بریده‌هایی از کتاب یادداشت‌هایی برای سیاره‌ی پراسترس

شخصیت حقیقیِ خود را با شخصیتی فرضی مقایسه نکنید. خودتان را در دنیایی از "ای کاش"ها غرق نکنید. با فکر کردن به نسخه‌هایی دیگر از خود که در جهان‌هایی موازی تصمیمات دیگری گرفته‌اند، ذهنتان را دچار درهم ریختگی نکنید. عصرِ اینترنت انسان‌ها را به انتخاب کردن و مقایسه کردن تشویق می‌کند اما شما دست به این کار نزنید.

ما هرکاری را فقط به این خاطر که منطقی است انجام نمی‌دهیم. اینترنت در چنین موقعیتی می‌تواند دوستِ ما باشد نه دشمن ما. اینترنت جهان خودش را دارد. اینترنت می‌تواند همان چیزی باشد که ما می‌خواهیم. اینترنت می‌تواند ما را به همان سمتی که ما می‌خواهیم هدایت کند. فقط باید اطمینان حاصل کنیم ما تنها کسانی هستیم که دست به این انتخاب‌ها می‌زنیم و تکنولوژی و طراحان و مهندسین دستی در حالات مختلف ما ندارند.

همین‌طور که ماگریت عنوان می‌کند، تصویرِ یک پیپ در واقع یک پیپ نیست. همیشه میان نمادِ یک چیز و خودِ آن چیز شکافی ماندگار وجود دارد. حساب کاربریِ بهترین دوستِ شما در اینترنت بهترین دوستِ شما نیست. پُستی که در مورد یک روزِ خوب در پارک گذاشته شده در واقع یک روزِ خوب در پارک نیست. و این میل برای نشان دادن میزان خوشحالی‌تان به جهان و جهانیان، در واقع میزانِ واقعیِ خوشحالیِ شما نیست.

بشر بیش از هر زمان دیگری به تکنولوژی متصل است و این تغییرِ بنیادین تنها در کمتر از یک دهه رخ داده. اتفاقی که اگر به چیز دیگری ختم نشود، در حال تبدیل شدن به میزان بی‌شماری از مشاجره‌های اینترنتی است. تولستوی در سال ۱۸۹۴ و در کتاب "قلمروی خداوند درونِ توست" نوشت: انسان هرچه بیشتر از فقدان و محرومیت رها شود، تلگراف و تلفن و کتاب و کاغذ و مجله‌های بیشتری وجود خواهد داشت. هرچه راه‌های منتشر کردنِ دروغ‌های ضد و نقیض و تزویر و ریاکاری بیشتر باشد، انسان‌ها از هم دورافتاده‌تر و مخالفِ یکدیگر و در نتیجه تیره روزتر خواهند شد. اتفاقی که همین حالا هم در شرفِ وقوع است.

اگر (طبق گفتهٔ امیلی دیکنسون)"زندگی تشکیل شده از اکنون‌ها باشد"، پس شاید این اکنون‌ها از شایدها ساخته شده باشند. شاید هدف زندگی رها کردنِ قطعیت و در آغوش کشیدنِ زیباییِ عدمِ قطعیت در زندگی است.

همهٔ ما به تمنای چنین موقعیت‌هایی تشویق شده‌ایم؛ اینکه آینده را "در آغوش بگیریم" و گذشته را "رها کنیم". همین مسئلهٔ مصرف‌گرایی تماماً بر اساس میلِ ما بنا شده؛ میلی که به جای توجه بر آنچه که "اکنون" داریم، بر خواستن "چیزهایی دیگر" معطوف است. نسخه‌ای بی‌نقص و تمام عیار برای رسیدن به نارضایتی. ما به زندگی در زمان حال تشویق نشده‌ایم. آموزش دیده‌ایم تا جایی دیگر زندگی کنیم؛ جایی به نام آینده. ما را به مهد کودک و پیش دبستانی فرستادند؛ جایی که ماهیتش فقط زنگ خطری است برای آنچه که در آینده باید با آن روبه‌رو می‌شویم. مدرسه!

