بریده‌هایی از کتاب بر جاده های آبی سرخ

خائنان، با جان‌کندن و عرق ریختن به‌شکم‌های‌شان می‌آموزند که دو برابرِ دیگران، خوراک، بپذیرند و هرزگی کنند. همین. کُلِّ عیاشی‌های‌شان، با دستمزد یک بقالِ خوب نیز امکان‌پذیر است؛ اما صدهزار برابرِ این دستمزد، مزد خودفروشی دریافت می‌کنند، چنین ثروتی به‌کُنجی نهاده، هزار سال هم دوام بیاورد، به‌هیچ کار نمی‌آید. چه اَبله‌اند خائنان به‌خاک و خدا! چه سیه‌بخت‌اند فروشندگان وجدان و شرف! چه بَد روزگارند گردآورندگان زر و گوهر در اعماقِ خاک.

سرنوشتی در کار نیست. انسان، به‌گونه‌یی که می‌داند و نمی‌داند، برخی کارها را چنان انجام می‌دهد که عوارض و نتایج این کارها «سرنوشت» لقب می‌گیرد.

در سراسر عالَم، آنقدر انسانِ مؤمن فراوان نیست که بشود به‌آسانی از دست‌شان داد و جای خالی‌شان را هم به‌آسانی پُر کرد.

امنیت، اسلحه را از یادِ انسان می‌بَرَد.

تاریخ را از نو باید نوشت نه آنگونه که تاریخ‌نویسانِ نوکرِ دربارها و تاریخْ‌نویسانِ مطیعِ اوامرِ اجانبْ نوشته‌اند بَل آنگونه که حس شود قلم در دستِ مردمِ آگاه و دردْشناسِ کوچه و بازار بوده است.

گوش کُن عبدالّه! گوش کُن و فراموش مکُن! خُدّامِ خائنان، کثیف‌تر از خودِ خائنان هستند. بازویی که از مغرْ اطاعت می‌کند، اگر نباشد، مغز، فقط، فرمانِ عربده‌جویی خواهد داد. دهان هم اگر نباشد، چه بهتر. عبدالّه! این حکّامْ نیستند که به‌ملّت‌ها خیانت می‌کنند، این اَمربرانِ حکّام هستند که از ملّت‌اند و پشت کرده به‌ملّت. یک ستارهٔ دریایی بدونِ آن همه بازو، یک لاشخور، بدون آن بالها و منقار، یک تیرانداز، بدون تیر... اینها هیچ نیستند و هرگز چیزی نخواهند شد. اوّلین کسی که فرمانِ ستم داد، اگر فرمانبری در کار نبود، صدایش، یک لحظه در هوا می‌مانْد، آب می‌شد، می‌چکید روی شنهای برشته، و تمام. اوّلین کسی که فرمانِ ساختنِ زندان را داد، در مقابلِ آنکه اوّلین زندان را ساخت، صفر است. فرمان می‌داد، عربده می‌کشید، می‌نالید، قلبش می‌ترکید، و تمام.

خنده‌یی که یک دوست را برنجاند، از گریستن دردناک‌تر است.

بله... ما باید فرهنگِ ایرانی را عوض کنیم؛ یعنی همان کاری را بکنیم که با هندی‌ها کردیم. ما باید، حتی اگر هزار سال هم طول بکشد، یک قشرِ باسواد و اهل کتاب، در ایران و همهٔ سرزمین‌های مورد علاقهٔ خود در آسیا به‌وجود بیاوریم؛ قشری که نسبت به‌واژه‌های تعصّب‌آمیز مثل میهن، ملّت، مردم، ناموس، شرف و این حرف‌ها، هیچ حساسیتی نداشته باشد، و حتی، به‌صراحت می‌گویم، ایرانی بودن، آسیایی بودن، و شرقی بودن را شرم‌آور تلقی کند، و در عین حال، بفهمد و اعتقاد پیدا کند که ما اروپایی‌ها، نمونهٔ انسانِ واقعی هستیم. هرچه می‌گوییم، درست است، هرچه می‌کنیم درست. این آدم‌های باسواد، باید مثل ما لباس بپوشند، مثل ما «بندِ گردن» آویزان کنند، مثل ما راه بروند، مثل ما چُپُق بکشند و مثل ما به‌دنیا نگاه کنند __ و نهایتاً مجذوب و مغلوب عظمتِ ما باشند...

