بریده‌هایی از کتاب انسان در جست‌وجوی معنا

فرانکل به این گفتهٔ نیچه علاقهٔ خاصی دارد: «کسی که چرایی برای زندگی‌کردن دارد، از عهدهٔ چگونگی آن برخواهد آمد.»

درد و رنج یک انسان مشابه عملکرد گاز است. مقدار مشخصی از گاز که به داخل یک اتاق پمپاژ می‌شود و در نهایت بدون اهمیت داشتن اندازهٔ اتاق، گاز تمام آن را به‌طور یکسان در بر می‌گیرد. درد و رنج هم دقیقاً به همین شکل عمل می‌کنند. روح و ضمیر آگاه انسان را کامل در بر می‌گیرند و مهم نیست که میزانشان چقدر است. برای همین می‌توان گفت که «میزان» رنج بشر کاملاً نسبی است.

خوشبختی اثر جانبیِ تعهد یک انسان به هدفی والاست، یا به عبارت دیگر، خوشبختی محصولِ تسلیم‌شدن در برابر هر معنای ارزشمندی غیر از خود شخص است. خوشبختی باید اتفاق بیفتد، و همین امر برای موفقیت هم صدق می‌کند: باید بدون آنکه به آن اهمیت داده باشی اجازه دهی اتفاق بیفتد

«هیچ قدرتی (به‌جز قدرت خداوند) در دنیا قادر نیست تجربه‌های شما را تخریب کند.» نه‌تنها تجربه‌ها، بلکه تمام کارهایی که تاکنون انجام داده‌ایم، تمام افکار بزرگی که در سر داشته‌ایم، و تمام رنج‌هایی که تحمل کرده‌ایم هیچ‌کدام ازبین‌رفتنی نیستند. درست است که همهٔ اینها در گذشته اتفاق افتاده‌اند، ولی ما به آنها هستی بخشیده‌ایم، چراکه بودن خودش نوعی هستی است و شاید هم بهترین نوع آن.

نیازی نبود که از گریه‌کردن شرمسار شویم، اشک‌ها گواه بر این بودند که فرد از قدرت و شجاعت عظیمی برای مقابله با سختی‌ها برخوردار است. اما انسان‌های اندکی این موضوع را درک می‌کنند.

زمانی که معنای درد و رنج برای ما آشکار شد دیگر راحت‌تر رنج و شکنجه‌ها را تحمل می‌کردیم و با نادیده‌گرفتن آنها و پناه‌بردن به تصورات واهی و خوش‌بینی‌های خیالی خودمان را آرام می‌کردیم. رنج‌بردن برای ما وظیفه‌ای شده بود که نمی‌توانستیم به آن پشت کنیم، و ما دیگر فرصت‌های پنهان برای رسیدن به کمال را در آن شرایط پیدا کرده بودیم

در روانپزشکی حالتی وجود دارد به نام «توهم رهایی»؛ در این حالت فردِ محکوم تا آخرین لحظاتِ اجرای حکم اعدامش امید به بخشش و رهایی از مجازات دارد.

بنابراین مشاهده می‌شود که سلامت ذهنی نیاز به مقدار مشخصی تنش دارد. تنش میان چیزی که فرد به دست آورده و چیزی که انتظار می‌رود با آن مواجه شود یا فاصلهٔ بین چیزی که فرد هست و چیزی که به آن تبدیل می‌شود. این‌گونه تنش‌ها در انسان ذاتی هستند و در سلامت ذهن نقش مهمی دارند. پس نباید نگران پریشانی شخص در پیداکردن معنا برای زندگی باشیم. یعنی ما انگیزه برای یافتن معنا را از جایگاه مخفی او در وجودش برانگیخته می‌کنیم.

«مرا همچون مُهری بر قلبت بزن، عشق هم به همان اندازهٔ مرگ نیرومند است.»

خواستم آن مرد بیچاره را بیدار کنم. اما ناگهان دستم که مماس با بدنش شده بود و می‌خواست تکانش دهد را عقب کشیدم؛ از کاری که می‌خواستم انجام دهم ترسیدم. در آن لحظه بود که متوجه شدم هیچ خوابی، هرچقدر هم که ترسناک باشد، بدتر و ترسناک‌تر از واقعیتِ اردوگاهی که در آن اسیر بودیم نخواهد بود و من ناخواسته می‌خواستم او را بیدار کنم.

مسئلهٔ بسیار عجیب این است که تحت یک شرایط خاص ضربه‌ای که نشانی از خودش به جا نمی‌گذارد خیلی بیشتر از ضربه‌ای که از خودش نشانی به جای می‌گذارد درد و اثرگذاری دارد.

کسی که ناگهان از فشارهای شدید روانی رهایی می‌یابد می‌تواند در خطر آسیب‌های روانی و روان‌بهداشتی قرار بگیرد.

دو گونه انسان در دنیا وجود دارد، نژاد مردم شایسته و ناشایسته. این دو نژاد در هر گروه و اجتماعی نفوذ کرده‌اند و هیچ جامعه‌ای به‌طور کامل از انسان‌های شایسته یا ناشایسته تشکیل نشده است. پس هیچ گروهی نژادی خالص ندارد و به

ه به‌جای مشاهدهٔ انسان نهفته در پشت بیماری،

شگفت‌انگیزترین تجربه برای یک زندانیِ آزادشده بعد از تحمل آن همه سختی و بازگشت به خانه این حس باشکوه است که دیگر هیچ چیز برای ترسیدن وجود ندارد، مگر خدا.

حقیقت این است که عشق والاترین هدفی است که انسان در جست‌وجوی آن است؛ و آنجا بود که معنای بزرگ‌ترین رازی که اشعار و افکار و اعتقادات بشری سعی بر آشکارکردن آن دارند را متوجه شدم: رستگاری بشر در راه عشق و در خود عشق است.

انسان هرچه بیشتر از خود فراموش کند و خودش را علتی برای خدمت و عشق‌ورزیدن به دیگران بداند، بیشتر به انسانیت نزدیک می‌شود و خود واقعی‌اش را درمی‌یابد.

تنها چیزی که اهمیت داشت حذف‌کردن نام خود و دوستان از میان لیست قربانیان بود، و هرکسی به‌خوبی می‌دانست که برای نجات هر نفر باید شخص دیگری را قربانی کند.

هنگامی که درد و رنج معنا پیدا می‌کنند دیگر عذاب‌دهنده نیستند و مفهومی همانند فداکاری و گذشت پیدا خواهند کرد.

انسان شیئی در میان اشیاء نیست؛ اشیاء اختیاری از خود ندارند، ولی انسان موجودی است که در نهایت خودمختار است. در میان محدودیت‌های موهبتی و محیطی، چیزی که او به آن تبدیل شده ساختهٔ خود اوست. به‌عنوان مثال در اردوگاه کار اجباری، در آن آزمایشگاه زندگی، ما شاهد این بودیم که چگونه بعضی از دوستانمان شبیه حیوانات وحشی و چطور بعضی از آنها همچون انسان‌های قدیس زندگی می‌کردند. انسان ظرفیت هر دو رفتار را در خود دارد و اینکه کدام یک شکوفا شود بستگی به تصمیمات او دارد نه شرایط.