بریده‌هایی از کتاب روان شناسی پول

اجتناب از این نوع ریسک‌های ناشناخته طبق تعریف تقریباً ناممکن است. شما نمی‌توانید برای آن چیزی که تصور نمی‌کنید آماده شوید. اگر راهی برای محافظت در برابر این نوع آسیب‌ها وجود داشته باشد، جلوگیری از خرابی‌های تک‌نقطه‌ای است. قانون سرانگشتی خوبی برای بسیاری از موارد در زندگی وجود دارد، به این مضمون که هر چیزی که امکان شکستن داشته باشد در نهایت می‌شکند. بنابراین، اگر بسیاری از موارد به کارکرد درست یک چیز متکی باشند و آن خراب شود، شما برای فاجعه روزشماری خواهید کرد. این شکستی تک‌نقطه‌ای است. برخی از افراد به طرز چشم‌گیری در اجتناب از خرابی‌های تک‌نقطه‌ای مهارت دارند.

می‌توانید برای هر ریسکی برنامه‌ریزی کنید به جز مواردی که احمقانه‌تر از آن هستند که به ذهن‌تان خطور کند. و این کارهای احمقانه می‌توانند بیش‌ترین آسیب را بزنند، زیرا از آن‌چه فکر می‌کنید بیش‌تر اتفاق می‌افتند و شما برنامه‌ای برای نحوهٔ تعامل با آن‌ها ندارید.

در مورد پول هم همین‌طور است. احتمال بسیاری از چیزهای سودآور به نفع شماست. قیمت املاک و مستغلات در اکثر سال‌ها افزایش می‌یابد و هم‌چنین در طول بیش‌تر سال‌ها هفتهٔ بعد حقوق‌تان را دریافت خواهید کرد. اما اگر چیزی ۹۵٪ احتمال درست‌بودن داشته باشد، احتمال اشتباه‌بودن ۵٪ به این معناست که شما مطمئناً در برخی از دوره‌های زندگی‌تان این وضعیت منفی را نیز تجربه خواهید کرد. و اگر هزینهٔ این وضعیتِ منفی تباهی باشد، مهم نیست که چه‌قدر جذاب به نظر برسد؛ وضعیت مثبتِ در ۹۵٪ مواقع دیگر ارزش آن ریسک را ندارد.

هنگامی که مایکروسافت شرکت تازه‌ای بود، او گفت: «به این روش فوق‌العاده محافظه‌کارانه رسیده بودم که می‌خواستم در بانک پول کافی برای پرداخت یک سال حقوق و دست‌مزد داشته باشیم حتا اگر هیچ دریافتی‌ای نداشتیم.»

فضای خطا امکان تحمل طیف وسیعی از نتایج احتمالی را به شما می‌دهد، و به شما اجازه می‌دهد تا برای مدت زمان کافی خود را حفظ کنید تا احتمالات سوددهی یک نتیجهٔ با احتمال کم به نفع شما شود. بزرگ‌ترین دست‌آوردها به‌ندرت اتفاق می‌افتند، هم به این دلیل که اغلب اتفاق نمی‌افتند و هم به این دلیل که به زمان برای ترکیب‌شدن نیاز دارند. بنابراین، شخص دارای فضای خطای کافی در قسمتی از استراتژی مالی‌اش (پول نقد) که او را قادر به تحمل سختی در چیزی (سهام) می‌کند به شخصی که وقتی اشتباه می‌کند از بین می‌رود یا به پایان بازی می‌رسد یا ژتون‌های بیش‌تری وارد می‌کند، برتری دارد.

تاریخ مملو از ایده‌های خوبی است که آن قدر زیاد به کار گرفته شده‌اند که از ایده‌های بد قابل تشخیص نیستند. حکمت داشتن فضای خطا تصدیق تردید، تصادفی‌بودن و شانس ــ ناشناخته‌ها ــ است که بخش‌های همیشگی زندگی هستند. تنها راه تعامل با آن‌ها افزایش‌دادن فاصلهٔ میان آن‌چه فکر می‌کنید اتفاق می‌افتد و آن‌چه می‌تواند اتفاق بیفتد است، به‌طوری که هم‌چنان قادر به جنگیدن در روزهای بعد باشید.

