ‌پژوهان در قالب مقالاتی ریشه‌های تاریخی و باستانی خلیج فارس را کاوش کرده‌اند. مقاله‌هایی که در این مجموعه ارایه شده در بخش‌های «پژوهش‌های تاریخی»، «پژوهش‌های باستان‌شناسی»، «پژوهش‌های مردم‌شناسی» و «نقد و معرفی کتاب» تنظیم شده است. دفتر اول و دوم «پژوهشنامه‌خلیج فارس» شامل مقاله‌هایی اساتید و پژوهشگران به ویژه احمد اقتداری، احمد کامرانی‌فر، حسین کیان‌راد و محسن جعفری‌مذهب است. «پژوهشنامه خلیج فارس» در دفتر سوم ۳۳ مقاله دارد که عمده آن‌ها به بررسی کلیات خلیج فارس از دوره باستان (با تکیه بر آثار به جا مانده از کاخ‌ها و کتیبه‌های هخامنشی تا اسناد داد و ستد اشکانیان) به صورت گسترده به خلیج فارس می‌پردازد. افزون بر آن مقاله‌هایی در این دفتر با عنوان «مردم‌شناسی» وجود دارد که باورها و فرهنگ مردم هرمزگان و جنوب ایران را به تصویر می‌کشد. این بخش به قلم پژوهشگران و محققان جنوبی که آگاهی بیشتری از این منطقه دارند نوشته شده و می‌توان گفت که این مساله از ویژگی‌های دفتر سوم «پژوهشنامه خلیج فارس» است. دفتر چهارم از لحاظ موضوع تخصصی بر محورهای پژوهش‌های تاریخی استوار است و به دلیل اهمیت مطالعات بین رشته‌ای از حوزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی می‌تواند عرصه‌های جدیدی را در پژوهش خلیج‌فارس بگشاید. دفتر پنجم «پژوهش‌های خلیج فارس» به شکل دفتر چهارم منتشر شده است. در این مجلد، مباحث مربوط به «اقتصاد» و به ویژه بازرگانی و راه‌های تجاری و کالاهای مبادلاتی به طور ویژه‌ای مورد مطالعه و بررسی پژوهشگران قرار گرفته است تا از درون تاریخ اقتصاد خلیج فارس اطلاعات بیشتری از این منطقه استراتژیک کشف شود. دفتر ششم با ۳۳ مقاله پژوهشی در ۶ فصل، شامل «پژوهش‌های تاریخی»، «مستندنگاری»، «پژوهش‌های باستانشناسی»، «پژوهش‌های زبان‌شناسی و ادبیات»، «پژوهش‌های مردم‌شناسی» و «نقد و معرفی کتاب» تدوین شده است. فصل «مستندنگاری» بخش جدیدی است که به دفتر ششم اضافه شده و از متون، اسناد و گزارش‌هایی (دست‌نوشته‌های منتشر نشده، اسناد و متون ترجمه نشده) که به عنوان منابع دست اول تاریخی محسوب می‌شوند، تشکیل شده ‌است. بخش جدید دیگری با عنوان «پژوهش‌های زبانشناسی، باستانشناسی و ادبیات» که چهار مقاله دارد نیز در این دفتر به چشم می‌خورد.