بریده‌هایی از کتاب روح نماز

انسان از مقام قیام به رکوع می‌رود که نشان از تواضع است، بعد به سجده می‌رود که اوج عبودیّت و مظهر فنا است سپس به مقام عالم ظاهر که تشهد است و بقای بعد از فنا بازمی‌گردد.‌ پس نماز که حقیقت آن، باطن انسان کامل و به منزلهٔ اسم اعظم است، بسیار اهمیّت دارد

از حضرت امیرالمؤمنین (ع) روایت شده که می‌فرمایند: «إنّ لِلْقُلُوبِ إقْبالًا وَ إدْباراً؛ فَإذا أقْبَلَتْ فَاحْمِلُوها عَلَی النَّوافِلِ، وَإذا أدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِها عَلَی الْفَرائِضِ»(دل‌ها گاهی پرنشاط و زمانی بی‌نشاط است؛ آن‌گاه که نشاط دارند آن‌ها را بر انجام‌دادن مستحبات (علاوه بر واجبات) بگمارید و هنگامی که بی‌نشاط‌اند تنها به انجام‌دادن واجبات قناعت نمایید).

حضرت امیرالمؤمنین (ع) نیز فرمودند: «قَلَّ مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْم إِلاَّ أَوْشَکَ أَنْ یَکُونَ مِنْهُمْ»(کمتر شده است کسی خود را شبیه قومی کند و سرانجام از آنان نشود)

«درمان نفی خواطر، طلوع عشق و محبت خداوند است و هنگامی که عشق خداوند در قلب آدمی جای گیرد، محبّت دیگران رفتنی است»

کنارگذاشتن‌دنیا، درمان غفلت است.

نماز انقطاع و دل‌کندن از دنیا و توجه به معبود است.

خداوند انسان را به‌گونه‌ای آفریده است که بین این لایهٔ ظاهر و لایهٔ باطن یک پیوند متناسب برقرار است. به‌طوری که حالات بدن در قلب و بالعکس حالات قلب در بدن، اثرگذار است. مثلاً هنگامی که انسان به سجده می‌رود خودبه‌خود حال تواضع در قلبش ایجاد می‌شود اما هنگامی که با یک لباس فاخر در صدر مجلس و در جای بزرگان می‌نشیند، حال تواضع قلبی‌اش از دست می‌رود.

«خداوند متعال نور است و از نور مطلق اصلاً عذاب متمشّی نمی‌شود و درد و عذاب، حاصل دوری بندگان از خداوند سبحان است»

مانند کوهنوردی که چون قصد فتح قله را دارد؛ ابتدا بار خود را سبُک کرده و بر زمین می‌گذارد و سپس به سمت قله رو کرده و حرکت می‌کند.

اگر ما فلسفهٔ اعمال را به‌طور صحیح متوجه شویم و بدانیم مراد شرع مقدّس از این ذکر خاص در رکوع و سجده چیست، از این پس تلاش می‌کنیم تا حال قلبی ما در رکوع و سجده به‌گونه‌ای باشد که مطلوب خداوند متعال است.

هدفِ اصلی عبادت این است که: «نفس و قوای نفس جُندالله شوند و بین ارادهٔ مخلوق با ارادهٔ خداوند هیچ فاصله‌ای نباشد به‌نحوی که ارادهٔ بنده در ارادهٔ الهی محو گردد»

هر عبادتی مانند هر غذایی، آثار مخصوص‌به‌خود را دارد.

نماز دارای وحدت حقیقی است و عامل وحدت آن، نیت شخص نمازگزار است.

اخلاص یعنی زبان حال انسان دائماً این باشد: «خدایا همه‌کاره تویی و هیچ‌کاره منم. مالک محض و غنیِ بالذات تویی و فقیر محض منم». علامت اخلاص در عمل این است که انسان بعد از عمل، حال انکسار و سرشکستگی و ذلتش بیشتر شود و خود را پست‌تر و پایین‌تر ببیند و بیشتر بفهمد که از خود چیزی ندارد

کند. هرچه نفس انسان لطیف‌تر و گیرندگی‌اش قوی‌تر شود، ارتباطش با دیگر موجودات عالم بیشتر می‌شود و بیشتر می‌تواند حقایق را دریافت کند

فرموده‌اند که قرآن را با آرامش بخوانید، تا حقایق آن در جان و دلتان نفوذ کند.

از روحانیّت آن ذوات مقدّسه استمداد می‌کنیم برای این سفر روحانی و معراج ایمانی

پس ای عزیز: اگر ایمان به آنچه ذکر شد که گفتهٔ انبیاء (ع) است آوردی و خود را برای تحصیل سعادت و سفر آخرت مهیا نمودی و لازم دانستی حضور قلب را که کلید گنج است، تحصیلی کنی، راه تحصیل آن این است که اولاً رفع موانع حضور قلب را نمایی و خارهای طریق را از سر راه سلوک ریشه‌کن کنی و پس از آن، اقدام به خودِ آن، نمایی

مرحلهٔ اول رسیدن به عبودیّت، کسب علم است.

پیامبر اکرم (ص) که فرمودند: «الطُّرُقُ الَی الله بِعَدَدِ اَنفاسِ الخَلائِق»(به عدد نَفَس‌های آفریدگان به سوی خدا راه است)».