بریده‌هایی از کتاب یک عاشقانه آرام

آنها به آنچه بودند، اعتراضی نداشتند، امّا به آنچه می‌توانستند باشند می‌اندیشیدند.

شطرنج، در آن روزگارِ خوش. ساعت‌های بیکاری موجّه. حتّی شطرنج هم چقدر معنا داشت. چقدر عمیق بود. چه تهاجمی به شاه می‌کردند!

شطرنج، در آن روزگارِ خوش. ساعت‌های بیکاری موجّه. حتّی شطرنج هم چقدر معنا داشت. چقدر عمیق بود. چه تهاجمی به شاه می‌کردند!

ما اُختِ دویدن بودیم. آهسته راه‌رفتنْ خسته‌مان می‌کرد...

همه‌چیزمان شعار بود، و در شعارها خون بود، خونِ مخالفت با ظلم، با بیگانه، با خفّتِ نداشتِ استقلال.

این حُسنِ بزرگِ سَلّاخان است که فقط سلّاخ‌اند نه چیز دیگر

شعاردادن و شعارها را برنامهٔ کار قراردادن، دوای تمام دردهای ماست. آنها که شعار نمی‌دهند، فقط به‌خاطرِ آن است که می‌ترسند که مجبور شوند پای شعارهایشان بمانند و نسبت به شعارهای خود وظیفه‌مند شوند. شعار نمی‌دهند چون وحشت دارند از این‌که نتوانند به شعارهایشان وفادار بمانند و به همین دلیل هم مسخرهٔ ما مردمِ کوچه و بازار شوند. هر شعارِ اخلاقی، یک تعهّد است نسبت به جهان. بُزدل‌ها و معتادان، جرئت نمی‌کنند هیچ تعهّدی را نسبت به جهان بپذیرند، و به همین علّت هم شعاردهندگان را مورد بی‌حُرمتی قرار می‌دهند.

مطمئن باش که چیزی به نام «بارآوردن» وجودندارد؛ «بارآمدن» وجوددارد، و بارآمدن، محصول اندیشه و ارادهٔ خود توست نه آنچه به تو مُنتقل‌کرده‌اند.

هرگز آرزوی زندگیِ دیگری را نداشته‌ام؛ هرگز، به‌راستی هرگز __ گرچه در متن این زندگی، روزها و شب‌هایی را داشته‌ام که درد، از لبهٔ همه‌سوی این ظرف، سرریز کرده‌است، و تنها های‌های گریه توانسته مرا چنان تخلیه‌کند که اندیشهٔ سرشار از دنائتِ خودکشی را از سرم برانم. هرگز آرزوی زندگیِ دیگری را نداشته‌ام... و وصولِ به چنین جایگاهی، مطلقاً مقدور نبود، مگر در پناه زنی که آرام و باوقار می‌گوید: این مهم است که هیچ‌چیز، هرگز، ما را نشکسته‌است. تو را، و، مرا.

امّا ما، در زندگی روزمرّه، امکانِ بهترین گزینش‌ها را، دَمادم، در اختیار نداریم. گاه از سرِ خشم، گاه از سر بی‌خیالی و بی‌قیدی، گاه از سرِ تسامُح، و گاه به دلیل تهاجُمِ یک احساس، واژه‌هایی را به کار می‌بریم که به‌کاربُردنِ آنها جُرم است. احتیاط باید کرد. حُرمتِ هر کلمه، تنها هنگامی آشکار می‌شود که آن کلمه را در جایگاهِ راستینِ خودش به‌کارگیریم نه بر اثر لغزش‌ها.

«پیرمرد» را دوست‌ندارم. تو می‌دانی که پیری در روح است نه در سال. پدرِ تو صد سال هم بیشتر دارد امّا دِلْ‌جوان و قبراق است. با این اصطلاحِ ناخوشایند، جوانی‌ام را مورد تهاجُم قرار نده و اوقاتم را تلخ نکن!

به من نگو که شانه‌به‌شانه، زیر درختانِ اقاقیا، با او رفتن، و با او حرفی برای زدن نداشتن __ چراکه کلمات، رسا نیستند __ و در امتدادِ سکوتی شیرین، سکوتی سرشار از آرزوی یافتنِ بهترین کلام، از این سایه به آن سایه کوچیدن، چه لذّتی دارد... من، خوب می‌دانم... امّا عشق، حرفِ بیشتری دارد.

گمان مبر که وقتی، پنهانکارانه دستِ او را در دست می‌گیری، من آگاه نیستم بر اینکه چگونه برقی از انگشتانِ تو می‌جهد و حرکت می‌کند و به سراسرِ تَن تا قلب می‌رود، و روح را می‌لرزاند... امّا عشق، حرفِ بیشتری دارد.

عشقِ به دیگری ضرورت نیست، حادثه است. عشقِ به وطن، ضرورت است، نه حادثه. عشقِ به خدا ترکیبی‌ست از ضرورت و حادثه.

بی‌وطن‌ها، به خودْ شکْ‌داران، تَن‌پرستان، آوارگانِ مظلوم و آنها که گمان می‌کنند خوشبختی، همیشه، در جایی دور قراردارد، و گریختن، جمیع مشکلاتِ روانی و اخلاقی‌شان را حل می‌کند، خِیلْ‌خیلْ دارند همه چیزشان را می‌فروشند و می‌گریزند؛ می‌گریزند به جاهایی که در آن جاها تَن به تکّدی و فحشا و دربه‌دری و غمِ غربت خواهندسپرد، و به‌تدریج، مُضمحل خواهندشد.

عشق، قیامِ پایدارِ انسان‌های مُقتدر است در برابرِ ابتذال. با این وجود، عشق یک کالای مصرفی‌ست نه پس‌اندازکردنی.

بیا تا بِرکه‌های حقیرِ دغدغه را دریا کنیم ای دوست! چراکه هیچ دریایی، هرگز، از هیچ توفانی نَهَراسیده‌است و هیچ توفانی، هرگز، دریایی را غرق نکرده‌است.

بیا تا بِرکه‌های حقیرِ دغدغه را دریا کنیم ای دوست! چراکه هیچ دریایی، هرگز، از هیچ توفانی نَهَراسیده‌است و هیچ توفانی، هرگز، دریایی را غرق نکرده‌است.

بیا تا بِرکه‌های حقیرِ دغدغه را دریا کنیم ای دوست! چراکه هیچ دریایی، هرگز، از هیچ توفانی نَهَراسیده‌است

حوصله داشته‌باش! قیمتِ عشق همیشه بیش از تحمّلِ آدمیزاد بوده‌است. باید، امّا سخت است که زندگی را به یک عاشقانهٔ آرام تبدیل‌کنی.