بریده‌هایی از کتاب برگ‌ریزان

گاهی از سلطه‌ای که غریزه جنسی بر ما دارد غمناک می‌شوم؛ می‌بینم که چطور زندگی‌ها را نابود می‌کند، حکومت‌ها را به بی‌سامانی می‌کشاند، از فیلسوفان بالقوه میمون‌هایی پریشان‌حال می‌سازد؛

گاه این طور به نظرم آمده که علت جذابیت جنسی، همانا پنهان‌داری بوده است. اگر جلوه‌های صرفاً زنانه ایشان، به‌طور ـ دائم، همچون دوران قدیم در بالی ـ در معرض دید مردان قرار داشت، همچنان انگیزاننده‌ای جنسی می‌بود؟ پنهان‌داری، هر نمایان‌سازی‌ای را مبدل به هدیه‌ای شورانگیز می‌کند. ممکن است تصور کنیم که زنان، با دانش برترشان از روان‌شناسی جنسی، بخواهند ویژگی‌های جسمانی‌شان را با نهان‌کاری محتاطانه‌ای، همچون دوران ویکتوریایی، مدیریت کنند؛ درعوض آن‌ها به این نتیجه رندانه رسیده‌اند که رُخ‌پوشی نصف و نیمه، بهتر از اصلاً نبودن یا خیلی زیاد بودن آن است. بدین شکل، خیال‌پروری مردانه آزاد است تا آن جلوه‌های دوست‌داشتنی را پیش خود آرمانی‌سازی کند، و از قیدوبندهای زمان برهاند. سخن‌های گفته یا نوشته درباب آن‌ها، کنجکاوی‌ای را برمی‌انگیزاند که میل را تشدید می کند؛ و آدمی به‌حیرت می‌افتد که چه‌اندازه از سرگشتگی‌مان ناشی از آموختن یا القا است؟ به گمانم روشفوکو بود که پرسید، «اگر کسی هرگز از هذیانی به نام عشق نخوانده و نشنیده بود، آیا هیچ‌گاه عاشق می‌شد؟»

تقریباً همه‌چیزِ یک زن فرهیخته جوان مرا مدهوش می‌کند.

مقدار زیادی از زیبایی‌شان ساختگی است و باید قبل از خواب شسته شود.

هیچ‌کس حرفم را باور نمی‌کند وقتی می‌گویم بسیاری مواقع مجذوب زیبایی زنی شده‌ام بی‌آنکه خواهان او در هر درجه و حالت جسمانی باشم.

از آنجایی که هیچ فردی نمی‌تواند به‌تنهایی بیانگر حقیقت تام باشد، ضروری است با آنان که دیدگاهشان با دیدگاه ما تفاوت دارد، از روی درک و نیت خیر رفتار کنیم.

ملّت‌ها و نژادها و آیین‌ها یا باید بیاموزند با یکدیگر کار کنند یا خود را در نزاع‌های دوره‌ای از پا در بیاورند.

اعتراف می‌کنم که محبوس‌شدن دو شخص در یک منزل یا اتاق، چهره به چهره یا رودررو با دکوراسیون مشابه، هر روز پس از روزِ دیگر، روی نیروهای تعدیل‌کننده ما فشاری غیرطبیعی است؛ اما گسستنِ آسانِ پیمان ازدواج، با تمام گسست‌هایی که به دنبال دارد و سختی‌های روانی و اقتصادی‌ای که عاید کودکان می کند، اغلب به مشکلات بیشتری دامن می‌زند تا اینکه راهگشا باشد.

از آنجا که نامزدی، این روزها، با خودمانی‌شدن جنسی همراه است، و خودمانی شدنْ بی‌تفاوتی به همراه دارد، بسیاری از این پیمان‌ها از سوی جوانانی که برای ماجراجویی در زمینه‌های جدید آزادند، گسسته می‌شوند.

من و آریِل حقِ تألیف قابل‌توجهی از کتاب‌هایمان دریافت کرده‌ایم، اما بیش از نیمی از درآمدمان را مالیات می‌دهیم و نیم دیگر را هم می‌بخشیم. همیشه ساده پوشیده و ساده زندگی کرده‌ایم، و اگر بسیار سفر کرده‌ایم، اغلب به هدف پژوهش‌های طاقت‌فرسا بوده است؛ من از سفر بیزارم و عاشق خانه‌ام هستم.

زندگی خود می‌تواند آن خدای تازه باشد.

یک مادر خوب به هزاران پروفسور می‌ارزد.

از لحاظ عینی، زمان امکانِ تغییر است. درختان رشد می‌کنند و سپس خشک می‌شوند، چه من آن‌ها را حس کنم و چه نکنم. فصل‌ها از پی‌هم می‌آیند، فرقی نمی‌کند چشمی ترتیب آمدن آن‌ها را نظاره‌گر باشد یا نه. درخت‌های خشکیده می‌افتند، حتی اگر گوشی نباشد که صدای سقوط‌شان را بشنود. جهان، آن‌طور که شوپنهاور آن را می‌خواند «تصورِ من» نیست؛ بلکه واقعیتی قطعی است که شما و من زاییده‌های گذرای آنیم.

