بریده‌هایی از کتاب پشت پرده ریاکاری

وقتی در توصیف شغلمان "خلاقیت" جا داشته باشد، هنگامی که نوبت رفتار ریاکارانه می‌شود احتمال بیش‌تری هست که بگوییم "بزن بریم"

همگی ما از این توانایی باورنکردنی برخورداریم که خودمان را به انواع و اقسام راه‌ها از این آگاهی دور کنیم که داریم قواعد را می‌شکنیم، به ویژه هنگامی که کارهایمان چند گامی از آسیب‌رساندن مستقیم به کسی فاصله داشته باشد.

ما به دنبال توضیحاتی برای رفتاری هستیم که داریم و نیز شیوه‌های کارکرد جهان پیرامونمان. حتا هنگامی که توضیحات افسانه‌ای ما چندان ربطی به واقعیت نداشته باشد.

هنگامی که واقعیت چهرهٔ عبوس خود را نشان می‌دهد، باورهای اغراق‌آمیزمان می‌توانند به نابودی ما بینجامند.

ما به جای جواب "نمی‌دانم" داستانی سر هم کرد. او گفت "شماها هر ماه پیداتون می‌شه و ماها رو آزمایش می‌کنین. به اینم می‌گن کار؟

وقتی کارهای ما از انجام کار ریاکارانه دورتر باشد، وقتی آن‌ها معلق باشند، و وقتی بتوانیم ساده‌تر در موردشان دلیل بتراشیم، برای گلف‌بازها مثل هر آدم دیگری روی این کرهٔ خاکی ریاکاری ساده‌تر می‌شود.

تز اساسی آن است که رفتار ما با دو انگیزهٔ متضاد به پیش رانده می‌شود. از یک سو، می‌خواهیم که خودمان را آدم‌هایی درستکار و آبرومند ببینیم. می‌خواهیم که بتوانیم خودمان را در آینه ببینیم و احساس خوبی نسبت به خودمان داشته باشیم (روانشناسان این را انگیزهٔ خویشتن می‌نامند). از سوی دیگر، می‌خواهیم از تقلب‌کردن نفع ببریم و تا حد امکان پول به جیب بزنیم (این انگیزهٔ مالی استاندارد است).

وقتی مقدار زیادی پول غیبش می‌زند، معمولا فکر می‌کنیم که پای یک خلافکار سنگدل در میان است. ولی همان طور که در داستان هنردوستان دیدیم، تقلب الزاماً ناشی از کار یک نفر نیست که مشغول تحلیل هزینه‌ـ فایده باشد و پول زیادی را بدزدد. در عوض، اغلب پی‌آیند کار آدم‌های زیادی است که کش‌رفتن اندکی پول یا اندکی کالا را به دفعات زیاد، توجیه می‌کنند.

به یاد داشته باشید که بیش‌تر مردم تا آن حدی دست به نیرنگ می‌زنند که باز هم احساس خوبی از خودشان داشته باشند

هر دو رهیافت بکِر و جف برای ریاکاری سه عنصر اصلی دارد: (۱) فایده‌ای که کسی می‌خواهد از بزه به دست آورد؛ (۲) احتمال گیرافتادن؛ و (۳) مجازات مورد انتظار در صورت گیرافتادن. با مقایسهٔ مؤلفهٔ نخست (فایده) با دو مولفهٔ آخر (هزینه‌ها)، آدم خردمند می‌تواند تعیین کند که آیا می‌ارزد به بزه خاصی دست بزند یا نه.

که حتا در مورد دروغ‌گفتن هم دروغ می‌گویند.

هرچه خلاق‌تر باشیم، بیش‌تر می‌توانیم داستانی سر هم کنیم تا به توجیه‌کردن علاقه‌مندی خودخواهانه‌مان برای ما یاری برساند.

ما تا اندازه‌ای برای حفظ خودانگاره‌ای مثبت بر فریفتن خودمان پافشاری می‌کنیم. ما بر روی ناکامی‌هایمان سرپوش می‌گذاریم، و موفقیت‌هایمان را برجسته می‌کنیم (حتا اگر تمام و کمال از آن خودمان نباشند)، و آن‌گاه که شکست‌هایمان دیگر انکارناپذیر می‌شوند خوش داریم تا دیگران و شرایط بیرونی را مقصر بشماریم.

هنگامی که به روشنی دربارهٔ شیوه‌هایی که دغلکاری می‌کنیم آگاه باشیم، به مراتب کم‌تر اعتباری بی‌پایه را برای عملکرد خودمان قائل می‌شویم.

یک عمل غیر اخلاقی می‌تواند احتمالا به یکی دیگر بینجامد و این اعمال غیر اخلاقی در یک حوزه می‌تواند بر اخلاقیات ما در دیگر حوزه‌ها تأثیر بگذارند. با دانستن این، می‌باید روی نشانه‌های نخستین رفتار ریاکارانه تمرکز کنیم و نهایت تلاشمان را به خرج نیز دهیم تا پیش از این‌که به زاد و ولد بپردازند آن‌ها را در نطفه خفه کنیم.

هنگامی که شرکت‌کنندگان فهمیدند اگر در نمره‌ها بیش‌تر اغراق کنند، هم خودشان و هم شخصی دیگر از این ریاکاری سود می‌برند، به میزان زیادتری به تقلب پرداختند، و مدعی حل‌کردن سه ماتریس بیش‌تر از زمانی شدند که به تنهایی تقلب می‌کردند. این نتیجه بیانگر آن است که ما آدم‌ها برای تقلب‌کردن فداکارانه نقطه ضعف داریم

این آزمایش در آشپزخانهٔ گروه روانشناسی دانشگاه نیوکسل انجام شد که در آن چای، قهوه، و شیر برای استادان و کارمندان عرضه می‌شد. در بالای ناحیهٔ دم‌کردن چای، تابلویی با این محتوا نصب شده بود که می‌گفت نوشندگان می‌باید مقدار پول در صندوق درستکاری گذاشته‌شده در آن نزدیکی بریزند. برای ده هفته این تابلو با تصاویری تزئین می‌شد که هر هفته تغییر می‌کردند. در پنج هفته تابلو با تصاویر گل تزئین شد، و در پنج هفته مزین به تصاویری از چشم‌هایی شد که به نوشندگان زل زده بودند. در پایان هر هفته، پژوهشگران پول درون صندوق درستکاری را می‌شمردند. به چه چیزی دست یافتند؟ هنگامی که تصاویر گل آویزان می‌شد مقدار کمی پول در آخر هفته‌ها جمع می‌شد، اما وقتی که چشم‌های زل‌زده مشغول "نگریستن" بودند، پول صندوق تقریباً سه برابر بیش‌تر می‌شد.

فهمیدم که، قولِ درستکاری در آغاز سودمند بود، اما سرانجام در برابر توان هنجار اجتماعی که از مشاهدهٔ بدرفتاری دیگران پدید می‌آمد، از پا افتاد.

پابلو پیکاسو گفته "هنرمندان خوب کپی می‌کنن، هنرمندای بزرگ می‌دزدن

ما بر پایهٔ ترجیحات صریح خودمان دست به انتخاب نمی‌زنیم. در عوض در کل می‌دانیم که چه می‌خواهیم، و با گذر از فرایند ژیمناستیک مغزی، انواع و اقسام توجیه‌ها را برای دستکاری معیارها به کار می‌بریم