بریده‌هایی از کتاب دعا

اگر خدا درِ دعا را باز کند، درِ اجابت را نمی‌بندد

دعا یعنی امید، که ملازمِ با امید به اجابت است. این امید به اجابت، دلها را مُشعل می‌کند و منوّر نگه می‌دارد.

دعا یعنی امید، که ملازمِ با امید به اجابت است. این امید به اجابت، دلها را مُشعل می‌کند و منوّر نگه می‌دارد.

کلامی از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده‌است که ایشان - بنا بر نقل - فرموده‌اند: «ثُمَّ جَعَلَ فِی یدِک مَفَاتِیحَ خَزَائِنِهِ بِمَا أَذِنَ فِیهِ مِنْ مَسْأَلَتِه.»؛ «خدای متعال، به این‌که به تو اذن داد از او بخواهی، کلید همهٔ گنجینه‌های خود را در دست تو قرار داد.» پس، اذنی که خداوند متعال داد تا هر چه می‌خواهی از او بخواهی، کلید همهٔ خزائن الهی است. اگر انسان این کلید را به شکل درست به کار ببرد - از خدا بخواهد - مسلّماً آن را در اختیار انسان می‌گذارد.

«لِکلِّ مَسْأَلَهًْ مِنْک سَمْعٌ حَاضِرٌ وَ جَوَابٌ عَتِیدٌ»؛ هر سؤالی از خدا، هر خواسته‌ای از خدا، یک پاسخ قطعی در مقابل دارد.

«وَ لَیسَ مِنْ صِفَاتِک یا سَیدِی أَنْ تَأْمُرَ بِالسُّؤَالِ وَ تَمْنَعَ الْعَطِیهًْ». امام سجّاد (ع) عرض می‌کند: پروردگارا! عادت تو این نیست که مردم را به خواستن امر کنی؛ اما آنچه که آن‌ها خواستند به آن‌ها ندهی. یعنی معنای کرم الهی رحمت الهی و قدرت محیطهٔ الهی این است که اگر می‌گوید بخواهید، اراده فرموده‌است که آن خواسته را اجابت کند.

: «إِلَهِی طُمُوحُ الْآمَالِ قَدْ خَابَتْ إِلَّا لَدَیک وَ مَعَاکفُ الْهِمَمِ قَدْ تَعَطَّلَتْ إِلَّا عَلَیک»؛ «خدایا! آرزوهای سرکش و بزرگ و خواسته‌های عظیم، محکوم به نومیدی هستند؛ مگر وقتی که با تو مطرح شوند.» کاروان طلبهای ما، از راه رفتن، محکوم به باز ماندنند؛ مگر وقتی که در خانه تو بیایند.

این رابطهٔ درخواست کردن و گرفتن از خدا، مایهٔ تعالی روح انسان است و همان تقویت‌کنندهٔ روح عبودیت است

کلامی از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده‌است که ایشان - بنا بر نقل - فرموده‌اند: «ثُمَّ جَعَلَ فِی یدِک مَفَاتِیحَ خَزَائِنِهِ بِمَا أَذِنَ فِیهِ مِنْ مَسْأَلَتِهِ.»؛ «خدای متعال، به این‌که به تو اذن داد از او بخواهی، کلید همهٔ گنجینه‌های خود را در دست تو قرار داد.»

گاهی اوقات پاسخ، همانی است که در آن لحظه به شما می‌دهند. آن‌چنان نورانیتی در دل شما به وجود می‌آید که می‌بینید اصلاً پاسختان را همان ساعت گرفته‌اید. آن حالتی را که انسان در دعا پیدا می‌کند، گاهی احساس می‌کند که دیگر غیر از آن، هیچ‌چیز نمی‌خواهد.

آنچه بر دل شما، بر زبان شما، بر حرکات شما باید غالب باشد، یاد خداست. دل به یاد خدا، زبان متذکر به نام مقدّس پروردگار،

دلی که از خوف و محبّت خدا و توجّه به پروردگار پر شد، دیگر از هیچ قدرتی واهمه نخواهد داشت. فایدهٔ دعا این است.

