بریده‌هایی از کتاب کمدی الهی (بهشت)

از آنجا که بهشت زیر پای مادران است، ترجمهٔ کمدی الهی را در این دفتر پیشکش می کنم به مادر بسیار مهربانم که محبتش بیکران است. کاوه میرعباسی

مسافرانِ برزخ مدت اقامتشان را بر مبنای همان واحدهایی می‌سنجند که زندگان هستی‌شان را: واحدهای تعریف‌شده به واسطهٔ چرخش روزانه و سالانهٔ ستاره‌ها و سیاره‌ها. در نتیجه، اشاره‌های اخترشناسانه در روایت دانته از صعود مارپیچش چنان وافرند که هیچ کجای دیگر کمدی الهی چنین پرشمار نمی‌یابیمشان. بعضی‌هایشان کاملاً نمادین‌اند، نظیر مجمع‌الکواکبی که در سرودهای یکم، ۲۳ ـ ۲۴، و هشتم، ۸۹ ـ ۹۰ پدیدار می‌شوند و نمایانگر فضایل چهارگانه و سه‌گانهٔ مسیحی هستند. اما عملکردِ بخش اعظمشان به عنوان نشانگرهای گذر زمان است.

سه قلمروِ متعلق به عالم دیگر که در کمدی الهی بازنمایی شده‌اند، برزخ بدیع‌ترین آفرینش دانته است. دوزخ و بهشت از قبل مکان‌هایی بودند برخوردار از جایگاهی استوار و مستقر در تخیل قرون وسطایی. هر کدام از آن‌ها، در اثر رشته‌ای خصوصیاتِ استانداردِ مکان‌شناسانه و شمایل‌نگارانهٔ انباشته‌شده طی سده‌های بسیار سنتِ پاتریستی (آبایی؛ مربوط به نخستین پدران کلیسا)، فوراً برای همگان، از شاهزاده گرفته تا گدا، قابل شناخت بودند.

«نور متعال که حقیقت است فی‌نفسه»: "آن نور حقیقی بود که هر انسان را منور می‌گرداند و در جهان آمدنی بود." (انجیل یوحنا، باب اول ـ ۹)؛ "زیرا که نزد تو چشمهٔ حیات است و در نور تو نور را خواهیم دید.

بین کرانه‌های ناسازگار، پیش می‌رود چنان دور: ۸۵ خلافِ مسیرِ خورشید که نصف‌النهارِ یک سمت می‌شود افقِ سمت دیگر. بودم از ساحل‌نشینان آن دره بین اِبرو و: ۸۸ ماگرا، که در قسمتی کوتاه جدا می‌کند توسکان را از جِنُو

می‌دانی چه کرد به دستِ هفت شهریار،: ۴۰ از ربودن سابین‌ها گرفته تا ماتمِ لوکرتسیا، برای تصرف اقلیم‌های مجاور. (۱۰) می‌دانی چه کرد، افراشته بر دوش رومیانِ دلیر،: ۴۳ علیه بِرِنوس، علیه پیروس، علیه امیرنشین‌ها و جمهوری‌های دیگر؛

سراسر ملکوت؛ زین رو، اگر مایلی مُنوّر شوی از ما، بنوش بی‌پروا و فرونشان عطش." چنین گفت مرا یکی از آن مقدس‌ارواح، و ترغیبم کرد: ۱۲۱

ای خجسته‌زاد که رحمت مجاز داشت: ۱۱۵ نظاره کنی سریرهای ظفرمندی ابدی را ترک نکرده هنوز کسوت جنگاوری، (۱۴) برافروخته‌ایم جملگی از نوری که گسترانده دامان: ۱۱۸

ـ مینِروا: ایزدبانوی فرزانگی؛ آپولو: ایزد شعر والا؛ «خرس‌ها»: مجمع‌الکواکب دُب اکبر و دٌب اصغر، که ستارهٔ قطبی (اصلی‌ترین راهنمای دریانوردان) جزو اختران آن است. نُه الههٔ الهام دختران منوموسین، ایزدبانوی ادبیات و هنرها، هستند.