بریده‌هایی از کتاب نیلوفر و مرداب

دشوارترین کار این است که تسلیم ناامیدی نشویم. زیرا هنگامی که ناامیدی شما را به زانو درمی‌آورد به هرجا که بنگرید تنها رنج را می‌بینید و احساس می‌کنید که در بدترین شرایط هستید.

هنگامی که رنج می‌کشیم ناخودآگاه تمایل داریم که فکر کنیم در آن لحظه فقط رنج وجود دارد و شادی متعلق به زمان و مکان دیگری است

یکی از دشوارترین کارها برای ما پذیرفتن این واقعیت است: هیچ قلمرویی نیست که در آن تنها شادی باشد و بس، بی‌هیچ رنجی.

فردِ بی‌تفاوت می‌پندارد که با کناره‌گرفتن از جهانِ خارج می‌تواند از صدمات و ارتباطات ناخشنودکنندهٔ ناشی از واقعیتِ آزارنده خلاصی یابد.

تا وقتی نتوانید به خودتان عشق بورزید و از خود مراقبت کنید، نمی‌توانید به دیگران کمک کنید.

وقتی به درخت گرفتار در طوفان بنگرید، اگر توجهتان را به بخش بالای درخت معطوف کنید، می‌بینید که برگ‌ها و شاخه‌ها به‌تندی در باد تکان می‌خورند و درخت که هر آن ممکن است بشکند بسیار آسیب‌پذیر به نظر می‌آید. اما وقتی توجهتان را به بخش پایین‌تر، یعنی تنهٔ درخت، هدایت کنید، می‌بینید که جنبش چندانی ندارد. می‌توانید پایداری درخت در برابر طوفان را ببینید و همچنین درمی‌یابید که درخت عمیقاً در خاک ریشه دوانده است و می‌تواند به‌راحتی فشار طوفان را تاب بیاورد.

این «ذهن‌آگاهی» است که لحظهٔ حال را، که تقریباً همیشه از آن غافلیم، به لحظه‌ای شگفت‌انگیز و شاد تبدیل می‌کند. کسی که ذهن‌آگاهی را تمرین می‌کند یک هنرمند واقعی است. او می‌داند چگونه با تمرین‌هایش شادی را به زندگی اینجایی و اکنونی‌اش وارد کند.

«رها» صفت کسی است که از تلهٔ پُرآسیب امیال عبور کرده و بدون دلبستگی به حیات خود ادامه می‌دهد، چه این دلبستگی‌ها مربوط به سازمان‌ها و مدارک تحصیلی باشد چه به یک مقام خاص.

«آنکه در این جهان بیش از همه رنج می‌کشد همان است که ادراک نادرست بسیاری دارد، و بسیاری از درک‌های ما انسان‌ها نادرست هستند».

همهٔ ما برای درمان و تسکین رنج‌هایمان و برای خلق شادی‌ها به اجتماع‌های ذهن‌آگاه نیاز داریم. هرجا که هستیم برای خلق محیط شفابخش می‌توانیم به یکدیگر بپیوندیم. خانواده، کلاس‌های تحصیلی، و محل کارمان می‌توانند همگی اجتماع‌هایی ذهن‌آگاه باشند. هنگامی که گرد هم می‌آییم و از تمرین‌های تنفس آگاهانه در کنار هم لذت می‌بریم، گونه‌ای نیروی جمعیِ ذهن‌آگاهی و شفقت را پدید می‌آوریم که بسیار حیات‌بخش و قوی است. بسیاری از ما هر روز در محیط‌هایی زهرآگین هستیم که متقابلاً بدگمانی، رقابت، طمع، و حسادت را تقویت می‌کنند. وضعیت محیط اطراف ما نسبت به رنج‌ها و شادی‌های ما، همچون نسبت خوراک به سلامتی و بیماری بدن است و همهٔ عوامل و عناصر آسیب‌زا و حیات‌بخش آن در ما نفوذ و اثر دارند.

اگر هنگام کار کردن، غذا خوردن، قدم‌زدن، یا گفت‌وگو با کسی، با خیالات گذشته و آینده و نگرانی‌های زمان حال، خوراک رنج‌هایمان را تأمین کنیم، خود را قربانی آن خیالات می‌کنیم و نابود می‌شویم. این شیوهٔ زندگی، زندگی راستین نیست؛ اگر چنین باشد، گویی زندگی‌مان را زندگی نمی‌کنیم.

