بریده‌هایی از کتاب مادری که کم داشتم

۶. احساس می‌کنید تنهایید و تعلق‌خاطر ندارید اگر احساس کنید که جزء ارزشمندی از خانواده نیستید، نوعی عقدهٔ غریبگی پیدا می‌کنید. این احساس ممکن است موجب شود که شما سخت مشتاق عضوشدن در چیزی -گروه یا اجتماعی- باشید. با این حال از اینکه دوباره خودتان را در این موقعیت قرار دهید عمیقاً احساس تردید و ناراحتی می‌کنید. بسیاری از چنین افرادی از خودشان می‌پرسند که آیا جایی در دنیا دارند یا نه. احساس دوست‌داشته‌نشدن در کودکی زمینه را برای تنهایی مزمن ایجاد می‌کند.

سخت‌گیری عاطفی،‌ مشکل در برقراری روابط اجتماعی، ضعف در تمرکز، مشکل در درک نظرات دیگران، و به مخاطره انداختن خود در مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا را می‌توان به اشکال گوناگون دلبستگی‌های غیرایمن مرتبط دانست.

شاید هر سال دستیابی به این عشق دشوارتر شود؛‌ شاید هر سال کودک آرزویش را برای برقراری ارتباطی محکم بیشتر پس‌بزند، حتی شاید [کودک] به والدینش ناسزا بگوید و هرگونه عشق نسبت به آن‌ها را انکار کند. ولی این عشق سر جایش است،‌ مشتاق ابرازشدن واقعی و بازگردانده‌شدن، مثل خورشیدی سوزان که پنهان شده و هنوز طلوع نکرده. (۱)

بعضی از کودکان درون که در بدن بزرگ‌سالان زندگی می‌کنند فقط درگیر این هستند که خودشان را با چیزهایی مثل غذا یا مخدر آرام کنند یا فقط کاری را انجام می‌دهند که دلشان می‌خواهد. آن‌ها اغلب در برابر انضباط شخصی مقاومت می‌کنند. به قول فروید این افراد تماماً نهاد هستند: من هر چیزی را که بخواهم همان وقتی می‌خواهم که دلم بخواهد.

بسیاری از کسانی که دچار اختلالات گسسته‌روانی هستند، برخلاف کسانی که اسکیزوفرنی دارند ‌(اغلب این دو بیماری با هم خلط می‌شوند)، دارای عملکرد بالایی هستند و تعداد نسبتاً زیادی از آن‌ها حتی مدارک علمی عالی دارند.

بچه‌ها می‌دانند که چه زمانی ناخواسته هستند. من معتقدم که بسیاری از این بچه‌ها این موضوع را در رحم مادر می‌فهمند.

مادر اولین محیطی است که ما تجربه می‌کنیم و چگونگی این تجربه بعداً بر تجربهٔ ما از دنیا و انتظاراتی که از آن داریم تأثیر بسیاری می‌گذارد. اگر مادر به نیازهای اولیهٔ ما پاسخ نداده باشد، در کل ما نیز از دنیا چنین انتظاری نخواهیم داشت. اگر مادر با ما گرم نبوده باشد، ما نیز دنیا را جای گرمی نخواهیم دانست. در واقع بخش عمدهٔ التیام‌یافتن زمانی اتفاق می‌افتد که بفهمیم دنیا مثل مادرمان نیست و در نتیجه دریافت‌ها و ارتباطمان را با آن تغییر دهیم.

اولین ظرف رشد کودک رابطهٔ ایمن با مادر است، و ظرف دوم و بزرگ‌تر خانه‌ای شاد برای اوست، مثل اینکه گُلی گلدانی را در خاک خوبی بکاریم و سپس در اتاقی با نور و دمای مناسب نگه داریم. خانهٔ شاد جایی است که حضور در آن احساس خوبی به ما می‌دهد.

اولین پیام مهمی که کودک باید بشنود این است که "خوشحالم که تو هستی"‌. این پیام از طریق رفتارهایی منتقل می‌شود که به کودک می‌گوید که ارزشمند و خواستنی است.

