بریده‌هایی از کتاب جریان شناسی شعر جنگ

۱. یکی از راه‌هایی که شاعر شعر گفتار در پیش می‌گیرد تا به طبیعت زبان ویا بهتر است بگوییم به زبان طبیعت نزدیک‌تر شود، آن است که از اصوات و اتباع به وفور استفاده می‌کند. ۲. در بیشتر اشعار شاعران این جریان به‌ویژه در شعرهای صالحی، به نغمۀ حروف و واج‌آرایی توجه ویژه‌ای شده است. هم از جهت تقویت موسیقی شعر و هم از حیث ارزش آوایی آن‌ها برای برقراری نتاسب میان لفظ و معنا. ۳. در شعر گفتار، از توان و نیروی مصوت‌ها برای فضاسازی‌های زبانی به حد بالایی استفاده می‌شود. (زهره‌وند، ۱۳۹۴:۲۰۴ و ۲۰۵) ۴. سیاق جمله‌بندی در شعر گفتار، زبان معیار امروز و زبان تخاطبی است که مردم کوچه و بازار به آسانی آن را می‌فهمند و هر روزه با آن گفت‌وگو می‌کنند.

«شعر ناب و یا شعر محض (شعر سره) به شعری اطلاق می‌شود که از مضمون و محتوای آموزندۀ اخلاقی خالی باشد و هدف آن تنها لذت بخشیدن به خواننده از طریق موسیقی کلمات یا تصویرهای خیالی (تصویر خیال) باشد که القاء می‌کند و بدین ترتیب در مقابل شعر تعلیمی قرار می‌گرفت.» (میرصادقی، ۱۳۷۶:۱۶۸) اما در ایران، جریان موسوم به «شعر ناب» را منوچهر آتشی به راه انداخت یا بهتر است که بگوییم شناساند و معرفی کرد. شعر ناب شکل موجز و پرداخت شده دیگری از موج نو بود. (ن.ک. شمس لنگرودی، ۱۳۹۰، ج ۴:۴۲۶) «آنچه آتشی را به تحسین و تشویق شعر ناب وا می‌داشت وجود عناصری چون «خلوص»، «احساس»، «طبیعت» و «انسان» در شعر آن‌ها بود.»

موج‌های ادبی (شعری)، اغلب، بر سه اصل: زبان محوری، فرم‌گرایی و غیر متعهد بودن شعر، تکیه و تأکید داشتند؛ یکی از انواع بارز این موج‌ها، «موج ناب» یا «شعر ناب» است. اصطلاح شعر ناب (pure poetry) را اولین بار شاعر فرانسوی، شارل بودلر (۱۸۲۱ ـ ۱۸۶۷ م.) درباره اشعار ادگار آلن پو، شاعر امریکایی به کار برد.» (عالی‌عباس‌آباد، ۱۳۹۱:۳۳۱)

براساس تاریخ انتشار کتاب‌های شعر، نخستین شاعر نوپرداز خوزستانی «فریدون کار» است. فریدون کار از جملۀ نخستین کسانی بود که در مسیر نیما گام برداشت و با انتشار مجموعه شعری به نام «تلخ» در سال ۱۳۳۲ نام خود را به عنوان شاعری نوپرداز، در تاریخ ادبیات، ثبت کرد. شمس لنگرودی او را شاعری پُرکار و متوسط در دهۀ ۳۰ ه.ش می‌داند اما تلاش او در راه‌یافتن شعرنو به بسیاری از مجلات آن زمان را ستایش می‌کند. (ن.ک. شمس لنگرودی، ۱۳۹۰، ج ۲:۹۰)

خوزستان سرزمین نخستین‌ها است، از نخستین مرکز بزرگ آموزشی در دوران باستان، «دانشگاه جندی شاپور» که به دستور شاپور اول (۲۴۱ ـ ۲۷۱ م) ساخته شد، گرفته تا دروازۀ ورود اسلام در عصر ساسانیان و ورود تشیع در یکی دو قرن بعد از آن؛ از پیدایش و استخراج نفت در دورۀ هخامنشیان چنان‌که «هرودوت» در آثار خود آورده است که در زمان داریوش در خوزستان، نفت (قیر) استخراج شده است، (ن.ک. پیرنیا، ۱۳۹۱:۶۸۲)، گرفته تا استخراج صنعتی نفت و ورود مدرنیته و پسامدرن در عصر جدید صنعتی. حکیم فردوسی توسی در شاهکار گرانسنگ خود، شاهنامه، از شهر جندی شاپور و خوزستان (کشور خوزیان) یاد کرده است.

پژوهش و تحلیل در چگونگی آثار ادبی، وقتی ارزشمند و کامل است که تمام زمینه‌های پیدایش تاریخی، تحولات اجتماعی و سیاسی و دگرگونی‌های فرهنگی و حتی اقتصادی را مورد واکاوی، نقد و تحلیل، قرار دهد. اگر درک درست و عمیقی از شرایط زمانی و مکانی خلق اثر نداشته باشیم، هرگونه اظهار نظری بی‌فایده یا کم‌فایده خواهد بود

شاعران دفاع مقدس خوزستان، جنگ را زیسته‌اند. لحظه‌های آتش و خون را بوده‌اند. به قول قیصر امین‌پور: شنیدن کی بود مانند بودن! شاعران دفاع مقدس خوزستان، راویان صادق و گزارشگران از نزدیک حادثه‌اند. شاعرانگی آنان در تلفیق و پیوند با آنچه یافته‌اند، شعری را رقم زد است که مخاطب در نخستین خوانش، شاعری را می‌یابد که در متن آتش فریاد می‌زند و زبان او زبانۀ او و آتش‌نفسیِ او ترجمان سوختن و ساختن اوست.