بریده‌هایی از کتاب خمینی؛ پدیده انسانی پیچیده

امام می‌فرمودند: «در مقام بحث، فکرتان را آزاد نگه دارید و نگویید استاد گفته است. استاد گفته باشد! خودتان فکرتان را به‌کار بیندازید.»

اگر بخواهید بی‌خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید و ابرقدرتان و سلاح‌های پیشرفته آنان و شیاطین و توطئه‌های آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را از میدان به در نکند، خود را به ساده زیستن عادت دهید...

به امام عرض کردم: آقا کدام علم رو بیش‌تر دوست داری؟ فرمود: فقه. گفتم: فقه که چیز خاصی ندارد! فرمود: نخواندی! عرض کردم: خوانده‌ام آقا. فرمود: پس نفهمیدی

در نجف، در بیرونی منزل حضرت امام، یعنی اتاقی که شب‌ها آقا به آنجا تشریف می‌بردند، به‌اندازه کافی قالی نبود. زیلوهایی بود که از ایران آورده بودند و زیاد مناسب نبود. چون گاهی نماز جماعت برگزار می‌شد و جا تنگ بود و فرش نبود؛ من می‌خواستم از امام اجازه بگیرم که جهت فرش کردن بیرونی منزل چیزی بخرم. خدمت امام عرض کردم که: «اجازه بدهید که یک فرش برای اینجا تهیه شود.» فرمودند: «آن‌طرف هست.» یعنی توی اندرونی هست. عرض کردم: «آنجا گلیم است. با اینجا جور در نمی‌آید.» فرمودند: «مگر منزل صدراعظم است؟» عرض کردم که: «فوق صدراعظم است، منزل امام زمان (عج) است.» فرمودند: «امام زمان (عج) خودش هم معلوم نیست در منزلش چی افتاده است

او یک توفان بود، اما انسان می‌توانست در درون این توفان آرامشی مطلق را مشاهده کند. چیزی در درون او ثابت بود. لیکن این سکون و بی‌حرکتی تمام ایران را به حرکت درآورد.

خمینی یک طوفان بود. با این‌همه، در نهاد این طوفان یک سکون و آرامش مطلق وجود داشت. او بسیار شدید و آمرانه بود و در عین حال بسیار آرام‌بخش. او پاسخگو، باز و پرتأثیر بود. در درون او یک حقیقت ساکن و غیرقابل‌حرکت وجود داشت؛ ولی همین بی‌حرکتی باعث حرکت یک کشور شد

این دقیقاً همان نکته‌ای است که حسنین هیکل، روزنامه‌نگار مصری به آن توجه کرده است: درباره آیت‌الله خمینی باید بگویم که وی بزرگ‌ترین شخصیت معروف و در عین حال ناشناخته در جهان به شمار می‌آید، زیرا مردم او را می‌شناسند و درباره‌اش موضع‌گیری کرده‌اند؛ ولی زندگی و ساختار شخصیتی او پیچیده‌تر از این موضع‌گیری‌هاست. از این رو آیت‌الله خمینی یک «پدیده انسانی بسیار پیچیده» است.

شاید برای مردم عزیزمان که شاهد صبر و شکیبایی امام‌شان در سهمگین‌ترین حوادث پس از پیروزی بوده‌اند، این‌جمله امام در این‌زمینه گویاترین باشد که در لحظه ترک نجف فرمودند: «من در اینجا با حرم مطهر مأنوس بودم، اما خدا می‌داند در این‌مدت من از دست اهل اینجا چه کشیدم.»

با زندگانی اشرافی و مصرفی نمی‌توان ارزش‌های انسانی‌اسلامی را حفظ کرد.

شدیداً از زرق و برق ساختمان‌های مساجد اسلام آمریکایی جلوگیری شود.

اگر بقالی خلاف کند، می‌گویند فلان بقال خلاف‌کار است. اگر یک عطار عمل زشتی مرتکب گردد، گفته می‌شود فلان عطار زشت‌کار است. لیکن اگر آخوندی عمل ناشایسته‌ای انجام دهد، نمی‌گویند فلان آخوند منحرف است، گفته می‌شود آخوندها بدند

قدرت تبلیغاتی ما بسیار ضعیف و ناتوان است و می‌دانید که امروز، جهان روی تبلیغات می‌چرخد.

خدا نکند انسان پیش از آنکه خود را بسازد، جامعه به او روی آورد و در میان مردم نفوذ و شخصیتی پیدا کند که خود را می‌بازد، خود را گم می‌کند. قبل از آنکه عنان اختیار از کف شما ربوده شود، خود را بسازید و اصلاح کنید.

ممکن است انسان به برهان عقلی اثبات صانع تعالی و توحید او و یوم معاد و دیگر عقاید حقه نماید، ولی این عقاید را ایمان نگویند و او را مومن حساب نکنند، و در جملة کفار یا منافقین یا مشرکین باشد.

با مطرح شدن قضیه انقلاب سفید، همه آقایان مراجع اعلامیه‌هایی را صادر کردند و در آغاز اعتراضاتی را نشان دادند، اما به‌تدریج، یکی‌یکی عقب‌نشینی کردند و فقط امام بودند که محکم و قاطع ایستادند. در همین‌روزها یادم هست که همراه عده‌ای از دوستان در منزل امام بودیم. شخصی آمد و به امام گفت: «آقا! مراجع با شما نیستند و یکی‌یکی دارند عقب‌نشینی می‌کنند. حتی این صحبت هم مطرح شده که علیه شما و آنچه را که تندروی از سوی شما تعبیر می‌کنند، اعلامیه صادر کنند، بنابراین چنین تصور نکنید که آنها تا آخر راه با شما هستند. شاید در میانه راه شما را تنها بگذارند». امام با لحنی جدی فرمودند: «من تا جایی که آقایان مرا تکفیر هم بکنند، ایستاده‌ام».

نویسنده را عقیده آن است که مهم در علم اخلاق و شرح احادیث مربوطة به آن یا تفسیر آیات شریفه راجعة به آن، آن است که نویسندة آن با ابشار و تنذیر و موعظت و نصیحت و تذکّر دادن و یادآوری کردن، هر یک از مقاصد خود را در نفوس جایگزین کند. و به عبارت دیگر، کتاب اخلاق، موعظة کتبیّه باید باشد و خود معالجه کند دردها و عِیب‌ها را، نه آن که راه علاج نشان دهد.

هیچ‌چیزی به زشتی دنیاگرایی روحانیت نیست. و هیچ وسیله‌ای هم نمی‌تواند بدتر از دنیاگرایی، روحانیت را آلوده کند.

بعد از قیام برهان و دنبال او رساندن حاصل این عناوین و نتیجة برهان به قلب مشکل‌تر است، که آن‌را ایمان گفته می‌شود به آن، و چه بسا که اصحاب برهان به این مرتبة ایمان نرسیده باشند. این یک مسئله‌ای است که باید با تلقینات و تکرار و ریاضات به قلب رساند.

مذهبی که وسیله شود تا سرمایه‌های مادی و معنوی کشورهای اسلامی و غیراسلامی در اختیار ابرقدرت‌ها و قدرت‌ها قرار گیرد و برسر مردم فریاد کشد که دین از سیاست جدا است، مخدر جامعه است. ولی این دیگر مذهب واقعی نیست؛ بلکه مذهبی است که مردم ما آن را «مذهب آمریکایی» می‌نامند.

هیچ‌چیزی به زشتی دنیاگرایی روحانیت نیست. و هیچ وسیله‌ای هم نمی‌تواند بدتر از دنیاگرایی، روحانیت را آلوده کند.