بریده‌هایی از کتاب پدر سرگی

بزرگ پدر می‌گفت همان‌گونه که خوراک برای ادامهٔ زندگی مادی لازم است، ادامهٔ زندگی روحانی هم بی‌غذای روحانی ممکن نیست و این غذای روحانی همان دعاست

«نمی‌دانم چرا باید روزی چندبار به دعاهای واحدی گوش دهم. فقط می‌دانم که باید گوش داد و چون می‌دانم که باید گوش داد از گوش دادن به آن‌ها احساس شادی می‌کنم.»

اما اکنون نه‌تنها این ناخوشایندی‌ها را با راحتی تحمل می‌کرد بلکه در آن‌ها تسلا و توانایی پایداری می‌جست.

همان‌گونه که در هنگ نه‌تنها افسری نمونه بود بلکه بیش از آن‌چه از او خواسته می‌شد می‌کرد و حدود کمال را وسعت می‌بخشید، در کسوت رهبانی نیز می‌کوشید کامل، و نه‌فقط در عمل بلکه در نیت نیز پاک و پرهیزکار و فروتن و مطیع و مهربان باشد.

این ناامیدی او را به سوی خدا بازکشانده بود، بازگشت به ایمان کودکی، که هرگز دلش از آن خالی نشده بود.

او جواب می‌داد که ندای خدا مهم‌تر از همه‌چیز است و او این دعوت را در دل خود احساس می‌کند.

«من از یمن دوستی... تو خود را شناختم و دانستم که بهتر از آنم که گمان می‌کردم.»

«من تازه در این لحظه نورانی‌ترین سعادتی را که ممکن است نصیب مردی بشود درمی‌یابم.»

بعد چون ضمن گفت‌وگویی در محفلی به نارسایی اطلاعات عمومی خود پی برد تصمیم گرفت که این عیب را اصلاح کند و به‌قدری مطالعه کرد، که کامیاب شد.

همیشه هدفی دیگر نیز داشت که آن را دنبال می‌کرد و این هدف، هر قدر هم ناچیز بود، او تمام توان خود را صرف رسیدن به ان می‌کرد و برای ان زنده بود تابه آن دست یابد.

وقتی به یک هدف می‌رسید هدف دیگری برمی‌گزید.

به این معنا که سودایی شعله‌ورش می‌داشت که در هر کاری که در زندگی پیش می‌گرفت موفق شود و به‌کمال. می‌خواست به هر قیمت شده تحسین و تعجب همه را برانگیزد

اما دقایقی می‌رسید که آن‌چه او را زنده می‌داشت و به زندگی‌اش معنایی می‌بخشید ناگهان به چشمش تیره می‌آمد. البته اعتقادش را به آن از دست نمی‌داد ولی دیگر آن را عیان نمی‌دید. نمی‌توانست یقینی را که می‌خواست در خود فراخواند و خاطراتش، و هیهات، پشیمانی از پیش گرفتن این راه بر دلش می‌تاخت.

«من تازه در این لحظه نورانی‌ترین سعادتی را که ممکن است نصیب مردی بشود درمی‌یابم.» و با لبخند آزرم افزود: «و این شمایید، شمایید که این سعادت را نصیب من کرده‌اید.»

سودایی شعله‌ورش می‌داشت که در هر کاری که در زندگی پیش می‌گرفت موفق شود و به‌کمال. می‌خواست به هر قیمت شده تحسین و تعجب همه را برانگیزد.

همین ضرورت اطاعتِ محض از بزرگ پدر هر گونه تردید را در دل او از میان می‌برد. اگر این اطاعت کامل نبود یکنواختی و طول مراسم نماز، و اختلال صلح داخلی صومعه که حاصل دیدار بازدیدکنندگان بود، یا نقایص اخلاقی راهبان، همه اسباب رنج او و ناگواری زندگی‌اش می‌شد

همین ضرورت اطاعتِ محض از بزرگ پدر هر گونه تردید را در دل او از میان می‌برد. اگر این اطاعت کامل نبود یکنواختی و طول مراسم نماز، و اختلال صلح داخلی صومعه که حاصل دیدار بازدیدکنندگان بود، یا نقایص اخلاقی راهبان، همه اسباب رنج او و ناگواری زندگی‌اش می‌شد

می‌خواست چنان‌که عادتش بود در وقت ناامیدی دعا کند. ولی به که متوسل شود؟ دعا به درگاه که بکند؟ دیگر به خدا اعتقاد نداشت. دلش خالی بود، چشمه‌ای خشکیده!

عشق آن‌ها به او برایش خوشایند بود، به آن احتیاج داشت، اما خود نسبت به آن‌ها چنین احساسی در دل نداشت. دلش از عشق خالی بود. از افتادگی و آزادگی و پاکی نیز دور بود.

این تحول از اوان کودکی دراو صورت می‌پذیرفت و هر چند به اشکال بسیار گوناگون تظاهر می‌کرد، در حقیقت یکی بیش نبود. به این معنا که سودایی شعله‌ورش می‌داشت که در هر کاری که در زندگی پیش می‌گرفت موفق شود و به‌کمال. می‌خواست به هر قیمت شده تحسین و تعجب همه را برانگیزد. مثلاً در درس های دانشکده یا تمرین‌های نظامی به‌قدری جدیت می‌کرد که همه به او آفرین گویند و نمونه‌اش بشمارند. وقتی به یک هدف می‌رسید هدف دیگری برمی‌گزید.