بریده‌هایی از کتاب فلسفه تنهایی

درضمن به‌نظر می‌رسد ربط روشنی می‌توان میان فردگرایی و اعتماد کلی یافت، زیرا در جوامع فردگراتر میزان اعتماد بسیار بالاتر از جوامع جمع‌گرا است. دولتی ضعیف یا دولتی با مقامات فاسد، نظیر دولت‌هایی که در آنها فرد نمی‌تواند امید چندانی به حفاظت از حقوقش از سوی مسئولین داشته باشد، تأثیر بسیار ویرانگری بر اعتماد کلی در آن کشور دارد

همانگونه که پیشتر گفتم، احساس تنهایی را نمی‌توان از روی شمار افرادی که فرد را احاطه کرده‌اند حدس زد، بلکه بیشتر باید در این زمینه توجه را معطوفِ این مسئله کرد که آیا تعاملات اجتماعی شخص نیاز او به پیوند با دیگران را ارضاء می‌کند یا نه

بهترین نوعِ دوستی، دوستی مبتنی بر فضیلت در میان افراد برابری است که برای یکدیگر نیکی می‌خواهند و فضیلت‌های یکدیگر را می‌ستایند. این نوع دوستی پایدارتر نیز هست، زیرا این دوستی ریشه در شخصیت افراد دارد و بنابراین با تغییر شرایط از نظر سود یا لذت یا مطبوعیت تغییر پیدا نمی‌کند. اما ارسطو معتقد است که چنین دوستی‌هایی نادر هستند، زیرا بسیاری از افراد فاقد آن فضایلی هستند که جزو مقتضیات این نوع دوستی است. (۷) چنین دوستی مانند «یک خویشتنِ دیگر» است.

«ترس، درد یا اضطرابی است مربوط به تصویری ذهنی از بلیه‌ای ویرانگر یا دردناک که در آینده رخ خواهد نمود.»

ما همه به تجربه دریافته‌ایم که وقتی عاشق می‌شویم یا وقتی عشق می‌میرد چگونه همه‌چیز در جهان جلوه‌ای دیگر در چشمِ ما پیدا می‌کند. هایدگر می‌گوید این حرفِ چرندی است که عشق ما را کور می‌کند، بلکه به‌عکس، عشق ما را وامی‌دارد چیزهایی را ببینیم که وقتی عاشق نبودیم نمی‌توانستیم ببینیم.

چارلی براون می‌گوید: «هجران آتش دل را تیزتر می‌کند اما بی‌گمان باقی وجود آدم را در اندوه تنهایی فرو می‌برد.»

جان لاک هم به روشنی می‌گوید تنهایی یک حالت غیرطبیعی انسانی است. خداوند انسان را چنان خلق کرده که انسان به سمت دوستی و اخوّت با دیگر همنوعانش رانده می‌شود. (۲۲) از سوی دیگر، تنهایی را می‌توان حالت خطرناکی دانست که در آن احساسات به‌آسانی بر عقل آدمی چیره می‌شود.

راسل درباره این شکل‌های تنهایی در زندگینامه‌اش می‌نویسد: آن کسانی که اصلا می‌توانند پی ببرند که زندگی بشری چیست باید و لابد در مرحله‌ای از زندگی، تنهایی غریب خویش را درمی‌یابند؛ و بعد وقتی همان تنهایی را در دیگران کشف می‌کنند پیوندی نو جوانه می‌زند و شفقتی چنان گرم سربرمی‌آورد که جبران مافات می‌شود.

دوستان بخشی از وجودِ شما را طلب می‌کنند؛ عشقِ شما همه وجودتان را طلب می‌کند.

بنا به کلام ارسطو، دوستی یا عشق واقعی اقتضا می‌کند که آنچه را مطلوبِ دیگری است، و نه خودتان، برای آن دیگری انجام دهید. و برای آنکه رابطه دوستی رابطه‌ای اصیل باشد، این رابطه باید متقابل باشد، به گونه‌ای که آن دیگری هم مطلوبِ شما را بخواهد نه مطلوبِ خودش را.

«آنها بسیار پیش از آنکه حتی یکدیگر را ملاقات کنند در پی هم بوده‌اند»

در آن نوع دوستی که من از آن سخن می‌گویم، دوستان درهم می‌آمیزند و یکپارچه می‌شوند، چنان که دیگر نمی‌توان گفت در کدامین نقطه به هم جوش خورده‌اند.

بنا بر برخی شاخص‌ها شدیدترین احساس تنهایی در موقعیت‌هایی ظهور و بروز پیدا می‌کند که فرد در میان جمع است.

شمار آدم‌هایی که فرد را احاطه کرده‌اند هیچ ربطی به احساس تنهایی ندارد.

ما تنها زاده می‌شویم، تنها زندگی می‌کنیم، و تنها می‌میریم. ما خویشتنی داریم که در اتصال با خودش است و بر انفصالش از دیگران آگاهی دارد.

خلوت بسی شیرین است تا زمانی که راهِ من به‌سوی دیگران باز باشد هرچه باشد، آدمی برای خودش نمی‌درخشد.

گاهی بسیار تنها می‌شویم گاهی راه به جایی نمی‌بریم من همه جهان را زیسته‌ام و همه‌جا را پشت سر گذاشته‌ام مال من باش لطفآ شریک زندگی‌ام شو با من بمان، زنم باش

کسانی که احساس تنهایی می‌کنند بیشتر خودشان دلشان می‌خواهد که تنها باشند چون حاضر نیستند هزینه‌های روحی و روانی آمیختن با بقیه آدم‌ها را بپردازند. آنها نوعی حساسیت به افراد دیگر دارند و بیش از اندازه از دیگران متأثر می‌شوند. دیوید فاستر والاس

هایدگر می‌گوید این حرفِ چرندی است که عشق ما را کور می‌کند، بلکه به‌عکس، عشق ما را وامی‌دارد چیزهایی را ببینیم که وقتی عاشق نبودیم نمی‌توانستیم ببینیم

خلوتِ نوشتن خلوتی است که بی آن اصلا نوشتن ناممکن می‌شود یا در هم فرو می‌ریزد، و از خون تهی می‌شود و نویسنده به دنبالِ چیزی دیگر برای نوشتن می‌رود... کسی که کتاب می‌نویسد باید همیشه خودش را از دیگران جدا نگه دارد. یعنی به نوعی از خلوت پناه ببرد. این خلوت، خلوتِ نویسنده است، خلوتِ نوشتن. (۷۸) اما هدفِ نوشتن در خلوت هم چیزی نیست جز پیدا کردنِ یک خواننده.