بریده‌هایی از کتاب تاب آوری

افراد تاب‌آور سه ویژگی دارند: اول، پذیرشِ بی‌کم‌وکاست واقعیت؛ دوم،‌ داشتن باوری عمیق به اینکه زندگی معنادار است ـ باوری که اغلب ریشه در ارزش‌های به‌شدت قوی دارد؛ و سوم، توانایی غیرعادی و مرموز برای بدیهه‌پردازی.

«مهم‌تر از میزان تحصیلات، مهم‌تر از تجربه، مهم‌تر از آموزش... سطح تاب‌آوری فرد است که تعیین خواهد کرد چه کسی موفق می‌شود و چه کسی شکست می‌خورد. در بخش بیماران سرطانی هم چنین است؛‌ در المپیک هم چنین است؛‌ و در اتاق هیئت مدیره هم همین طور».

تاب‌آوری چیزی است که تو بعد از رخ دادنِ فاجعه می‌فهمی که آن را داری یا نه

دو راه برای تاب‌آوریِ بیشتر وجود دارد: یکی، حرف زدن با خودتان؛ دیگری از نو آموزش دادن مغزتان.

موریس وَندرپول، رئیس سابق «انجمن و مؤسسهٔ روانکاوی بوستون»، با بررسی قربانیان هولوکاست متوجه شد که بسیاری از بازماندگانِ سالم اردوگاه‌های کار اجباری، دارای آن چیزی بودند که او «سپر پلاستیکی» می‌خواند. این سپر از ویژگی‌های متعددی، از جمله حس شوخ‌طبعی، تشکیل شده بود

او پس از بررسی این موضوع که چرا تعداد زیادی از بچه‌هایی که والدین اسکیزوفرنیدارند خودشان دچار این بیماری روانی نمی‌شوند، به این نتیجه رسید که ویژگیِ مشخصی به نام تاب‌آوری هست که نقشی به‌مراتب مهم‌تر از آنچه قبلاً تصور می‌شد، در سلامت روان بازی می‌کند.

بهتر است از نبردهایی که فقط به پیروزیِ بدتر از شکست ختم می‌شوند، اجتناب کرد. نبردهای از روی انتقام محض می‌توانند سرنوشتی شبیه به تراژدی‌های شکسپیر پیدا کنند ـ که در آن‌ها همهٔ طرف‌ها می‌بازند

افراد تاب‌آور سه ویژگی دارند: اول، پذیرشِ بی‌کم‌وکاست واقعیت؛ دوم،‌ داشتن باوری عمیق به اینکه زندگی معنادار است ـ باوری که اغلب ریشه در ارزش‌های به‌شدت قوی دارد؛ و سوم، توانایی غیرعادی و مرموز برای بدیهه‌پردازی

نوجوان مقاوم و تاب‌آور نوجوانی است که خوب خوابیده باشد. وقتی دانش‌آموزی سوار بر اتوموبیلش خسته و خواب‌آلود راهی مدرسه می‌شود، با رانندگی معیوبش خطر تصادف با کسی را به جان می‌خرد، درست از پسِ امتحان ادبیاتش برنمی‌آید، در تعامل با دوستانش خویشتن‌داری کمی دارد، و در خانه، با والدینش بی‌حوصله و بدعُنق است. کارِ بیش از حد و خستگی، نقطهٔ مقابل تاب‌آوری‌اند.

سومین جزء تاب‌آوری، بدیهه‌پردازی است ـ یعنی توانایی زندگی کردن بدون داشتن ملزومات مورد نظرتان، و استفاده کردن از چیزهای موجود که کافی یا مطلوب شما نیستند.

رشد شما وابسته به دو چیز است: یکی، توانایی دیدن ارزشِ نهفته در نقد (علیرغم واکنش‌های طبیعی‌تان به آن)، و دوم، تمایلتان به گرفتنِ توصیه و تعلیم بیشتر از رئیسها، همکاران و زیردستانتان.

برداشت‌های غلط در مورد تاب‌آوری اغلب از سنین کم پرورانده می‌شوند. والدینی که تلاش می‌کنند به فرزندانشان تاب‌آوری را یاد بدهند، ممکن است دانش‌آموزی دبیرستانی را تحسین کنند که تا سه بعد از نیمه‌شب بیدار می‌ماند تا پروژهٔ نمایشگاه علومش را تمام کند. چه تحریفی از تاب‌آوری! نوجوان مقاوم و تاب‌آور نوجوانی است که خوب خوابیده باشد.

