بریده‌هایی از کتاب روان شناسی پول

بازدهی پولی که در بانک پس‌انداز شده است و برای شما امکان تغییر شغل، بازنشستگی زودهنگام یا رهایی از نگرانی فراهم می‌کند چیست؟ من می‌گویم این بازدهی قابل محاسبه نیست. به دو دلیل قابل محاسبه نیست. آن‌قدر بزرگ و مهم است که نمی‌توانیم برای آن بهایی را در نظر بگیریم. هم‌چنین به‌معنای واقعی کلمه قابل محاسبه نیست ــ نمی‌توانیم آن را مانند نرخ بهره بسنجیم ــ و از چیزی که نتوانیم اندازه بگیریم غفلت می‌کنیم. وقتی بر زمان‌تان کنترل نداشته باشید، مجبور به پذیرش هر بدشانسی‌ای در مسیرتان می‌شوید. اما اگر انعطاف‌پذیری داشته باشید، آن‌گاه برای انتظار وقت دارید تا فرصت‌های بی‌نظیری در دامان‌تان بیفتد. این بازدهی پنهان پس‌انداز پول‌تان است.

هر ذره از پس‌انداز مانند به‌دست‌آوردن هدفی در آینده است که شاید شخص دیگری آن را تصاحب کند و این پس‌انداز آن هدف را به شما بازمی‌گرداند. انعطاف‌پذیری و کنترل بر زمان‌تان بازدهی دیده‌نشدهٔ ثروت است.

با خرج‌کردن کم‌تر می‌توان پس‌انداز کرد. اگر خواستهٔ کم‌تری داشته باشید، می‌توانید کم‌تر خرج کنید. و اگر به آن‌چه دیگران دربارهٔ شما فکر می‌کنند اهمیت کم‌تری دهید، خواستهٔ کم‌تری خواهید داشت. همان‌طور که اغلب در این کتاب استدلال می‌کنم، پول بیش‌تر از امور مالی به روان‌شناسی متکی است. و برای پس‌انداز به دلیل خاصی احتیاج ندارید. برخی افراد برای پیش‌پرداخت یک خانه، خرید ماشین تازه یا بازنشستگی پس‌انداز می‌کنند. البته این عالی است. اما برای پس‌اندازکردن هدف خریدیِ خاصی مورد نیاز نیست. می‌توانید پس‌اندازکردن را فقط برای پس‌اندازکردن انجام دهید. و در واقع، شما باید پس‌انداز کنید. همه باید پس‌انداز کنند. پس‌انداز برای هدفی خاص فقط در جهانِ قابل پیش‌بینی منطقی است. اما جهان ما قابل پیش‌بینی نیست. پس‌انداز مانعی در مقابل توانایی اجتناب‌ناپذیر زندگی برای شگفت‌زده‌کردن‌تان در بدترین لحظات ممکن است.

هزینه‌کردن برای مادیات، فراتر از سطحی بسیار کم، اغلب بازتابی از نزدیک‌شدن به خودنمایی است، خرج‌کردن پول روشی است تا به دیگران نشان دهید پول دارید (یا پول داشته‌اید). این طور به این موضوع فکر کنید که یکی از قدرتمندترین راه‌ها برای افزایش پس‌انداز افزایش درآمد نیست. بلکه افزایش تواضع‌تان است. وقتی پس‌انداز را فاصله‌ای بین خواسته‌ها و درآمدتان تعریف کنید، می‌فهمید چرا بسیاری از افراد با درآمد مناسب آن‌قدر پس‌انداز اندکی دارند. این مبارزه‌ای مستمر با غرایض است که پای‌تان را بیش‌تر از گلیم‌تان دراز نکنید و مانند دیگرانی رفتار کنید که به این صورت عمل می‌کنند. افرادی که در امور مالی موفقیت فردی زیادی دارند ــ نه لزوماً افرادی که درآمد زیادی دارند ــ به آن‌چه دیگران درباره‌شان فکر می‌کنند حساس نیستند. بنابراین، توانایی پس‌اندازکردن افراد بیش‌تر از هر چیز دیگری در کنترل‌شان است.

