بریده‌هایی از کتاب اینترنت با مغز ما چه می‌کند؟

استفاده از اینترنت همان‌طور که گری اسمال می‌گوید، مغز را به همان روشی ورزش می‌دهد که حل کردن جدول قطعات متقاطع. اما چنین تمرین فشرده‌ای وقتی به حالت غالب تفکر ما تبدیل شود، می‌تواند یادگیری و تفکر عمیق را در ما مختل کند. محیط فکری اینترنت را می‌توان چنین ترسیم کرد: تلاش همزمان برای مطالعه کتاب باتلاش برای حل جدول کلمات متقاطع.

بشر چیزی بیش از «اندام تناسلی جهانی ماشینی» نیست. در این تعریف، نقش اصلی ما تولید ابزارهای پیشرفته‌تر است ــ نقشمان این است که ماشین‌ها را «بارور» کنیم، درست همان‌طور که زنبورها گیاهان را بارور می‌کنندــ و این کار را آنقدر ادامه دهیم تا فناوری به مرحله‌ای برسد که خودش بتواند تولیدمثل کند و تکثیر شود. آن زمان ما دیگر به درد هیچ کاری نمی‌خوریم.

اخلاق فکری پیامی است که یک رسانه یا ابزار دیگر به ذهن و فرهنگ کاربرانش منتقل می‌کند.

نانسی کانویشر، محقق مؤسسه تحقیقات مغزیِ مک‌گاورن در دانشگاه اِم‌آی‌تی، می‌گوید: «وقتی ورودی یک عصب قطع می‌شود، آن عصب به بهترین ورودی بعدی پاسخ می‌دهد. » ۲۳ بنابراین، به خاطر خاصیت سازگاری عصب‌ها، حس‌های شنوایی و لامسه قوی‌تر می‌شوند و تأثیر نابینایی را کاهش می‌دهند. این نوع تغییرات در مغز کسانی که دچار ناشنوایی می‌شوند نیز رخ می‌دهند، به این صورت که حس‌های دیگر تقویت می‌شوند تا ناشنوایی را جبران کنند

مغز دیگر آن ماشینی که فکر می‌کردیم نیست. با اینکه بخش‌های مختلف آن با کارکردهای ذهنیِ متفاوت به هم مرتبطند، اجزاء سلولی آنها دیگر ساختارهای ثابتی را شکل نمی‌دهند یا نقش‌های ثابتی ایفا نمی‌کنند. بلکه منعطفند و متناسب با تجربه، شرایط محیطی و نیاز تغییر می‌کنند. برخی از عمیق‌ترین و چشمگیرترین تغییرات در مواقعی صورت می‌گیرند که به سیستم عصبی آسیب‌های جدی وارد شده است. مثلاً آزمایش‌ها نشان می‌دهند که اگر کسی دچار نابینایی شود، بخشی از مغز او که مسئول پردازش محرک‌های بصری است ــ غشاء بصری‌ــ از کار نمی‌افتد بلکه بلافاصله جای خودش را به مدارهایی می‌دهد که برای پردازش صدا استفاده می‌شوند. و اگر این شخص خط بریل را بیاموزد غشاء بصری مغز او برای پردازش اطلاعاتی که از طریق تماس انگشتان دریافت می‌شود، دوباره به خدمت گرفته می‌شود

انعطاف‌پذیری سیناپس‌های مغزی می‌تواند دو نظریه فلسفی در مورد ذهن، یعنی تجربه‌گرایی و خردگرایی، را که قرن‌هاست با هم در تضاد هستند هم‌داستان سازد. از نظر تجربه‌گرایانی مثل جان لاک، ذهنی که با آن متولد می‌شویم، صفحه‌ای خالی ــ «لوح سپید» ــ است و معلومات ما از طریق تجربیات ما در زندگی شکل می‌گیرند، از طریق چیزهایی که می‌آموزیم. به زبانی ساده‌تر، ما محصول تربیت هستیم نه طبیعت. اما از نظر عقل‌گرایانی مثل ایمانوئل کانت، ما با «الگوهای» ذهنیِ ازپیش مقررشده متولد می‌شویم و این الگوها هستند که تعیین می‌کنند ما چطور جهان را درک می‌کنیم و آن را به تصور درمی‌آوریم. همه تجربیات ما از صافی این الگوهای ذاتی می‌گذرند. بنابراین، طبیعت در کیستیِ ما دست بالا را دارد.

