بریده‌هایی از کتاب مکانیزم‌های دفاع روانی

هیچ کس به اندازهٔ افراد خودنما و متظاهر از عقدهٔ حقارت عذاب نمی‌کشد. او که در مقایسه با دیگران خشن‌تر و از احساسات به دور است، از همه احساساتی‌تر است.

در حقیقت در فراسوی شکوفایی هر قهرمان، کمبودها، تحقیرها، محرومیت‌ها و آمال ناکام‌ماندهٔ طرفداران آن‌ها پنهان شده است.

در واقع می‌توان بیان داشت که هیچ عذابی دردناک‌تر از این نیست که عقیده شخصی یک فرد مورد قبول اجتماع نباشد و هیچ تنبیهی سخت‌تر از این نیست که کل اجتماع او را به باد انتقاد بگیرند.

- جبران از طریق همدردی کردن زمانی که یک انسان از کمبود ارزش خویش در عذاب باشد، می‌کوشد تا با کسانی رابطه برقرار سازد که همانند او از همین احساس بی‌ارزش در رنج باشند؛ بنابراین گروه‌هایی تشکیل می‌شوند که در بدبختی و شکست خویش با هم اشتراک‌نظر دارند. هر یک از افراد گروه با تکیه به گروه خود، خود را التیام می‌بخشد و از این راه تا حدودی امنیت را برای خود فراهم می‌آورد. افراد یک گروه با مشاهدهٔ بدبختی یکی از اعضاء، شرایط وخیم زندگی خود را آسان‌تر می‌بینند و با همدردی کردن با وی، خود را تسکین می‌دهند و با دلسوزی به یاری او می‌شتابند.

قهرمان برای انسان محبوبیت دارد، زیرا قادر بوده به تمایلات ناکام ماندهٔ طرفداران خود جامهٔ عمل بپوشاند.

هنر و تمام آن چه از آن پدید می‌آید حاصل "برتری" ناکامی‌هاست؛ راهی که هنرمندان برای التیام بخشیدن به دردهای جانسوزشان انتخاب می‌کنند. نقاشی، شعر و ادبیات، موسیقی، تئاتر، مجسمه سازی و هنرهایی از این قبیل، هنرهایی هستند که به واسطهٔ آرزوهای سرکوب شدهٔ هنرمندان به وجود آمده‌اند.

خودکشی انگیزه‌های گوناگونی دارد از قبیل جلب توجه، انتقام‌جویی، خودنمایی، دستیابی به شهرت، فشارهای اقتصادی یا اجتماعی و امثال آن؛ اما با وجود عوامل مرتبط در آن، نمی‌توان کیفیت روانی شخصی که مرتکب خودکشی شده است، نادیده گرفت. در واقع آن فرد تحت فشارهای روحی و روانی، برای فرار از تمام این فشارها، از بین راه‌حل‌های مختلف، خودکشی را برمی‌گزیند. در حقیقت خودکشی آخرین راه حل برای کسی است که توانایی مقاومت در برابر استرس‌ها و نگرانی و هیجانات روحی و ناملایمات زندگی را ندارد.

مکانیزم تثبیت همهٔ بخش‌های شخصیت فرد، از همان آغاز طفولیت باید با تغیرات تدریجی سیر تکاملی را طی کند. به روند رشد شخصیت که فرد بالغ را در برخی موارد نابالغ نشان می‌دهد، تثبیت گفته می‌شود. نظریات مختلفی در مورد علت اصلی این پدیده وجود دارد. برحسب یکی از نظریه‌های معتبر، تثبیت به علت تجربه‌ای است که شخص از ارضای شدید تمایلات خود به دست آورده و اینک به راحتی نمی‌تواند از آن بگذرد. ناکامی و سرکوب کردن شور جنسی در طول مراحل تکامل، «تثبیت شور جنسی» گفته می‌شود. به عقیدهٔ روانکاوان این شور جنسی باید در مراحل مختلف زندگی، به ترتیب مدارجی را پشت سر گذارد: ۱ - لذت بردن از خود: در این مرحله کودک از اعضای بدن خود لذت می‌برد که از بدو تولد تا سن ۲ سالگی ادامه می‌یابد.

خودبزرگ‌بینی‌ها و ادعاها و لاف زدن‌ها، همه نمونه‌هایی از تلاش فرد در مخفی ساختن ضعف‌هایش به شمار می‌آیند.

یک هنرمند واقعی پیش از هر چیز قادر است رویاپردازی در بیداری خود را سازماندهی کند و انعکاس این رویا، سرچشمهٔ لذتی برای دیگران گردد.