بیرون، روی شاخه‌های سبز، پرندگان نغمه شادی سرمی‌دهند، و خروسِ صبحگاه سرودش را نثار خورشید می‌کند. نور بر دشت‌ها جاری می‌شود؛ غنچه‌ها گشوده می‌شوند و ساقه‌ها پرغرور قد می‌کشند و سرها را بالا می‌آورند. خون در رگ درختان طغیان می‌کند. اینجا کودکان‌اند؛ چه چیز این‌قدر پرنشاطشان ساخته که چنین دیوانه‌وار و بی‌خستگی روی علف‌های شبنم‌زده می‌دوند، می‌خندند، دنبال می‌کنند، می‌گریزند، به نفس‌نفس می‌افتند؟ عجب نیرو، عجب روحیه و عجب شادمانی‌ای! به مرگ وقعی می‌گذارند؟ می‌آموزند و پروبال می‌گیرند و عشق می‌ورزند و تلاش می‌کنند و می‌آفرینند، و پیش از آنکه بمیرند، زندگی را، شاید ذره‌ای، فراتر می‌برند. و وقتی درمی‌گذرند، مرگ را با فرزندانشان فریب خواهند داد، با تیماری مادرانه و پدرانه، فرزاندانشان را کمی بهتر از خود خواهند ساخت. زندگی پیروز می‌شود.

در تاریخ تنها یک چیز قطعی است، و آن زوال است؛ تنها یک چیزِ زندگی قطعی است، و آن مرگ است. این می‌تواند تراژدی بزرگ کهنسالی باشد، که وقتی نگاه وارونه رمانتیک‌اش را به زندگی گذشته می‌دوزد، شاید چیزی جز رنج انسانی نبیند. به سختی می‌توان زندگی را ستود وقتی قرار است به انتها برسد، و حتی اگر خوبِ آن را بگوییم به این دلیل است که امیدواریم دوباره آن را بازجوییم، این بار در شکلی مصنفانه‌تر، در قلمرو روح‌های بی‌تن و بی‌مرگ.

اینجا و همه‌جا محل نبرد برای هستی است؛ زندگی با جنگ گره خورده است؛ گره‌ای کور. همه زندگی‌ها به بهای زندگی‌های دیگر جریان دارند، واندام‌ها اندام‌های دیگر را تا ابد می‌خورند. این تاریخ است، دور باطلی از تکرار بی‌انتها: جوان‌ها با چشمانی پراشتیاق همان اشتباهات ما را تکرار خواهند کرد، با همان رویاها راه را گم خواهند کرد، رنج خواهند برد، مبهوت خواهند شد، و سرانجام تسلیم شده، و پیر خواهند شد.

اگر شخص خوب زندگی کرده باشد، اگر عشق را به تمامی فهمیده و غایت و چکیده تجربه را درک کرده باشد، می‌تواند قدری با رضایت بمیرد و صحنه را برای اجرای نمایشی بهترترک کند. اما اگر نمایش بهتری هرگز وجود نداشته باشد، اگر همیشه همان داستان رنج و مرگ در میان باشد و دوباره و دوباره همان داستان ابلهانه تعریف شود چه؟ سرخوردگی در همین است، و در همین‌جاست تردیدی که ژرفای خِرد را تحلیل می‌برد و عمر را تباه می‌کند. این است دلیل روابط بی‌شرمانه و قتل‌های وحشیانه. باری، این‌ها همیشه بوده‌اند و ظاهراً همیشه هم خواهند بود. این سیلی است که با خود هزاران زندگی و محصول تلاش نسل‌ها را می‌برد. همان محرومیت‌ها و قلب‌های شکسته است و همیشه تلخیِ عشق کوتاه اینجاست بی‌شرمی منصب‌داران و سردَوانی قانون، فساد مسند قضاوت و بی‌لیاقتی حکومت. اینجاست برده‌داری، جان‌کندنی سرگشته که ماهیچه‌های ورزیده می‌سازد و جان‌های افسرده.

پیشرویِ زوال، پیوست‌ها و یکپارچگی‌ها از میان می‌روند، و هماهنگی متزلزل می‌شود؛ انسانِ کهنسال گرفتار جزئیات نامربوط می‌شود و به گفته دکوئینسی، «پرگویی‌های سرپیری» بروز می‌کند.

همسرش را مدام در لباس راحتی ژولیده‌ای می‌بیند، درحالی‌که در تمام طولِ روز زن‌هایی می‌بیند که خود را آراسته و موها را فر داده‌اند، که زانوهای دلربا، مانتوهای جذاب و عطرهای اغواکننده‌شان هر ساعت او را به ورطه خیانت می‌خواند. اما او سخت می‌کوشد عاشق همسرش باشد و به‌طور منظم و دقیق روزی دو بار او را می‌بوسد.

مرد فردای ازدواجش پنج سال مسن‌تر است، زنی که ازدواج می‌کند نیز همین‌طور. از لحاظ بیولوژیکی، میانسالی از ازدواج آغاز می‌شود؛ چون از آن به‌بعد کار و مسئولیت جایگزین بازیِ سبکسرانه می‌شود.