کافی است نگاهی به تاریخ نامه‌نگاری بیندازیم. نامه‌ای شخصی که مثلاً در قرن نوزدهم نوشته می‌شد، شباهت چندانی با ایمیل شخصی یا پیام متنی امروزی ندارد. زیاده‌روی در لذت ناشی از نامه‌نگاری غیررسمی و فوری، بلاغت را محدود ساخته و فصاحتی باقی نگذاشته.

به قولِ مک‌لوهان، رسانه‌ها صرفا کانال‌های اطلاعاتی ما نیستند. آنها فقط خوراک فکری ما را تأمین نمی‌کنند بلکه فرایند تفکر ما را نیز شکل می‌دهند. و به نظر من کاری که اینترنت می‌کند این است که ذره‌ذره ظرفیت تمرکز و تعمق مرا می‌خورد. چه آنلاین باشم و چه نباشم. ذهنم اکنون توقع دارد که اطلاعات را به آن شیوه‌ای که اینترنت توزیع می‌کند، یعنی به شکل جریان سریعی از ذرات، جذب کند. زمانی من در دریای واژگان غواصی می‌کردم اما اکنون فقط با جت‌اسکی در سطح این دریا حرکت می‌کنم.

دیوید تامسون، منتقد فیلم، می‌گفت «تردیدهای ما در مواجهه با قطعیتِ رسانه رنگ می‌بازند. » ۶ او این سخن را درباره سینما گفت و اینکه چطور این رسانه احساسات و عقلانیت خود را نه فقط بر پرده سینما بلکه بر ما مخاطبانِ مسحور و مطیع می‌تاباند. اما این سخن با شدت و حدتی به‌مراتب بیشتر در مورد اینترنت صدق می‌کند. صفحه رایانه‌های ما با مزایا و راحتی‌هایی که برایمان به ارمغان می‌آورند تردیدهایمان را با خاک یکسان می‌کنند. رایانه‌های ما آنقدر خوب نوکری‌مان را می‌کنند که توجه دادن به اینکه آنها در واقع ارباب ما هم هستند به نظرمان توهین‌آمیز می‌رسد.

«شخصی‌سازی» زمان‌سنجی دقیق «یکی از محرک‌های اصلی فردگرایی شد که خودش جنبه مهم‌تری از تمدن غرب بود. »

معلوم بود که باید تغییرات بزرگی صورت بگیرد. در تابستان سال بعد، با همسرم از حومه بوستون با قابلیت اتصال اینترنتی بالا، به کوه‌های کلرادو نقل مکان کردیم. در منزل جدید ما هیچ سرویس تلفن همراهی نبود و اینترنت هم با اتصال دی‌اِس‌اِلی محدودی در اختیارمان قرار گرفت. من حساب کاربری توییترم را لغو کردم، عضویتم در فیس‌بوک را نیز به حال تعلیق درآوردم و وبلاگم را هم غیرفعال کردم. خبرخوان (آراِس‌اِس ریدر) خودم را تعطیل کردم و استفاده از اسکایپ و سیستم پیام فوری را نیز کاهش دادم. مهم‌تر از همه اینکه استفاده‌ام از ایمیل را هم کمتر کردم. مدت‌ها بود که دقیقه به دقیقه ایمیلم را چک می‌کردم تا پیام‌های جدید را بخوانم. بنابراین برنامه‌ام را طوری تنظیم کردم تا فقط هر ساعت یک بار آن را چک کنم اما با وجود این باز هم خیلی حواسم را پرت می‌کرد