بریده‌هایی از کتاب در روزگار آلودگی

اگر ثبات تاب‌آوردن این زمان ناگزیر را داشته باشیم، سرانجام تا مقدار بحرانی یک پایین می‌لغزد و اپیدمی رو به توقف می‌رود. پایین آوردن دلیل ریاضی ازخودگذشتگی‌های ماست.

تصور کنیم که ما هفت میلیارد و پانصد میلیون توپ بیلیاردیم. در معرض بیماری و خاموش. ناگهان یکی از توپ‌های مبتلا با تمام سرعت به ما می‌خورد. این توپ مبتلا، بیمار صفر است و پیش از آنکه بایستد به دو توپ سابقاً خاموش دیگر می‌خورد. توپ‌ها می‌جهند و به دو توپ دیگر می‌خورند. آن دو توپ به دو توپ دیگر و همین‌طور تا آخر. انتشار این‌چنین آغاز می‌شود، مثل واکنشی زنجیره‌ای. در مرحلهٔ اول انتشار به طریقی رشد می‌کند که ریاضی‌دانان آن را نمایی می‌نامند: هر چه تعداد مبتلایان بیشتر، سرعت انتشار بالاتر.

اپیدمی‌ها، پیش از آنکه فوریت پزشکی باشند، فوریت ریاضیات‌اند. چراکه حقیقتاً ریاضیات علم اعداد نیست، علم روابط است: ریاضی پیوندها و تبادلاتِ مجموعه‌های متفاوت را وصف می‌کند و فارغ از اینکه مجموعه‌ها از چه ساخته شده‌اند آن‌ها را به حروف و توابع و بردارها و نقاط و سطوح خلاصه می‌کند. آلودگی، عفونتی است در روابط ما.

آنچه از سر می‌گذرانیم تعلیقی است در روزمرگی، وقفه‌ای در آهنگ زندگی، مثل وقتی‌که هنگام اجرای ترانه‌ای، صدای طبل قطع می‌شود و به‌نظر می‌رسد که موسیقی در سکوت متعاقبش کش می‌آید

اپیدمی‌ها، پیش از آنکه فوریت پزشکی باشند، فوریت ریاضیات‌اند. چراکه حقیقتاً ریاضیات علم اعداد نیست، علم روابط است: ریاضی پیوندها و تبادلاتِ مجموعه‌های متفاوت را وصف می‌کند و فارغ از اینکه مجموعه‌ها از چه ساخته شده‌اند آن‌ها را به حروف و توابع و بردارها و نقاط و سطوح خلاصه می‌کند. آلودگی، عفونتی است در روابط ما.

امروز اپیدمی کووید-۱۹ شرایط اضطراریِ خطیری در حوزهٔ سلامت به وجود آورده است. نه اولین‌بار است، نه آخرین و نه حتی شاید وحشتناک‌ترین. حتی ممکن است سرانجام بیش از باقی ویروس‌ها قربانی نگیرد، اما در این سه ماهی که ظهور کرده رکورد زده است: ویروس سارس-کوو-۲ نخستین ویروسی است که این‌چنین با سرعت در مقیاس جهانی شیوع پیدا می‌کند. بسیاری از ویروس‌های مشابه دیگر، مانند سارس-کوو، نوع پیشین همین ویروس، به‌سرعت مغلوب شدند و ویروس‌های دیگری همچون ویروس اچ‌آی‌وی نیز سال‌هاست که در سایه مانده‌اند. سارس-کوو-۲ بی‌پرواترین بود. تهورش چیزی را بر ما آشکار کرد که پیش‌ازاین می‌دانستیم اما از سنجشش عاجز بودیم: کثرت لایه‌ها و درجاتی که ما را به هم مرتبط می‌کند و پیچیدگی جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، نه‌فقط از منظر ابعاد اجتماعی و سیاسی و اقتصادی، بلکه از منظر پیچیدگی ساختارهای درونی و روانی.