بریده‌هایی از کتاب سفر سیلکا

حس عجیبی دارد نگریستن به مردی که نه‌تنها از اسیرکننده‌هایش نیست بلکه رفتاری محترمانه با او دارد.

تاریخ هرگز اسرارش را به‌سهولت نمایان نمی‌کند.

چه کسانی محافظان این دنیای وحشتناک بودند؟ الکساندر سولژنیتسین دراین‌باره می‌پرسد: «این قبیلهٔ گرگ‌ها چگونه ازمیانِ مردم خودمان برخاستند؟ آیا واقعاً از خودمان ریشه گرفته‌اند؟ از خون ما هستند؟ بله، از ما هستند.»

و امیدوار باشد که روزی دیگر قیامی دیگر به نتیجه‌ای بهتر ختم شود و آنها بتوانند به خانه برگردند.

آنهایی که قربانی جنگ، اسارت یا ستم شده‌اند، واکنش‌های گوناگونی از خود نشان می‌دهند، و گذشته‌از این، مردم ممکن است خود را در موقعیت آنها بگذارند و حدس بزنند خود چه می‌کردند، اما تا جای آنها نباشی نمی‌فهمی.

مگر یک انسان چندبار می‌تواند خوار و خفیف شود، از میان برود؟

«کار می‌کردی؟» «کارم زنده موندن بود.»

«برای بدی کردن لازم است شخص باور کند که کارش خوب است، درغیراین‌صورت رفتاری طرح‌ریزی‌شده منطبق با قانون طبیعت است.»

وقتی او را می‌بیند، قلبش می‌ریزد، باوجودِ این می‌اندیشد که راه دادن چنین سودایی به دل عاقبت خوبی ندارد. فصل‌ها می‌آیند و می‌روند، تاریکی جایش را به روشنایی می‌دهد، و شب‌های سفید جایشان را به زمستان‌های تاریک و طولانی. زندگی همچنان به‌منوال سابق ادامه دارد.

شاید روزی از این جهنم جان به‌در ببرد و بتواند ماجرا را برای هرکسی که گوش شنوایی دارد تعریف کند.

اگر به‌زور وظیفه‌ای بر عهده‌ات بگذارند، احساس می‌کنی که دیگر خودت نیستی - انگار روحت را کج‌ومعوج کرده‌اند.

بوریس با یونیفورم فرماندهٔ اس‌اس، آغوش باز کرده و می‌خواهد گل‌های پژمرده به او هدیه دهد. بی‌صدا برای آیندهٔ بی‌نویدش گریه می‌کند و برای مردمی که هرگز آن را نخواهند دید.

روزی فکر می‌کرد شایستهٔ زندگی بهتری است، اما حالا می‌داند که همیشه باید بهای سنگینی بپردازد.

عجیب است که گذشته چگونه و چه زمانی می‌خواهد خود را آشکار کند، اما او هرگز برای شرح گذشته‌اش واژه‌ای نخواهد یافت.

فردا... فردا تکراری از امروز خواهد بود و از روزها و هفته‌های دیگر و برای سیلکا تکراری از سرنوشت پانزده سال آینده‌اش.

الکساندر می‌گوید: «حالا وقت زندگیه، سیلکا. بدون ترس و با معجزهٔ عشق.»

«من فقط می‌خوام زندگی کنم، اما باید هر صبح با درد بیدار بشم، دردی که می‌گه من زنده هستم و خانواده‌م مردن. این درد مجازات منه که زنده موندم و باید حسش کنم و باهاش زندگی کنم.»

چه حس عجیبی دارد کاستن درد، نه چون گذشته افزودن به آن.

وقتی می‌بیند پاداش و مجازاتی برای اعمال وجود ندارد و رخدادها همه اتفاقی هستند و زندگی پرهرج‌ومرج، سخت است که باورهایش را همچنان حفظ کند.

جوزی به‌راحتی زیر بار هر کاری نمی‌رود. خودش نوعی قدرت است.