یادگیری شادبودن با پول کم‌تر باعث ایجاد فاصله‌ای بین آن‌چه که دارید و آن‌چه که می‌خواهید می‌شود ــ مانند فاصله‌ای که با افزایش مبلغ فیش حقوقی‌تان به دست می‌آورید، اما کنترل آن راحت‌تر و بیش‌تر است. مقدار پس‌انداز زیاد به‌معنای داشتن هزینه‌هایی کم‌تر از حالت‌های دیگر است و داشتن هزینه‌های کم‌تر به این معناست که پس‌انداز شما از زمانی که هزینه‌های‌تان بیش‌تر است، افزایش خواهد یافت.

اجازه دهید شما را برای پس‌اندازکردن متقاعد کنم. زیاد طول نمی‌کشد. اما کاری غیرعادی است، این طور نیست؟ آیا افراد برای پس‌اندازکردن پول باید متقاعد شوند؟ مشاهدات من نشان می‌دهد بله، بسیاری از افراد برای انجام‌دادن این کار باید متقاعد شوند. بدون درنظرگرفتن سطح معینی از درآمد، افراد در سه گروه قرار می‌گیرند: کسانی که پس‌انداز می‌کنند، کسانی که فکر می‌کنند نمی‌توانند پس‌انداز کنند و کسانی که فکر می‌کنند به پس‌انداز نیازی ندارند.

جهان مملو از افرادی است که به نظر متوسط می‌آیند اما در واقع ثروتمند هستند و افرادی که پول‌دار به نظر می‌رسند اما در لبهٔ تیغ ورشکستگی زندگی می‌کنند. این موضوع را هنگامی که دربارهٔ موفقیت دیگران سریع قضاوت می‌کنید و وقتی اهداف خود را تعیین می‌کنید، به خاطر داشته باشید.

افراد در یادگیری از طریق تقلید مهارت دارند. اما ماهیت پنهان ثروت تقلید از دیگران و آموختن از روش‌های آن‌ها را دشوار می‌کند. رونالد رید پس از مرگش الگوی مالی بسیاری از افراد شد. او در رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفت و در شبکه‌های اجتماعی محبوب شد. اما تا زمانی که زنده بود، الگوی هیچ‌کسی نبود زیرا هر پنی از ثروتش حتا برای کسانی که او را می‌شناختند پنهان بود. تصور کنید اگر نمی‌توانستید آثار نویسندگان بزرگ را بخوانید آن‌گاه یادگیری نویسندگی چه‌قدر دشوار بود. چه کسی می‌توانست الهام‌بخش شما باشد؟ چه کسی را می‌توانستید تحسین کنید؟ چه ترفندها و نکات ظریفی را دنبال می‌کردید؟ این باعث می‌شود چیزی که از قبل هم سخت است حتا دشوارتر شود. یادگیری از آن‌چه نمی‌توانید ببینید دشوار است. که به این توضیح کمک می‌کند که چرا انباشت ثروت برای بسیاری از افراد سخت است.

افراد ثروتمندی وجود دارند که پول زیادی را نیز صرف خرید چیزهایی می‌کنند. اما حتا در این موارد، چیزی که می‌بینیم پول‌داری آن‌هاست نه ثروت‌شان. ما اتومبیل‌هایی را که آن‌ها خریده‌اند و شاید مدرسه‌ای را که فرزندان‌شان را به آن‌جا می‌فرستند می‌بینیم. پس‌انداز، حساب بازنشستگی یا اوراق بهادار سرمایه‌گذاری آن‌ها را نمی‌بینیم. ما خانه‌هایی را می‌بینیم که خریده‌اند، نه خانه‌هایی را که اگر می‌خواستند، می‌خریدند.