ده پیام اصلی که مادر خوب می‌دهد: خوشحالم که تو هستی. تو را می‌بینم. تو برای من آدم خاصی هستی. به تو احترام می‌گذارم. عاشقت هستم. نیازهای تو برایم مهم است. هر وقت کمک خواستی پیش من بیا. بودنم به‌خاطر توست و برایت وقت می‌گذارم. تو را در امان نگه می‌دارم. می‌توانی به من تکیه کنی. به وجود تو دلگرمم.

چگونگی پاسخ‌دادنِ مادر به نیازهای اصلی ما بیانگر میزان اهمیتی است که برای او داریم.

وقتی مادری به‌اندازهٔ کافی با کودکش هم‌آهنگ نباشد که بتواند به نیازهای او پاسخ دهد، باعث می‌شود که، در وضعیتی برعکس، کودک خودش را با مادر سازگار کند. در چنین شرایطی که کودک ارتباطش را با محور تجربیاتش از دست می‌دهد، به قول وینیکات، خویشتن کاذب را در خود می‌پروراند.

مادری که به‌قدر کافی خوب است باید گسستگی‌های گریزناپذیری را که در هر رابطه‌ای روی می‌دهد ترمیم کند. قرار نیست چنین مادری همیشه درست رفتار کند، ولی باید بداند که چطور اشتباهاتش را درست کند.

محققان سوئدی دریافتند که حتی زمانی‌که مادر بیرون از خانه کار می‌کند و پدر نقش مراقب اصلی را دارد، کودک همچنان به‌شدت ترجیح می‌دهد که با مادر باشد. (۱)

مادر بخشی از شخصیت، روان و ساختار ماست. گویی مادر به‌معنای واقعی کلمه لایه‌ای از وجود ماست

در سنت‌های تمثیلی دنیا، درخت زندگی همچون ستونی است که زندگی بر آن استوار است. مادر نیز به همین صورت محوری است که زندگی عاطفی خانواده و بچه‌ها حول آن می‌چرخد.

کیفیت مادرانگی که ما دریافت می‌کنیم، با تمام قدرت، رشد ما را شکل می‌دهد.

رابرت کارن به بیانی شیوا در پژوهش‌هایش در باب دلبستگی چنین توضیح می‌دهد:‌ تقریباً تمام کودکان، حتی کودکان آزاردیده،‌ عاشق والدینشان هستند. چنین چیزی در طبیعت کودک قرار گرفته است. شاید آن‌ها صدمه‌دیده‌اند، ناامید شده‌اند و گرفتار این حالت‌های ویرانگر باشند که [مبادا] امکان رسیدن به عشقی را که در حسرتش هستند از بین ببرند، ولی دلبستگی یعنی عاشق‌بودن، حتی دلبستگی توأم با اضطراب.

مایکل سینگر در کتابش به نام روح عنان‌گسیخته از خوانندگانش درخواست می‌کند که وقتی دارند در ورطهٔ احساسات بزرگ می‌افتند، "از انرژی [آن احساسات] عقب‌تر بمانند". او توصیه می‌کند که شانه‌ها و قلبتان را آرام کنید و اجازه دهید تمام این انرژی و احساسات همچون باد از درونتان عبور کند.

مادر به‌منزلهٔ اولین پاسخگو یکی از نقش‌های بسیار مهمی که باعث می‌شود مادر محل دلبستگی ایمن برای کودک باشد چیزی است که من مادر به‌منزلهٔ اولین پاسخگو می‌خوانم. در دنیای مدرنِ ما "اولین پاسخ‌دهنده‌ها" آتش‌نشان‌ها و افسران پلیس هستند، کسانی که در موقعیت‌های اضطراری با آن‌ها تماس می‌گیریم. تصور کنید که خانه‌تان در آتش می‌سوزد و کسی برای کمک سر نمی‌رسد. این اتفاق چطور بر این باور شما که در موقع نیاز کسی به کمکتان می‌آید تأثیر می‌گذارد؟