بریده‌هایی از کتاب روان شناسی پول

بلیت‌های بخت‌آزمایی. امریکایی‌ها بیش‌تر از فیلم، بازی‌های ویدیویی، موسیقی، رویدادهای ورزشی و کتاب‌ها برای بلیت‌های بخت‌آزمایی هزینه می‌کنند. و چه کسی آن‌ها را خریداری می‌کند؟ اکثراً مردم فقیر. خانوارهای کم‌درآمد ایالات متحد به‌طور متوسط سالانه ۴۱۲ دلار برای بلیت‌های بخت‌آزمایی هزینه می‌کنند، که این مقدار چهار برابر بیش‌تر از هزینه‌ای است که گروه‌های پردرآمد جامعه برای این بلیت‌ها پرداخت می‌کنند. ۴۰٪ امریکایی‌ها نمی‌توانند در شرایط اضطراری ۴۰۰ دلار فراهم کنند. می‌توان گفت: کسانی که ۴۰۰ دلار بلیت بخت‌آزمایی می‌خرند، به‌طور کلی همان افرادی هستند که می‌گویند در موارد اضطراری نمی‌توانند ۴۰۰ دلار فراهم کنند. آن‌ها شانس خود را در چیزی که یک در میلیون‌ها احتمال دارد امتحان می‌کنند.

بی‌کاری سراسری امریکا در نوامبر ۲۰۰۹ حدود ۱۰٪ بود. اما میزان بی‌کاری در مردان شانزده تا نوزده‌سالهٔ افریقایی ـ امریکایی فاقد مدرک دیپلم دبیرستان ۴۹٪ بود. و برای زنان قفقازی بالای ۴۵ سال دارای مدرک دانشگاهی ۴٪ بود. بازارهای سهام محلی در آلمان و ژاپن در طول جنگ دوم جهانی از بین رفت. کل مناطق بمباران شد. در پایان جنگ، مزارع آلمان فقط غذای کافی برای تأمین روزانه ۱۰۰۰ کالری برای شهروندان این کشور تولید می‌کردند. این را با ایالات متحد مقایسه کنید، جایی که بازار سهام از سال ۱۹۴۱ تا پایان سال ۱۹۴۵ بیش از دو برابر شد و قوی‌ترین اقتصاد حدود دو دههٔ گذشته بود.

تورم را در نظر بگیرید. اگر در دههٔ ۱۹۶۰ در امریکا متولد شده باشید، تورم در نوجوانی و دههٔ بیست‌سالگی‌تان ــ سال‌های جوانی و مؤثری که پایه‌های دانش شما را در مورد نحوهٔ کارکرد اقتصاد ایجاد می‌کند ــ قیمت‌ها را بیش از ۳ برابر افزایش داده است. این تورمِ بسیار زیادی است. شما صف‌های بنزین را به خاطر می‌آورید و هم‌چنین فیش حقوقی‌تان که به‌طور قابل ملاحظه‌ای از پیش کم‌تر شده بود. اما اگر متولد سال ۱۹۹۰ باشید، تورم در تمام زندگی شما به‌قدری کم بوده که احتمالاً هرگز به ذهن‌تان خطور نکرده است.

روزنامهٔ فایننشال تایمز در سال ۲۰۱۹ با بیل گروس ، مدیر مشهور در سهام، مصاحبه کرد. «گروس اعتراف می‌کند اگر یک دهه زودتر یا دیرتر به دنیا می‌آمد، احتمالاً جایی که امروز هست نبود». شغل حرفه‌ای گروس تقریباً به‌طور کامل با سقوط نسبی در نرخ بهره هم‌زمان بود که قیمت‌های اوراق بهادار را بسیار زیاد کرد.

اقتصاددانان نوشتند: «یافته‌های ما نشان می‌دهد تمایل سرمایه‌گذاران برای تحمل ریسک به سابقهٔ شخصی آن‌ها بستگی دارد». نه هوش، یا تحصیلات، یا کمال. فقط شانس بی‌معنای زمان و مکان تولدتان.

مایکل باتنیکِ سرمایه‌گذار می‌گوید، «برخی از درس‌ها پیش از درک‌شدن باید تجربه شوند».

مطالعهٔ تاریخ باعث این حس می‌شود که انگار چیزی را درک کرده‌اید. اما تا زمانی که آن را تجربه نکرده و عواقب‌اش را شخصاً حس نکرده باشید، به‌اندازهٔ کافی آن را درک نمی‌کنید تا باعث تغییر رفتارتان شود.

صفحات محاسباتی می‌توانند فرکانس تاریخی افت بازارهای بزرگ سهام را مدل کنند. اما نمی‌توانند احساس بازگشت به خانه و نگاه‌کردن به بچه‌های‌تان و این‌که آیا اشتباهی مرتکب شده‌اید که زندگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد مدل کنند.

چالش پیش روی ما این است که هیچ مقداری از مطالعه یا ذهن باز واقعاً نمی‌تواند قدرت ترس و تردیدها را دوباره برای‌مان زنده کند. من می‌توانم در مورد نحوهٔ ازدست‌دادن همه چیز در دوران رکود بزرگ بخوانم. اما جای زخم‌های احساسی کسانی که واقعاً آن رکود را تجربه کرده‌اند ندارم. و شخصی که آن رکود را تجربه کرده باشد درک نمی‌کند چرا شخصی مثل من با داشتن چیزهایی مانند سهام خود را راضی می‌کند. ما از دریچه‌های متفاوتی دنیا را می‌بینیم.

فردی که در فقر بزرگ شده است، در مورد ریسک و پاداش به طریقی فکر می‌کند که کودک یک بانک‌دار ثروتمند هر چه‌قدر هم تلاش کند نمی‌تواند آن را درک کند. شخصی که در دورهٔ زیادبودن تورم بزرگ شده چیزی را تجربه کرده که شخص رشد کرده در دورهٔ ثبات هرگز تجربه نکرده است. معامله‌گر سهام در بورس، که در دوران رکود بزرگ اقتصادی همهٔ دارایی‌اش را از دست داده، تجربه‌ای دارد که یک کارگر فناوری در شکوه اواخر دههٔ ۱۹۹۰ نمی‌تواند تصور کند. فردی استرالیایی که در طی ۳۰ سال رکود اقتصادی ندیده، چیزی را تجربه کرده که هیچ فرد امریکایی‌ای هرگز تجربه نکرده است. و این فهرست تجربیات هم‌چنان بی‌پایان است.