بیل برایسون در کتاب خود به نام بدن توضیح می‌دهد: «مطالعه‌ای در امریکا نشان داد که افراد میزان کالری سوزانده‌شده در ورزش را چهار برابر بیش‌تر تخمین می‌زنند. هم‌چنین به‌طور متوسط حدود دو برابرِ کالری که تازه سوزانده بودند، غذا مصرف می‌کردند ... واقعیت این است که شما می‌توانید به‌سرعت، با خوردن مقدار زیادی غذا، اثر ورزش زیاد را از بین ببرید و بیش‌تر ما این کار را انجام می‌دهیم. ورزش مثل پول‌داربودن است. فکر می‌کنید: «من کار را انجام دادم و اکنون لیاقت‌اش را دارم که با وعدهٔ غذایی کاملی از خودم پذیرایی کنم». ثروت کنارگذشتن آن وعدهٔ غذایی و در واقع سوزاندن کالری خالص است. سخت است و به خودکنترلی نیاز دارد. اما فاصله‌ای بین آن‌چه می‌توانستید انجام دهید و آن‌چه برای انجام‌دادن انتخاب می‌کنید ایجاد می‌کند، که این اختلاف با گذشت زمان به دارایی‌های‌تان اضافه می‌شود.

پول‌داری داشتن درآمد جاری است. شخصی که با اتومبیل ۰۰۰, ۱۰۰ دلاری رانندگی می‌کند تقریباً پول‌دار است، زیرا حتا اگر ماشین را با بدهی خریداری کرده باشد، برای پرداخت اقساط ماهانه به سطح معینی درآمد نیاز دارد. مانند کسانی که در خانه‌های بزرگ زندگی می‌کنند. تشخیص افراد پول‌دار کار سختی نیست. آن‌ها غالباً برای شناخته‌شدن تلاش بسیار زیادی می‌کنند. اما ثروت پنهان است. ثروت درآمد خرج‌نشده است. ثروت انتخابی است که هنوز برای خرید بعدی استفاده نشده است. ارزش آن در ارائه‌دادن انتخاب‌ها، انعطاف‌پذیری و رشد است تا در آینده قادر به خرید چیزهای بیش‌تری باشید.

تنها راه برای ثروتمندشدن این است که پولی را که دارید خرج نکنید. این نه فقط تنها راه جمع‌کردن ثروت است بلکه همان تعریف دقیق ثروت است.

ریحانایخواننده پس از ولخرجی‌های زیاد به ورشکستگی نزدیک شد و از مشاور مالی خود شکایت کرد. مشاور پاسخ داد: «آیا واقعاً لازم بود به او بگویم اگر پول خود را برای چیزهایی خرج کنی، فقط آن چیزها برایت باقی می‌ماند نه پول». شاید بخندید، و لطفاً این کار را انجام دهید. اما پاسخ این است: «بله، لازم است به افراد گفته شود». وقتی اکثر مردم می‌گویند که می‌خواهند میلیونر شوند، منظورشان در واقع این است که «می‌خواهم یک میلیون دلار خرج کنم». و این به‌معنای واقعی کلمه بر خلاف میلیونربودن است.

ثروت خودروهای زیبا و الماس‌هایی است که خریداری نشده‌اند. ساعت‌هایی که استفاده نشده‌اند، لباس‌هایی که پوشیده نشده‌اند و استفاده از خدمات ممتازی که از آن‌ها صرف نظر شده است. ثروت دارایی‌های مالی است که هنوز به موارد قابل مشاهده تبدیل نشده‌اند. ما این‌گونه به ثروت فکر نمی‌کنیم، زیرا نمی‌توانیم آن‌چه را نمی‌بینیم بفهمیم.

زمانی که در اواسط دههٔ ۲۰۰۰ در لس آنجلس پیش‌خدمت بودم، ظاهر مادی از همه‌چیز مهم‌تر بود. اگر اتومبیل فِراری‌ای را که در خیابان حرکت می‌کرد می‌دیدید، احتمالاً صاحب ماشین را فرد ثروتمندی می‌پنداشتید ــ حتا اگر به آن خیلی توجه نمی‌کردید. اما وقتی با برخی از این افراد آشنا شدم، فهمیدم همیشه این طور نیست. بسیاری از آن‌ها افراد موفق متوسطی بودند که درصد بسیار زیادی از درآمد خود را صرف خرید یک ماشین کرده بودند.