شاید نوشتن این کتاب ایدهٔ احمقانه‌ای باشد. مردد بودم که مبادا مانور دادن روی "مشکلات" فکر بدی باشد اما کمی بعد یادم آمد که دقیقاً همین حرف نزدن در مورد مشکلات خودش یک مشکل است. همین حرف نزدن در مورد مشکلات است که باعث می‌شوند افراد در محل کار و یا در مدرسه به فروپاشی برسند. همین حرف نزدن است که مراکز ترک اعتیاد و بیمارستان‌ها را پُر می‌کند و میل به خودکشی را افزایش می‌دهد. و من در نهایت به این نتیجه رسیدم که دانستن چنین نکاتی برای من ضروری است. می‌خواهم دلایلی برای مثبت بودن و راه‌هایی برای شادمان بودن پیدا کنم اما برای رسیدن به چنین هدفی ابتدا باید حقیقتِ موقعیتِ خود را درک کنید.

جیدو کریشنامورتیِ فیلسوف می‌گوید: "تمایز قائل شدن میان مردم بر اساس عقیده و ملیت و سنت، زایندهٔ خشونت است."

اِی. اِی میلن در وینی پو می‌نویسد: "برخی افراد با حیوانات حرف می‌زنند اما فقط عدهٔ کمی به آنها گوش می‌کنند؛ مشکل همینجا است."

روانشناس مشهور، استیون پینکر این‌طور اشاره می‌کند که جامعه علی رغم تمام مخوف بودنش، نسبت به گذشته خشونت کمتری در خودش دارد. تاریخ‌دان، یووال نوح هَراری می‌گوید: "قطعا که هنوز هم خشونت وجود داره. من در خاورمیانه زندگی می‌کنم و کاملاً این موضوع رو می‌دونم. اما اکنون میزان خشونت در طول تاریخ از هر زمان دیگه‌ای کمتر شده. امروزه مردم بیشتر بر اثرِ پر خوری می‌میرند تا بر اثرِ خشونت‌های انسانی؛ اتفاقی که قطعاً نوعی پیشرفت محسوب می‌شه."

شوک، نتایج منفی اما قابل درکی به همراه دارد. ترس، اندوه، ناتوانی و خشم. وسوسهٔ ما برای توییت کردن خشممان نسبت به بی عدالتی‌های دنیا وسوسه‌ای انسانی است اما کافی نیست. این کار نهایتاً چند ناله و زاریِ دیگر به مجموعهٔ ناله و زاری‌های ناشی از آن شوک اضافه می‌کند؛ اتفاقی که تنها برای صاحبان قدرت و یا سیاسیونی که قصدِ منحرف کردن حواس ما را دارند سودمند است.

. ما انسان‌ها دائماً خودمان را با این انتخاب که چه بپوشیم و چه حرفی بزنیم و کدام قسمت از بدنمان را اصلاح کنیم، برای تمام جهان به نمایش می‌گذاریم اما در شبکه‌های اجتماعی، این در معرض نمایش گذاشتن قدم به مرحله تازه‌ای گذاشته. همیشه یک قدم از آنچه در فضای اینترنت نشان می‌دهیم فاصله داریم و در حال تبدیل شدن به کالایی متحرک برای تبلیغ و نمایش هستیم. پروفایل‌های ما تصویری فرا واقعی از خودمان هستند.