اگرچه مؤثربودن ارزیابی کارت از نظر آماری اثبات‌شده است، اما تضمین نمی‌کند که همهٔ دورها را برنده شوید ــ یا با احتمال کم‌تر هر بار که به کازینو می‌روید. باید اطمینان حاصل کنیم که پول کافی برای تحمل هر گونه بدشانسی را داریم.

اگرچه مؤثربودن ارزیابی کارت از نظر آماری اثبات‌شده است، اما تضمین نمی‌کند که همهٔ دورها را برنده شوید ــ یا با احتمال کم‌تر هر بار که به کازینو می‌روید. باید اطمینان حاصل کنیم که پول کافی برای تحمل هر گونه بدشانسی را داریم.

روش انجام این کار برای ما مهم نیست. مهم این است که بازی‌کن بلک جک، که تعداد کارت‌ها را ارزیابی می‌کند، می‌داند در حال انجام‌دادن یک بازی احتمالات است نه قطعیت‌ها. در هر دور خاصی از بازی که احتمال خوبی برای تشخیص کارت درست می‌دهد، احتمال قابل قبولی هم برای اشتباه در نظر می‌گیرد. شاید با توجه به حرفه‌شان عجیب به نظر برسد، اما استراتژی آن‌ها کاملاً متکی بر فروتنی است ــ به این معنا که نمی‌دانند و نمی‌توانند دقیقاً بدانند در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، و بنابراین بر همین اساس دست خود را بازی می‌کنند.

اما روندهای خاص، معاملات خاص، بخش‌های خاص، روابط علیتی خاص در مورد بازارها و آن‌چه که مردم باید با پول‌شان انجام دهند همیشه نمونه‌ای از تکامل در حال پیشرفت است. مورخ‌ها پیامبر نیستند.

در سرمایه‌گذاری عبارتی معمول وجود دارد که معمولاً به تمسخر استفاده می‌شود: «این بار فرق می‌کند». اگر می‌خواهید کسی را که آینده را پیش‌بینی می‌کند نفی کنید و به او بفهمانید که آینده کاملاً منعکس‌کنندهٔ گذشته نخواهد بود، بگویید: «اوه، پس فکر می‌کنید این بار فرق می‌کند؟» و به خودتان مطمئن باشید. این از دیدگاه سرمایه‌گذار جان تمپلتون می‌آید: «چهار واژهٔ خطرناک در سرمایه‌گذاری این‌ها هستند، `این بار فرق می‌کند`».

هر زمان که از چیزی دچار شگفتی می‌شویم، حتا اگر بپذیریم اشتباهی را مرتکب شده‌ایم، می‌گوییم: «اوه، دیگر هرگز مرتکب آن اشتباه نخواهم شد». اما در حقیقت، آن‌چه باید از اشتباه‌تان به دلیل پیش‌بینی‌نکردن یاد بگیرید این است که پیش‌بینی جهان دشوار است. درس درستی که از شگفتی‌ها می‌توان آموخت این است: جهان شگفت‌آور است. درس درستی که از شگفتی‌ها می‌توان آموخت، شگفت‌آوربودن جهان است. نه این‌که از شگفتی‌های گذشته به‌عنوان یک راهنما برای موارد خیلی خاص آینده استفاده کنیم. ما باید از شگفتی‌های گذشته جهت پذیرش این واقعیت استفاده کنیم که نمی‌دانیم در آینده چه اتفاقی می‌افتد.

این شکستِ تحلیل نیست. این شکستِ تخیل است. درک این‌که آینده ممکن است شبیه هیچ چیزی در گذشته نباشد نوع خاصی از مهارت است که گروه‌های پیش‌بینی‌کنندهٔ مالی معمولاً در نظر نمی‌گیرند.