هیچ داستانی، نمی‌تواند عینِ واقعیت باشد، و هیچ واقعیتی هم نمی‌تواند عینِ واقعیتِ دیگر

این که دست من __ دست‌های من __ هرگز به‌قبای حسین نمی‌رسد اما به‌خاطرِ او شمشیر می‌زنم و به‌هوای وصل او با کرورْ کرورْ اجنبی می‌جنگم، حسین را حسین نگه‌می دارد. حسین، حسین نشد برای آنکه آفتابِ حضورش، سرمازدگانِ بی‌پناه را گرم کند، داغ کند، و بسوزد؛ بَلْ حسین شد به‌خاطر حضور ازلی‌اش در ذهنِ هرکس که می‌خواهد در راهِ عدالت شمشیر بزند.

من پیوسته از همسرم می‌خواهم که با محبت، زنْ بودنش را اثبات کند؛ با سیاست، انسان بودنش را.

اجنبی به‌نوکرش همه چیز می‌دهد تا این نوکر، همه چیز را از هموطنان خودش بگیرد و تحویل بیگانه بدهد. خرجِ تو را هلندی نمی‌دهد خلیل __ گرچه به‌ظاهر، او دست در کیسه‌اش می‌کند __ من می‌دهم. چرا؟ چون او، به‌کمک تو، مرا غارت می‌کند و بخشی از غارت شده‌ها را نوکرانه می‌دهد.

اما، ما نبودیم که عتیقه‌ها را به‌صاحبانِ عتیقه خانه‌ها فروختیم. می‌گذاشتیم بالای تاقچهٔ خانه‌های‌مان و تماشا می‌کردیم و به‌یادِ گذشته‌ها می‌افتادیم... اروپایی‌ها آمدند به‌خانه‌های ما، به‌اتاق‌های ما، این اشیاء را برداشتند و رفتند. سرقت کردند. برادران و خواهران ما را کشتند و اینها را بردند تا در اثرگاه‌های‌شان به‌تماشا بگذارند. ما هم از روی مهمان‌نوازی و ادب، چیزی نگفتیم.....

بیگانهٔ بدکار، حق است که در سرزمین تو، حتّی یک لحظه هم احساس امنیت نکند. بیگانهٔ بد، نه تنها امروزِ حیف، که فرداهای ما را هم از شورِ زیستن تهی می‌کند، نه فرداهای ما، که فرداهای بچّه‌های مهربان ما را به‌تباهی می‌کشد.

بسیاری از حوادث زندگی، که چشم به‌راه‌شان هستیم و دل انتظارشان، پیش می‌آید که قدری دیر اتفاق بیفتند. انسان باید که در چنین اوقاتِ دیر، خویشتن را صبورانهْ شتابان به‌زمانْ برساند و نگذارد که حوادثِ دیر آمده، زود از کف بروند

بهارِ باغ، هرچه سبزتر، پاییزِ باغ، همانقدر غم‌افزاتر.

این گلوله نیست که خطرناک است، ژنرال! این نیروی محرکِ گلوله است

یادتان باشد! ما فقط آمده‌ییم تا که بجنگیم. نیامده‌ییم تا قطعاً پیروز شویم. ما آمده‌ییم بجنگیم، به‌خاطرِ تقدّسِ این جنگ، شکوهِ این جنگ، شیرینی این جنگ، شادی این جنگ، و لزومِ این جنگ؛ امّا در عین حال، ما، حتّی اگر بخواهیم هم، نمی‌توانیم شکست بخوریم؛ زیرا شکست خوردنِ ما به‌معنای پیروز شدنِ دشمنان ماست و پیروز شدنِ دشمن به‌معنای آنکه ما به‌چشمْ پوشیدن از تقدّس و شکوه و شیرینی و شادی این جنگْ رضا داده‌ییم. شکست خوردنِ ما به‌معنای حذفِ ماست، و حذفِ ما به‌معنای آنکه هیچ اعتقادی به‌حقّانیتِ خود و درستی راه‌مان نداشته‌ییم.

ایران را، خودی و بیگانه، متحداً، چِل تکّه کرده‌اند

انسان، هنوز، نیازمندِ شهادت است، و زمین، تشنهٔ خونِ خوبانِ روزگار.