بریده‌هایی از کتاب نیم‌دانگ پیونگ‌یانگ

ام‌روز در دنیایی هستیم که تحریمِ عمیق، تحریم فرهنگی است و تحریم فرهنگی یعنی تحریم رسانه‌ای... این سطحِ تحریم قطعاً از تحریم‌های دیگر خطیرتر خواهد بود. در این منازعه البته بلوکی شکل خواهد گرفت. این بلوک از جنس چپ و راست نیست. از جنس شمال و جنوب نیز. و نه حتا از جنس غیرمتعهدها. امپریالیسم دقت دارد که این بلوک از حدی قوی‌تر نشود و از آن‌سو مراودات‌شان محدودتر باشد... روسیه در مرز بلوک تحریمی‌هاست. ترکیه در همین چند ماه پیش به این بلوک نزدیک شد، اما ظرف مدت کوتاهی امپریالیسم آن را از این بلوک خارج کرد چون پازل مراودات را کامل می‌کرد و بلوک را به یک مجموعهٔ زنده و پویا تبدیل می‌کرد و از طریق ترکیه که دستِ کم توریسم‌ش به راحتی قابل تحریم نیست، متصل می‌شد به دریای اقتصاد جهانی. اعضای این بلوک باید بیاموزند که با یک‌دیگر هم‌کاری کنند... نه مثل الان که گروه مستندساز برای بازدید از پیونگ‌یانگ فقط می‌توانند از طریق هم‌راهی با حزب حاضر شوند!

پارسیان هند را در بمبیی چنان جابه‌جا می‌کنند که در دست‌گاه مودی و اخلاف‌ش هضم شوند و حتا زبان فارسی را از دست بدهند تا بفهمیم که این طایفهٔ زرتشتیِ موّال چه‌جور می‌توانند از ایران فاصله بگیرند تا باز بفهمیم که موضوع حذفِ روابط فرهنگی و مذهبی، حذف روابط اقتصادی می‌آفریند که عکس نقیض‌ش یعنی همان که در بحث تمدنی فرهنگ عمیق‌تر می‌شود از اقتصاد... هر جاده‌ای که از ایران می‌گذرد چه ابریشم باشد که چین در بازسازی آن الگوی تمدنی دارد و چه جادهٔ آبی ادویه که در آبِ سرزمینی ماست و هیچ‌کس متکفل آن نیست، سلاحی است روبه‌روی تحریم.

به من اگر باشد، دراویش بوسنی و صوفیان کشمیر بسیار مهم‌ترند از بازی‌های معاصر... یا دقیق‌تر این‌که هر اتفاق معاصری ریشه در همین سابقهٔ تاریخی ـ فرهنگی دارد. سیاست‌مدارِ ترازِ جهانی این موضوع را به خوبی درک می‌کند و همین را باید فهم کرد که آن‌چه در دروازهٔ اروپا و استانبول می‌بینیم سر ماری است که دم‌ش در میان اویغورهای چین می‌خزد، بالاسرِ گربهٔ ما... مدارس زبان ترکی در باکو و مرو و مزارشریف و آستانه ام‌روز دانش‌آموز می‌گیرند. مسجدِ دوشنبهٔ فارسی هم میان نفوذ ایران و سعودی، همین مار را به دلایلِ انعطافِ مذهبی انتخاب می‌کند...

با توضیح ری متوجه می‌شوم که قانونی وجود دارد که پسر بزرگ‌تر به هم‌راهِ هم‌سرش در خانهٔ پدر و مادر ساکن می‌شوند. این در موردِ همهٔ خانواده‌ها و همهٔ شهرها صادق است. هر پسرِ بزرگی بعد از ازدواج با هم‌سرش در خانهٔ پدر و مادر زنده‌گی می‌کند و احتمالاً در این حالت فرزند بعدی هم اگر در کار باشد، می‌رود پنج سال یا ده سال سربازی! حالا حکمتِ نقشِ پررنگِ مادرشوهر را می‌فهمم!

تقریباً می‌توان مطمئن بود که هر روز، روزی ملی است. هیچ مناسبتی هم نباشد، روز ملی دوشنبه و روز جهانی چهارشنبه احتمالاً کارساز می‌شود.

گفته بودم که در شرقِ آسیا رخت‌کنِ تعویضِ مایو مرسوم نیست. بنابراین مجبوریم به شیوهٔ قدیمیِ خودمان حوله‌ها را لنگی بپیچیم دور خودمان و لباس عوض کنیم...

جینسنگ باید بالاتر از خاک باشد و برای همین روی شیارها کاشته می‌شود. ریشه کاملاً باید در خاک باشد، اما نه در عمق. گل‌خانه‌های نایلونی دارند برای عمل‌آوری نشا. بعد نشای جینسنگ کاشته می‌شود. شش سال طول می‌کشد تا ریشه به اندازهٔ تقریبی یک سیب‌زمینی، یا سیب‌زمینی استانبولی بزرگ برسد و وقت برداشت‌ش فرارسد. می‌گویند در این شش سال، هر سال مراقبت خاصی دارد. به نظرم تا سال دوم یا سوم نباید زیر تابش مستقیم آفتاب و بارش شدید باران باشد. شش سال زمانی است طولانی برای عمل‌آوری محصول و همین قیمت را بالا می‌برد. گرفتاری دیگری هم هست. به تعبیر مدیر مزرعه، اینسام (جینسنگ) چنان زور خاک را می‌گیرد که تا پانزده سال بعد نمی‌توان در آن خاک دوباره جینسنگ کاشت و می‌روند سراغ دانه‌های کم‌زور مثل ذرت...