چیزی که به‌راحتی باعث کم‌توجهی به اتفاقات نادر می‌شود سادگیِ دست‌کم‌گرفتن ترکیب‌شدن چیزهاست. برای نمونه، چگونه حادثهٔ یازده سپتامبر بانک مرکزی امریکا را وادار به کاهش نرخ بهره کرد، که به تحریک حباب مسکن کمک کرد، که منجر به بحران مالی شد، که به بازار کاری ضعیف انجامید، که باعث شد ده‌ها میلیون نفر به دنبال تحصیل در دانشگاه‌ها بروند، که منجر به ۱.۶ تریلیون دلار وام دانش‌جویی با نرخ جریمهٔ عدم پرداخت ۱۰.۸٪ شد. ارتباط‌دادن ۱۹ هواپیماربا با وزن فعلی وام‌های دانش‌جویی مشهود نیست، اما این چیزی است که در جهانی که با چند واقعهٔ برجسته هدایت می‌شود اتفاق می‌افتد. بیش‌تر آن‌چه را که هر لحظه در اقتصاد جهانی اتفاق می‌افتد می‌توان به تعداد انگشت‌شماری از حوادث گذشته، که پیش‌بینی‌شان تقریباً ناممکن بود، ارتباط داد.

مشکل این است که هنگام فکر به بازدهی‌های سرمایه‌گذاری در آینده، اغلب از حوادثی نظیر رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم برای هدایت دیدگاه‌های‌مان در مورد سناریوهای بدترین حالت استفاده می‌کنیم. اما آن وقایعِ ثبت‌شده نیز هیچ گونه سابقه‌ای در هنگام وقوع نداشته‌اند. بنابراین، پیش‌بینی‌کننده‌ای که در نظر می‌گیرد بدترین (و بهترین) حوادث گذشته با بدترین (و بهترین) حوادث آینده تطابق خواهد داشت، به تاریخ اعتقاد ندارد. به این روش آن‌ها تصادفاً فرض می‌کنند تاریخِ وقایع بی‌سابقه به آینده تسری نمی‌یابند.

بیش‌تر آن‌چه را که هر لحظه در اقتصاد جهانی اتفاق می‌افتد می‌توان به تعداد انگشت‌شماری از حوادث گذشته، که پیش‌بینی‌شان تقریباً ناممکن بود، ارتباط داد.

اما سرمایه‌گذاری از نوع علوم سخت نیست بلکه گروه عظیمی از افراد با اطلاعاتی محدود است که در مورد چیزهایی که تأثیر بزرگی بر خوش‌بختی‌شان دارد تصمیماتی ناقص می‌گیرند، که حتا افراد باهوش را می‌تواند عصبی، حریص و بدگمان کند.

تاریخ مطالعهٔ تغییرات است اما جالب این‌که به‌عنوان نقشهٔ آینده به کار می‌رود.

سرمایه‌گذاران این ادعاست که در مورد سرمایه‌گذاری‌های‌شان هیچ احساسی ندارند، زیرا این ادعا منطقی به نظر می‌رسد. اما در صورت بی‌احساسی به استراتژی یا سهام‌تان، احتمال کنارگذاشتن‌شان در صورت دشوارشدن شرایط افزایش می‌یابد، آن‌چه زمانی تفکری منطقی به نظر می‌رسید به بده‌کاری تبدیل می‌شود. سرمایه‌گذاران معقول، که استراتژی‌های ناقص فنی خود را دوست دارند، از مزیت بیش‌تری برخوردارند، زیرا به احتمال زیاد به این استراتژی‌ها پای‌بند خواهند بود.

اغلب در امور مالی نادیده گرفته می‌شود که چیزی از نظر فنی می‌تواند درست باشد اما از نظر محیطی بی‌معنا.