ما در اعماق دنیای درونمان گونه‌های بسیاری از بذرها را داریم. آن بذرهایی را که آبیاری می‌کنیم جوانه می‌زنند و خود را در جایی از بدن نمایان می‌سازند و می‌توانیم آنها را درک کنیم. بنابراین، در دنیای درون هر یک از ما جهنم و همچنین بهشت وجود دارند.

پس بخشی از شیوهٔ درست دگرگون‌کردن رنج‌ها این است که یاد بگیریم با دوری از ترس، خشم، و ناامیدی‌که مهار احساسات و رفتارمان را از دستمان می‌گیرند، دردهایمان را وسعت نبخشیم. باید بکوشیم نیرو و توانایی‌های خود را توسعه بخشیم و از آنها خوب نگهداری کنیم تا از این ذخیره برای مدیریت رنج‌های عظیم به‌درستی استفاده کنیم؛ و در همین بین، از درگیری با رنج‌ها و بدبختی‌های کوچک دوری کنیم.

تا زمانی که به مقایسهٔ خود با دیگران ادامه دهید از ترس ناشی از «کم‌آوردن» رنج خواهید کشید. و حتی بدتر از این، خود را در دام یک عقیدهٔ نادرست می‌اندازید که انزوا و بیگانگی دردناکی را به همراه دارد.

برخی افراد در این شرایط ممکن است چنین فکر کنند که «من در هیچ کاری خوب نیستم» یا «هرگز شغل دیگری به‌دست نمی‌آورم» یا «خانواده‌ام را از خود ناامید کردم». نکتهٔ مهم این است که به یاد بیاورید همه‌چیز ناپایدار است. در زندگیِ هر کس در هر لحظه ممکن است رنجی پدید آید و ممکن است در هر آن هم به‌خودیِ‌خود از بین برود.

بخشی از شیوهٔ درست دگرگون‌کردن رنج‌ها این است که یاد بگیریم با دوری از ترس، خشم، و ناامیدی‌که مهار احساسات و رفتارمان را از دستمان می‌گیرند، دردهایمان را وسعت نبخشیم. باید بکوشیم نیرو و توانایی‌های خود را توسعه بخشیم و از آنها خوب نگهداری کنیم تا از این ذخیره برای مدیریت رنج‌های عظیم به‌درستی استفاده کنیم؛ و در همین بین، از درگیری با رنج‌ها و بدبختی‌های کوچک دوری کنیم.

بسیاری از ما در جوامعی زندگی می‌کنیم که هرکس سقفی بالای سر‌و غذای کافی برای خوردن دارد. در این جوامع هیچ‌کس از جنگ‌های احتمالی و بمباران نمی‌ترسد. با این‌همه امکانات نیز افراد همچنان رنج می‌کشند زیرا ژرف‌ترین آرزوهایشان را به فراموشی سپرده‌اند یا گم کرده‌اند.

فرایند دگرگون‌سازی و تسکین رنج‌ها را با تنفس آگاهانه آغاز می‌کنیم. در زندگی روزمره غالباً بدن در «لحظهٔ حال» در حال انجام کاری است، اما ذهن در گذشته و آینده سِیر می‌کند یا درگیر برنامه‌هایمان است. از همین رو، ذهن و بدن در هماهنگی کامل نیستند. اما هنگامی که آگاهانه نفس می‌کشیم و تمام توجه و تمرکزمان را به این عمل معطوف می‌کنیم، ذهن و بدن را متحد و هماهنگ می‌سازیم. تنفس آگاهانه به ما این توانایی را می‌دهد که بفهمیم در لحظهٔ حال در بدن و احساسات و ادراک و جهان اطرافمان چه چیزی واقعاً در حال رخ‌دادن است.

«ذهن‌آگاهی» بهترین شیوه برای کنارآمدن با رنج‌هاست، بدون اینکه رنج‌ها همهٔ زندگی‌مان را فراگیرند. «ذهن‌آگاهی» همان استعداد زیستن در لحظهٔ حال است.

دیگر نمی‌دانیم که چگونه باید استراحت کنیم. به بدن خود استراحت نمی‌دهیم تا تنش را از خود دور کند و درمان شود.