"اینترنت اولین ساختهٔ بشر است که خودِ بشر قادر به درکش نیست؛ عظیم‌ترین تجربه‌ای که تاکنون از هرج‌ومرج و نابسامانی داشته‌ایم." اریک اشمیت، مدیرعامل سابق گوگل

"یک مشت انسان که در یک مشت شرکت مرتبط با تکنولوژی کار می‌کنند، از طریق انتخاب‌هایشان به طرز فکر میلیاردها نفر جهت می‌دهند ... معضلی مهم‌تر از این سراغ ندارم... این معضل در حالِ تغییرِ دموکراسیِ ما و تواناییِ ما برای برقراریِ مکالمات و روابطی است که مایلیم با یکدیگر داشته باشیم." تریستان هریس، کارمند سابق گوگل

آینده واقعی نیست. آینده مفهومی انتزاعی است. تمامِ آنچه که از آن خبر داریم لحظه است. لحظه‌ای در پسِ لحظه‌ای دیگر. لحظه آن جایی است که باید در آن زندگی کنیم. از پیریِ شما میلیاردها نسخهٔ مختلف و از زمانِ حالِ شما تنها یک نسخه وجود دارد. بر نسخهٔ زمانِ حالِ خود تمرکز کنید.

همهٔ ما به تمنای چنین موقعیت‌هایی تشویق شده‌ایم؛ اینکه آینده را "در آغوش بگیریم" و گذشته را "رها کنیم". همین مسئلهٔ مصرف‌گرایی تماماً بر اساس میلِ ما بنا شده؛ میلی که به جای توجه بر آنچه که "اکنون" داریم، بر خواستن "چیزهایی دیگر" معطوف است. نسخه‌ای بی‌نقص و تمام عیار برای رسیدن به نارضایتی.

"کسی که از رنج کشیدن می‌ترسد، از همین ترسش نیز رنج می‌کشد."

اگرچه که نمی‌توان برای آزادیِ انتخاب نهایت و مرزی متصور شد اما زندگی ما دوره زمانی محدودِ خودش را دارد. ما نمی‌توانیم تمام مدت حیاتِ هستی را زندگی کنیم. نمی‌توانیم تمام فیلم‌ها را ببینیم و تمام کتاب‌ها را بخوانیم و به هر گوشه از این دنیای زیبا سفر کنیم. به جای اینکه آزادیِ انتخاب سدی در مسیر ما باشد، باید به اصلاحِ آن بپردازیم. باید آنچه را که برایمان خیر و سعادت است پیدا و هرآنچه که باقی می‌ماند را رها کنیم. ما به جهان دیگری نیاز نداریم. اگر این طرز فکر را که به همه چیز احتیاج داریم از ذهن خارج کنیم درمی‌یابیم که هرآنچه نیاز داریم همینجا است.

"تمایز قائل شدن میان مردم بر اساس عقیده و ملیت و سنت، زایندهٔ خشونت است." درسی که بیماریِ ذهنی به من آموخت این بود که بهبودی به پذیرش بستگی دارد. تنها با پذیرش وضع موجود است که می‌توانید در مسیر تغییرِ آن قدم بردارید. بایستی از شوک درس بگیرید نه اینکه از خودِ آن شوک، شوکه شوید. نه اینکه نسبت به موضوعی نگران کننده، در موضع نگرانی و اضطراب قرار بگیرید. بایستی یاد بگیرید آنچه را که قادر به تغییرش هستید تغییر دهید و درگیر تلاشی بیهوده برای تغییرِ آنچه که در توان شما نیست نشوید.

"تمایز قائل شدن میان مردم بر اساس عقیده و ملیت و سنت، زایندهٔ خشونت است." درسی که بیماریِ ذهنی به من آموخت این بود که بهبودی به پذیرش بستگی دارد. تنها با پذیرش وضع موجود است که می‌توانید در مسیر تغییرِ آن قدم بردارید. بایستی از شوک درس بگیرید نه اینکه از خودِ آن شوک، شوکه شوید. نه اینکه نسبت به موضوعی نگران کننده، در موضع نگرانی و اضطراب قرار بگیرید. بایستی یاد بگیرید آنچه را که قادر به تغییرش هستید تغییر دهید و درگیر تلاشی بیهوده برای تغییرِ آنچه که در توان شما نیست نشوید.