بریده‌هایی از کتاب در باب حرف مفت

در واقع، حرفِ‌مفت جمله‌ای است (عموماً اخباری و گه‌گاه وصف‌الحالی) که گوینده‌اش اصلاً دغدغه‌یِ حقیقت، و صدق یا کذب‌اش، را ندارد، بل، فقط در صدد است که دیگری را متقاعد کند. این که گوینده‌یِ حرفِ‌مفت اصلاً دغدغه‌یِ حقیقت، و صدق یا کذبِ سخن‌اش، را ندارد راهِ او را هم از راهِ راست‌گویان جدا میکند و هم از راهِ دروغ‌گویان.

نمونه‌های بارزی از حرف‌مفت ناشی از این اعتقاد رایج اند که مسئولیّت شهروند در یک نظامِ مردم‌سالار است که دربارهٔ هر چیزی، یا دست‌کم هر چیزی که به ادارهٔ امور کشورش ربط دارد، عقیده‌ای داشته باشد.

یادداشت دبیرمجموعه فکورترین انسان‌ها اعتقاد داشته‌اند که انسان بودن انسان به فکر است و انسان هرچه زندگی را بیشتر به فکر کردن بگذراند بهرهٔ بیشتری از انسان بودن دارد و هرچه کمتر و کمتر به این فعالیت شریف مشغول باشد به دیگر

برایِ جلوگیری از رواج و شیوعِ حرفِ‌مفت چه باید کرد؟ نخستین و مهمّترین و مؤثّرترین کار، البتّه، این است که خود حرفِ‌مفت نزنیم.

هنگامی که گفته‌ای را باد هوا توصیف می‌کنیم، مرادمان این است که آن چه از دهان گوینده بیرون می‌آید فقط باد هوا است؛ دمِ صرف است. سخن گوینده تهی است، بی هیچ مایه یا محتوایی.

حرفِ‌مفت‌زن دغدغه‌یِ صدق و کذبِ سخنِ خود را ندارد. نه، مانندِ راست‌گویان، با صدق و حقیقت عقدِ اخوّت بسته است و نه، مانندِ دروغ‌گویان، با کذب و خطا. فقط عاشقِ متقاعدکردنِ دیگران و همراه‌کردنِ آنان با خوداش است.

راقمِ این سطور امیدوار است که، در مقامِ مذمّتِ حرفِ‌مفت، خود حرفِ‌مفت نزده باشد.

در یک کلام، قصد حرف‌مفت‌زن خودنمایی و جلوه‌فروشی است؛ می‌خواهد خود را در نظر مخاطبان بزرگ‌تر و مهمّ‌تر از آن چه هست جلوه دهد.

تعریفِ مفهومیِ حرفِ‌مفت عبارت است از: جمله‌ای که گوینده‌اش اصلاً دغدغه‌یِ حقیقت، و صدق و کذب‌اش، را ندارد، بل، فقط در صدد است که دیگری را متقاعد کند.

ما انسان‌ها معمولاً حرف‌مفت را بیش از دروغ تحمّل می‌کنیم، شاید به این سبب که معمولاً آن را کم‌تر توهین شخصی تلقی می‌کنیم. احتمالاً می‌کوشیم تا خودمان را از معرض حرف‌مفت دور کنیم، امّا به احتمال بیش‌تر با شانه‌بالاانداختنی حاکی از بی‌قراری و کلافگی این کار را می‌کنیم، نه با احساس خشونت یا خشمی که غالباً دروغ در ما برمی‌انگیزد.