بریده‌هایی از کتاب ترفندهای شیطان

امیرمؤمنان (ع) را جدّی بگیرد؛ که می‌فرمایند: شیطان بزرگ‌ترین مانع برای دینداری و زیان‌بارترین و آتش‌افروزترین فرد برای دنیای شماست و شیطان، از کسانی که دشمن سر سخت شما هستند و برای درهم‌شکستن‌شان کمربسته‌اید، خطرناک‌تر است.

این موجود که دشمن انسان است و خود را از آدمیان برتر می‌پندارد، سوگند یادکرده‌است که همه انسان‌ها را از راه مستقیم و قرب الهی منحرف کند. «قَالَ فَبِعِزَّتِک لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ»؛ شیطان گفت: «پس به عزّت تو سوگند که همگی را جداً از راه به در می‌برم». شیطان چون خودش از درگاه الهی رانده‌شده‌است، به‌شدّت نسبت به انسان حسود است و می‌خواهد هیچ بنی‌آدمی به مقام قرب الهی نایل نشود.

و من نفس خود را تبرئه نمی‌کنم، چراکه نفس قطعاً به بدی امر می‌کند، مگرخدا به کسی رحم کند، زیرا پروردگار من آمرزندهٔ مهربان است.

میل سرکشی که در درون انسان زبانه می‌کشد و وی را به طلب هر چه بیشتر لذّت‌ها فرا می‌خواند، نفس اماره؛ یعنی فرمان دهنده به بدی‌ها نامیده می‌شود. هر انسانی این را تجربه کرده‌است که وقتی بر سر دوراهی گناه و پاکی قرار می‌گیرد، جنگی در درون او به راه می‌افتد، هوس‌ها او را به گناه وسوسه می‌کند و عقل و وجدان، او را به‌سوی پاکی فرامی‌خواند.

عِلماً»؛خداوند همان کسی است که همان آسمان را آفرید و از زمین نیز همانند آن را، فرمان او در میان آن‌ها پیوسته فرود می‌آید تا بدانید خداوند بر هر چیزی تواناست و اینکه علم او بر همه چیز احاطه‌دارد. در آیه فوق هدف خلقت، علم و معرفت انسان به خداوند قدیر و علیم است که با کلمهٔ «لتعلموا» به آن تصریح شده است. معلوم است کسی که خداوند را عالم به احوال خویش و قادر به پاداش و جزا بداند همه وظایف خویش را به نحو کامل انجام می‌دهد و عبد خالص خداوند می‌گردد.

از دیدگاه قرآن، انسان می‌تواند به مقام «خلافت الهی» برسد. هر چند فطرت پاک و ربّانی‌اش او را به سمت خلافت الهی سوق می‌دهد، ولی طبیعت حس‌گرا و رفاه طلب او از خلافت خداوند گریزان است و به سوی خلافت شیطان گرایش دارد؛ لذا اگر رهنمودهای عقل و وحی او را به لباس فاخر صدق و حقیقت بیاراید، به مقام خلیفة اللهی نایل می‌گردد و اگر وسوسه و اغوای شیطان، این لباس پاکیزه را به باطل و کذب آلوده کند، بنده به درجه خلیفهٔ شیطان سقوط می‌کند