بریده‌هایی از کتاب چگونه خدا مغز شما را تغییر می دهد؟

اگر روی مطلبی که از آن می‌ترسید و یا نسبت به آن خشمگین هستید تمرکز کنید، آن‌گاه به مغز خود صدمه می‌زنید. در روانشناسی به آن پدیدهٔ « نشخوار فکری » می‌گویند که بسیار مضر است. در مطالعهٔ « مغزنگاری » (اسکن) که در دانشگاه استانفورد انجام شد، دیده شد آن‌هایی که روی جنبه‌های منفی خود تمرکز می‌کردند و یا زندگی را به نگاه منفی تفسیر می‌کردند، فعالیت زیادی در بخش آمیگدال مغزشان دیده می‌شد که سبب صدور امواج ترس می‌شود

در مطالعهٔ اخیر خود دیدیم که عمل به آیین‌هایی مثل تسبیح انداختن سبب کاهش فشار، تنش و اضطراب می‌شود. انجام بسیاری دیگر از فرایض معنوی ـ مذهبی مغز را آرام می‌کند و سبب جوان شدن مغز می‌شود؛ حتی بافندگی نیز همین اثر را دارد.

ز دیدگاه من مهم نیست که خدا یک توهم و یا یک واقعیت باشد؛ زیرا حتی به صورت یک استعاره، خدا نمایندهٔ تمام نیروها و توانایی‌هایی است که ما می‌توانیم داشته باشیم. ایده‌آلی که به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان امید می‌بخشد ـ به خصوص برای آن‌هایی که تکیه‌گاه دیگری به جز دین خود ندارند. ایمان یک آیندهٔ نویدبخش است که ممکن است مانند یک « دارونما » عمل کند و به خاطر داشته باشیم که دارونماها حداقل ۳۰% بیماری‌های جسمی و عاطفی را بهبود می‌بخشند. حتی اعتقاد به نوعی از درمان که ثابت شده فایده‌ای ندارد، می‌تواند سیستم ایمنی بدن را در کسی که با یک بیماری مهلک دست به گریبان است اثر کرده و آن را تقویت کند.

« لبخند بزنید! » حتی اگر تمایلی ندارید. لبخند زدن مکرر سبب تغییر خلق و خو می‌شود و قدرت نورون‌ها را در حفظ نگاه مثبت به زندگی افزایش می‌دهد.

عمل به معنویت می‌تواند روی « نوروترانسمیتر » ها، یعنی مواد شیمیایی که باعث عملکرد جسم و مغز می‌شوند، اثر می‌گذارد. به طور نمونه در بدن شخصی که یوگای « نیدرا » می‌کند ۶۵% افزایش « دوپامین » دیده می‌شود.

مذهب ما را بیشتر انسان می‌کند

اگر باور نداشته باشیم که بهترین تصمیم ممکن را گرفته‌ایم، آن‌گاه در دام شک اسیر خواهیم شد و شک و تردید برای مغز بسیار پرمخاطره است.

اگر کسی شدیداً به چیزی ایمان داشته باشد، به عبارت دیگر، اگر کسی به خودش ایمان داشته باشد، هم سیستم ایمنی و هم سیستم انگیزشی در او تحریک می‌شود.

اخیراً گروهی از پژوهشگران « انستیتو بهداشت ملی » به این نتیجه رسیده‌اند که داشتن یک توهم خوش‌بینانهٔ ملایم، از نظر نورولوژیکی برای حفظ انگیزه و سلامت ذهن ضروری است. آدم‌های خوش‌بین فعالیت بیشتری در سینگولای قدامی دارند.

از دیدگاه معنوی، هر مادرا یا مانترا به همراه یک ایدهٔ خداشناسی و یا متافیزیکی مرتبط است، ولی از نظر علمی، هر حرکت یا تکراری، سبب متمرکز شدن ذهن می‌گردد.

دیگر نمی‌توان مغز را به عنوان عضوی شناخت که در دو دههٔ اول عمر به آهستگی رشد می‌کند و سپس با بالا رفتن سن شروع به تباه شدن و از بین رفتن می‌کند.

بسیار سخت است که اعتقاد مذهبی یک نفر را واقعاً محک زد و اگر تعداد سؤالات را بیفزاییم، خواهیم دید که مردم هم‌زمان دارای اعتقادات متفاوت و حتی متناقض هستند.