و لذا شما می‌بینید امیرالمؤمنین (ع)، آن انسان شجاع، آن جنگجو، آن مرد بزرگ، آن حاکم قدرتمند و نیرومند؛ آن کسی که فکر و ذهن و عقل و حکمت و درس و معارف او برای فرزانه‌ترین فلاسفه و حکمای عالم درس است و باید زانو بزنند و یاد بگیرند؛ آن انسان نیرومندی که اگر همهٔ دنیا در مقابلش باشد، پشت نمی‌کند، از همهٔ مردم زمان خود عابدتر و پیش خدای متعال گریه‌کننده‌تر و متضرّعتر است.

و لذا شما می‌بینید امیرالمؤمنین (ع)، آن انسان شجاع، آن جنگجو، آن مرد بزرگ، آن حاکم قدرتمند و نیرومند؛ آن کسی که فکر و ذهن و عقل و حکمت و درس و معارف او برای فرزانه‌ترین فلاسفه و حکمای عالم درس است و باید زانو بزنند و یاد بگیرند؛ آن انسان نیرومندی که اگر همهٔ دنیا در مقابلش باشد، پشت نمی‌کند، از همهٔ مردم زمان خود عابدتر و پیش خدای متعال گریه‌کننده‌تر و متضرّعتر است.

بشر بی‌رابطهٔ روحی با خدا و بدون عرض نیاز به غنی بالذات، در عرصهٔ زندگی سرگشته و درمانده و هدر رفته است؛ «قُلْ ما یعْبَؤُا بِکمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاؤُکم»

دعا، وسیلهٔ مؤمن و ملجأ مضطر و رابطهٔ انسان ضعیف و جاهل با منبع فیاض علم و قدرت است

روح دعا و نماز عبارت است از ارتباط با خدا، آشنا شدن با خدا، بهره بردن از معنویت، پاکیزه کردن و پیراستن روح، و پالایش کردن ذهن از وسوسه‌ها. (۲)

* اگر کسی توفیق دعا پیدا کند دعای با توجّه و با حال باید بداند مورد لطف پروردگار قرار گرفته‌است و اجابت در مرحلهٔ بعد است. (۵۸) * همین که انسان با خدای متعال انس پیدا می‌کند، با خدا حرف می‌زند، این لطف الهی است و توفیقی است که خدا به انسان داده است. خود این «یا اللَّه» متضمن اجابت پروردگار است.

وقتی به سمت طاعت خدا می‌روی، یا به سمت معصیت خدا می‌روی، یاد خدا باشی. این «یاد خدا بودن» مورد نظر است؛ این ذکر «اللَّه». البتّه این اذکاری که در روایات ما، در این دعاها، در این اوراد گوناگون، تسبیحات حضرت زهرا و بقیهٔ اذکاری که هست- این‌ها همه وسائل ذکرند، این‌ها کپسولهای ذکرند- ذکر شده‌است، انسان باید این‌ها را با توجّه به معانی و حقایقشان بر زبان جاری کند؛ توجّه پیدا کند. البتّه این‌ها خیلی باارزش است. (۵۷)

وقتی‌که می‌رود به سمت معصیت، ذکر خدا او را مانع بشود. ذکر؛ یاد کند خدا را و این معصیت را انجام ندهد؛ انواع معاصی را؛ خلاف واقع گفتن، دروغ گفتن، غیبت کردن، حق را پوشاندن، بی‌انصافی کردن، اهانت کردن، مال مردم را، مال بیت‌المال را، مال ضعفا را تصرف کردن یا دربارهٔ آن‌ها بی‌اهتمامی به خرج‌دادن. این‌ها گناهان گوناگون است. در همهٔ این‌ها، انسان توجّه کند به خدا؛ ذکر خدا مانع بشود از اینکه انسان به سمت این گناه برود.