فصل نهم: ثروت چیزی است که نمی‌بینید خرج‌کردن پول برای نشان‌دادن پول‌تان به دیگران سریع‌ترین راه برای کم‌تر پول‌داشتن است. کنایه‌های زیادی در مورد پول وجود دارد. یکی از مهم‌ترین آن‌ها این است: ثروت چیزی است که نمی‌بینید.

در این‌جا حرف من این نیست که از رفتن به دنبال ثروت چشم‌پوشی کنیم. یا حتا ماشین‌های فانتزی. هر دو را دوست دارم. این تشخیص ظریفی است که مردم به‌طور کلی آرزو می‌کنند مورد احترام و تحسین دیگران قرار گیرند، و استفاده از پول برای خرید چیزهای فانتزی ممکن است کم‌تر از تصورتان برای‌تان احترام به ارمغان آورد. اگر احترام و تحسین هدف شماست، مراقب نحوهٔ جست‌وجوی آن باشید. فروتنی، مهربانی و همدلی احترامی بیش از مدل ماشین‌تان برای شما به ارمغان می‌آورد.

در نامه‌ای پس از تولد پسرم برایش نوشته بودم: «ممکن است فکر کنی ماشینی گران‌قیمت، ساعتی فانتزی و خانه‌ای عظیم می‌خواهی. اما به تو می‌گویم، این‌ها را نمی‌خواهی. آن‌چه می‌خواهی احترام و تحسین دیگران است و فکر می‌کنی داشتن چیزهای گران‌قیمت آن را برایت به ارمغان می‌آورد. تقریباً هرگز این اتفاق نمی‌افتد، خصوصاً از طرف افرادی که می‌خواهی به تو احترام بگذارند و تو را تحسین کنند». من این موضوع را در شغل پیش‌خدمتی یاد گرفتم، وقتی به افرادی فکر می‌کنم که با اتومبیل‌های فِراری به هتل می‌آمدند و من را می‌دیدند که به آن‌ها خیره شده بودم. آن‌ها هر جا که می‌رفتند افراد باید به آن‌ها خیره می‌شدند و من مطمئن‌ام که آن‌ها این کار را دوست داشتند. مطمئنم که آن‌ها احساس تحسین‌شدن می‌کردند.

وقتی شخصی را که در حال رانندگی با یک ماشین خوب است می‌بینید، به‌ندرت فکر می‌کنید: «وای، فردی که با آن ماشین رانندگی می‌کند چه‌قدر جالب است». در عوض، فکر می‌کنید: «وای، اگر من این ماشین را داشتم، مردم فکر می‌کردند من جالب هستم». افراد ناخودآگاه یا آگاهانه این طور فکر می‌کنند. در این‌جا دوگانگی‌ای وجود دارد: افراد مایل به داشتن ثروت برای نشان‌دادن به دیگران هستند تا مورد پسند و تحسین قرار گیرند. اما در حقیقت آن افراد معمولاً از کنار تحسین شما عبور می‌کنند، نه به این دلیل که فکر می‌کنند ثروت قابل تحسین نیست، بلکه به این دلیل که از ثروت شما به‌عنوان معیاری برای میل خود به پسندیده‌شدن و تحسین‌شدن استفاده می‌کنند.

چیزی که آن‌ها برایش ارزش قائل بودند مواردی مانند دوستی بی‌ریا، جزئی از چیزی بزرگ‌تر از خودشان بودن و گذراندن اوقات مفید، و تا حد ممکن، با فرزندان‌شان بود. پیلمر نوشت: «بچه‌های‌تان به‌اندازه‌ای که شما را می‌خواهند پول‌تان (یا چیزهایی که با پول برای‌شان می‌خرید) را نمی‌خواهند. آن‌ها به‌ویژه شما را همراه خودشان می‌خواهند». این درس‌ها را از کسانی یاد بگیرید که همه‌چیز را گذرانده‌اند: کنترل زمان‌تان بیش‌ترین سودی است که پول به شما می‌دهد.