بریده‌هایی از کتاب انسان در جست و جوی معنا

نیاز واقعی بشر به وضعیت روحی بدون تنش نیست، بلکه کشمکش و تلاش برای رسیدن به هدف ارزشمند و کاری است که آزادانه انتخاب شده باشد. آن‌چه او نیاز دارد، تخلیهٔ تنش به هر قیمتی نیست، بلکه پیدا کردن معنای بالقوه‌ای است که منتظر است تا او آن را محقق کند.

انسان در همه جا با سرنوشت خود روبه‌رو می‌شود و این شانس را دارد که از رنج‌ها، به چیزی والاتر برسد.

زندگی انسان بدون رنج و مرگ کامل نیست.

ما در زندگی خالی از خلاقیت و لذت هم هدفی وجود دارد که فرصت بروز رفتار اخلاقی‌تر را فراهم می‌سازد. یعنی در طرز فکر انسان نسبت به وجودش، وجودی که با نیروهای خارجی محدود شده است. برای این آدم، زندگی فاعلانه و زندگی لذت‌محور ممنوع شده است، اما تنها خلاقیت و لذت نیستند که معنای خاصی دارند. اگر زندگی در کل معنادار باشد، رنج کشیدن هم باید معنا داشته باشد.

داستایوفسکی می‌گوید: «تنها از یک چیز می‌ترسم: شایستهٔ رنج‌هایم نباشم.»

می‌خواهم با این داستان‌های بی‌اهمیت بگویم در بعضی لحظات خشم و نفرت آن‌قدر زیاد می‌شود که یک زندانی را سرسخت می‌کند. خشم و نفرتی که زاییدهٔ درد و بی‌رحمی نیست، بلکه ناشی از توهین‌هایی است که شنیده. در آن لحظه خونم به جوش آمده بود، چون مجبور بودم به حرف‌های کسی گوش کنم که بی هیچ اطلاعی از زندگی‌ام، درباره‌ام قضاوت می‌کرد. مردی که (باید اعتراف کنم با تعریف کردن آن برای دوستانم، آرامشی کودکانه یافتم) آن‌قدر بی‌رحم و وحشی بود که حتی پرستار در درمانگاه به او اجازه نداد در اتاق انتظار بنشیند.

دوستم ادامه داد: «اما از شما خواهش می‌کنم هر روز صورت‌تان را اصلاح کنید. به هر شیوهٔ ممکن. حتی با یک تکه شیشه. حتی به قیمت از دست دادن آخرین تکهٔ نان‌تان. چون شاداب‌تر و جوان‌تر به نظر می‌رسید و گونه‌های‌تان گل می‌اندازد. اگر می‌خواهید زنده بمانید، فقط یک راه وجود دارد: بدن‌تان را برای کار کردن ورزیده نگه دارید. اجازه دهید به شما بگویم حتی اگر یک تاول کوچک روی پاشنه‌تان دربیاید و افسر اس‌اس شما را از کار بازدارد، مطمئن باشید روز بعد به اتاق گاز خواهید رفت. می‌دانید منظور از عبارت به درد نخور چیست؟ یعنی کسی که مریض و ناتوان به نظر می‌رسد و دیگر نمی‌تواند سختی ناشی از کار طولانی را تحمل کند... این شخص به درد نخور است و دیر یا زود به اتاق گاز فرستاده خواهد شد. پس به یاد داشته باشید، اصلاح کنید. سرپا باشید و محکم کار کنید. در این صورت لازم نیست از اتاق گاز بترسید. تا زمانی که این‌جایید، حتی شده بیست و چهار ساعت، لازم نیست بابت چیزی نگران باشید، جز خودتان.»

«دنیا چه‌قدر می‌توانست زیبا باشد.»

نقاب‌های زیادی وجود دارد که خلأ وجودی زیر آن‌ها مخفی می‌شود. گاهی ناامیدی از یافتن معنای زندگی، به طور ناخواسته با میل به قدرت جبران می‌شود. از جمله ابتدایی‌ترین شکل میل به قدرت، میل به پول است. در موارد دیگر، ناامیدی از یافتن معنا، جای خودش را به لذت‌جویی می‌دهد. به این دلیل است که سرخوردگی وجودی اغلب به افراط در امور جنسی منجر می‌شود.

هر شخص مأموریت و وظیفهٔ خاصی در دنیا دارد و برای انجام خواسته‌های ویژه‌ای تعیین شده است. نه می‌شود کسی را جایگزین او کرد و نه زندگی‌اش را تکرار کرد. بنابراین وظیفهٔ هر کسی منحصر به خودش است و فرصت ویژه‌ای است که در اختیارش قرار می‌گیرد.