هیچ‌کس نمی‌تواند حقیقتاً موفقیت و شکست را برای ما تعریف کند ـ فقط خودمان می‌توانیم آن‌ها را برای خودمان تعریف کنیم. هیچ‌کس نمی‌تواند وقارمان را از ما بگیرد، مگر ما خودمان تسلیمش کنیم. هیچ‌کس نمی‌تواند امید و غرورمان را بگیرد، مگر آنکه خودمان از آن‌ها دست بشوییم. هیچ‌کس نمی‌تواند خلاقیت، تخیل، و مهارت‌های ما را بدزدد، مگر اینکه ما دست از فکر کردن برداریم. هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی دوباره قد راست کردن ما را بگیرد، مگر خودمان تسلیم شویم.

او متوجه شد که آوازهٔ جهانی‌اش، تریبونی به او می‌داد که از طریقش می‌توانست برای بازپس‌گیریِ نقش تأثیرگذارش در رویدادهای جهانی بجنگد. از این رو، دیگران را به میدان نبرد فرا خواند و از حمایت پرشور همسرش روزالین، چند نفر از اعضای دولتش، محققان دانشگاهیِ حوزهٔ علوم پایه و علوم اجتماعی، رهبران جهان، و حامیان مالی برای ساختن «مرکز کارتر» بهره گرفت. او حاضر نشد دست از مبارزه بردارد، و با این کار روحیه و استقامت و قدرت تاب‌آوری خود را ثابت کرد. او همچنان به میانجی‌گریِ منازعات بین‌المللی در کشورهای اتیوپی و اریتره، لیبریا،‌ هائیتی، بوسنی و ونزوئلا ادامه داد، و در این مسیر ثابت کرد که ـ به قول معروف ـ از اسب افتاده اما از اصل نیفتاده است

اگر زمانِ بیش از حد زیادی را در «منطقهٔ کار» سپری می‌کنید، نیاز به زمان بیشتری در «منطقهٔ تجدید قوا» دارید؛ در غیر این صورت،‌ ریسک خستگیِ مفرط را به جان می‌خرید. وقتی برای «سخت تلاش کردن» به تمام منابع درونی‌تان متوسل می‌شوید، باید کلی انرژی مصرف کنید تا بر سطح برانگیختگیِ پایین فعلی‌تان غلبه کنید.

«هرگز نباید فراموش کنیم که همیشه می‌توانیم در زندگی معنا پیدا کنیم ـ حتی وقتی که با موقعیتی نومیدکننده روبه‌رو هستیم... حتی وقتی با سرنوشتی روبه‌رو هستیم که نمی‌توان تغییرش داد».

برای مثال، وقتی سخن از استقامت و تاب آوردن به میان می‌آید، سربازی را مجسم می‌کنیم که دارد از میان گل‌ولای به زحمت جلو می‌رود، یا بوکسوری که به زحمت یک راند دیگر تاب می‌آورد، یا بازیکن فوتبالی که برای چند دقیقه بازیِ بیشتر خود را به زور از روی چمن بلند می‌کند. ما بر این باوریم که، هر چه با سرسختی بیشتری در برابر شرایط تاب بیاوریم، مقاوم‌تر هستیم، و در نتیجه موفق‌تر خواهیم بود. ولی، کل این ایده به لحاظ علمی نادقیق است.

تاب‌آوری، یعنی تجدید قوا کردن، نه تحمل کردن

وقتی که او با ما و بقیه صحبت می‌کرد، روی حس سرخوردگی‌اش یا ظلمی که به نظرش در حقش شده بود، انگشت نمی‌گذاشت. مونیکلا لانگلی در کتاب سال ۲۰۰۳ خود با نام خراب کردن دیوارهالحظه‌ای را که ویل از دیمون خواست استعفا دهد توصیف می‌کند: دیمون شوکه شده بود، ولی در جواب گفت: «حتماً همهٔ جوانب این مسأله را بررسی کرده‌ای، و دیگر کاری از دست من ساخته نیست».

او خردمندانه گفتگویش را با بازخورد آن‌ها دربارهٔ خودش شروع کرد و پرسید: «من چه کاری می‌کنم که شرایط را برای شما دشوار می‌کند؟ چه چیزی اوضاع را بهتر می‌کند؟»