اگر کسی دائم در احساس گناه و ترس غوطه‌ور باشد و یا افکار منفی نسبت به خدا، روحانیون و سایر اعضای کلیسا داشته باشد بیشتر سلامت خود را به خطر می‌اندازد و دچار افسردگی می‌شود. مردمی که نسبت به خدا خشمگین هستند، مشکلات پزشکی بیشتری دارند، بیشتر بیمار شده و بستری می‌شوند. این مطالعات نظر ما را تأیید می‌کنند که ادیانی که بر ایجاد ترس بنیاد شده‌اند برای سلامت مضر هستند.

مطالعات روی مغزنگار نشان داده است که خمیازه کشیدن، فعالیت یگانه‌ای در مناطق ویژهٔ مغز ایجاد می‌کند که در ارتباط مستقیم با آگاهی و هشیاری اجتماعی و همدلی هستند. یکی از این مناطق « پرکونوس » است که ساختار کوچک عصبی است و در چین لوب پاریتال قرار دارد. براساس تحقیقات در انستیتوِ نورولوژی لندن، پرکونوس، نقش مرکزی در آگاهی، تعمق دربارهٔ خود و بازیافت حافظه دارد. پرکونوس با تنفس یوگا تحریک می‌شود و این نشان می‌دهد که مراقبه می‌تواند سبب احساس آگاهی به خود (احساس وجود) شود. همچنین پرکونوس یکی از مناطق مغز است که به دنبال بیماری‌های ناشی از افزایش سن و مسائل نقص توجه، آسیب می‌بیند. بنابراین، به نظر می‌رسد که خمیازه کشیدنِ داوطلبانه سبب تقویت این بخش مهم می‌شود.

وقتی با دیگران با مهربانی و احترام رفتار می‌کنیم، حتی آن‌هایی که دارای اعتقادات متفاوتی هستند، آن‌گاه با مهربانی جواب می‌دهند

اگر کسی وسواس‌گونه روی جنگ درونی پافشاری کند، صدمه‌ای که به مغز وارد می‌شود معادل مصرف الکل یا مخدر برای تمام عمر است.

اما اعتقادات مذهبی و معنوی، مغز را به طریقی بسیار عمیق تغییر می‌دهند، زیرا سبب قوت یک مدار یکتای نورونی می‌شوند که به طور اخص باعث افزایش هشیاری اجتماعی و همدلی می‌شود و به طور هم‌زمان احساسات و هیجانات تخریبی را سرکوب می‌کند و این دقیقاً همان تغییرات عصبی است که ما برای حل مشکلات موجود در جهان به آن نیاز داریم

از مراقبه به میزان بالایی در روان‌درمانی استفاده می‌شود (ثابت شده است به طور اخص روی افسردگی شدید مؤثر است) و تحقیقات دیگر می‌گویند که در درمان اختلالات خلقی مؤثر است.

در سطوح فردی، دارا بودن یک هویت مذهبی قوی، اثر مثبتی بر سلامت می‌گذارد. همان‌طور که مطالعات زیاد نشان داده است هر قدر تمایل به مذهب افزایش یابد اضطراب و افسردگی کاهش می‌یابد. مطالعهٔ انجام‌شده روی دانشجویان پزشکی ایرانی نشان داده است که هرچه میزان اعتقادات مذهبی آن‌ها بالاتر باشد، درجهٔ اضطرابشان پایین‌تر است. مردمی که ایمان قوی دارند احساس راحتی می‌کنند؛ زیرا به آن‌ها درک روشن و بدون الهامی از جهان می‌دهد و در جوامع اصول‌گرا احساس حمایت اجتماعی قوی وجود دارد. گرچه دیده شده است که حمایت، بیشتر از مذهب، در کمک به افراد برای کنار آمدن با اضطراب مؤثر است.

این کاری است که مراقبه و سلوک معنوی انجام می‌دهد؛ یعنی لوب فرونتال را تقویت می‌کند که در نتیجه سینگولای قدامی تحریک شده اجازه می‌دهد که هدف‌های آگاهانهٔ خود در زندگی را با قصد والاتر و آرامش بیشتری دنبال کنیم. مدار بسیار قوی فرونتال ـ سینگولا سبب مهار اضطراب، افسردگی و خشم می‌شود.