موقع بیرون آمدن، مسؤول میزِ به‌داشت و درمان حزب جلو می‌آید و آرام مرا کنار می‌کشد. به من می‌گوید: ــ درست بنویس... حتماً درست بنویس... این مظلومیت مردم و ظلم جامعهٔ جهانی را درست بنویس... این هم نوعی از نگاه است که در خود حقایقی مستتر دارد. تحریم، ظالمانه‌ترین جنگ ام‌روزین است...

حزب، اقتداری مهیب دارد. در حضور هر مقام بالاتر، مقام پایین‌تر کم‌رنگ نمی‌شود، بی‌رنگ می‌شود... ساکت می‌شود... حذف می‌شود... به نظرم جو روی ما هم تأثیر گذاشته است. تیم مستندساز به تبع مکان‌یابی حزب با فاصله نشسته‌ایم و خیلی نمی‌توانیم گپ بزنیم

ام‌روز در دنیایی هستیم که تحریمِ عمیق، تحریم فرهنگی است و تحریم فرهنگی یعنی تحریم رسانه‌ای... این سطحِ تحریم قطعاً از تحریم‌های دیگر خطیرتر خواهد بود.

برای من دیدنِ خانهٔ امام همیشه راه‌گشا بوده است؛ چه در خمین و چه در نجف و چه در جماران. در هر کدام از این سه خانه، چیزهای مهمی فراگرفته‌ام... خوب در خاطر دارم که خانهٔ امام در خمین، فقط جای بیست اسبِ مهمان در سرطویله داشت و در بالای دیوار خانه برج نگه‌بانی داشت و این‌ها نشان‌گر جای‌گاه خانواده‌گی بود خارج از تفاسیر چپ‌روانهٔ این روزها... راستی چرا دارم این مثال‌ها را این‌جا خرج می‌کنم؟ چه ربطی دارد؟

جرأت ندارم به‌ش بگویم که حالا می‌فهمم تحریم و دیکتاتوری دو روی یک سکه‌اند. کشور تحریم‌شده ناچار به دام‌چالهٔ تک‌صدایی می‌افتد و تک‌صدایی شروعی‌ست برای دیکتاتوری. عدم مراوده در سطح حاکمیت، امکان مقایسه را از بین می‌برد. مقایسه نشدن، تقدس می‌آورد برای چیزی که مقدس نیست... تقدیس، جناب رفیق می‌سازد، جناب ژنرال می‌سازد و...

در دل‌م می‌گویم تحریم باید انسانِ مقاوم بسازد نه انسانِ دروغ‌گو اما می‌دانم که حرف‌م به شدت آرمانی است...

این همان کاری است که در هشتاد و هشت باید می‌کردیم... امثال شما همان وسط ایستاده بودید و فقط بالا و پایین می‌پریدید.

ــ جناب کیم جونگ ایل تیر اول را با گلولهٔ تولید داخل زده‌اند که حتماً به وسطِ هدف می‌خورد. اما گلولهٔ بعد تولید خارج است که حتا جناب کیم جونگ ایل هم نتوانستند آن را به مرکز بزنند چون گلوله ایراد داشته است. حتا ایشان که تیرشان خطا نمی‌رود نتوانسته‌اند به مرکز بزنند، چه برسد اگر یک روز مثلاً یک سرباز معمولی در جنگ با امپریالیسم بخواهد با این گلولهٔ خارجی تیراندازی کند که شکست‌مان قطعی خواهد بود. پس حتماً باید با گلولهٔ داخلی...

چون فرومی‌رود ممد حیات است و چون برنمی‌آید مدلِ ممات!

آن‌چه دیدیم قطعاً با دیکتاتوری‌های صدام و قذافی متفاوت بود. حتا با نیم‌چه دیکتاتوری‌هایی آسیای میانه، تفاوت اساسی داشت. این‌جا آن‌چه می‌بینیم بیش‌تر دیکتاتوریِ حزبی است تا خودکامه‌گیِ فردی. بنابراین یحتمل با تغییرِ کیم جونگ اون هم ساختار حزب تفاوت چندانی نخواهد کرد.

در حین جست‌وجو دنبال اتصال اینترنت، کلی هم دنبال شنود مخفی و دوربین مخفی می‌گردم. تقریباً به هیچ چیزی شک نمی‌کنم الا فایردیتکتور و آشکارگر آتش روی سقف. کمی باش سلام و علیک می‌کنم و بی‌خیال می‌شوم!

معجزهٔ سیگار... فندک زبانِ بین‌المللی است...

تحریم، ظالمانه‌ترین جنگ ام‌روزین است...