بریده‌هایی از کتاب دفترچه‌ها

به پوچ‌گرایی، گفته‌ای از تولستوی را به‌عنوان نمونه‌ای از منطقِ غیرمنطقی باید افزود: «اگر همهٔ مائده‌های دنیوی که ما برای‌شان زندگی می‌کنیم، همهٔ لذت‌هایی که از زندگی می‌بریم، ثروت، افتخار، شأن و اعتبار و قدرت را مرگ از ما برباید، این مائده‌ها هیچ ارزش و مفهومی ندارند. اگر زندگی جاودانه نباشد، خیلی ساده چیز پوچی است، ارزش زنده‌بودن را ندارد و باید هر چه زودتر به‌وسیلهٔ خودکشی از شرش خلاص شد.» (اعتراف.) اما تولستوی کمی بعد گفته‌اش را این‌گونه اصلاح می‌کند: «وجود داشتن مرگ ناچارمان می‌کند یا داوطبانه از زندگی چشم بپوشیم، یا زندگی‌مان را طوری تغییر دهیم و مفهومی به آن ببخشیم که مرگ نتواند آن را برباید.»

غریزهٔ شهوت شاید به این علت در انسان پدید آمده که او را از راه اصلی‌اش منحرف سازد. این غریزه افیونش است. همه‌چیز در آن به خواب می‌رود. بیرون از آن، همهٔ چیزهای دیگر زندگی‌شان را از سر می‌گیرند. درعین حال پارسایی نژاد را نابود می‌کند، موضوعی که شاید حقیقت داشته باشد.

پول. کسانی که می‌کوشند باور کنند که بدون پول می‌توان خوشبخت بود، آدم‌های متظاهری هستند.

آدم‌ها در سیاست درک نکرده‌اند بعضی از برابری‌ها تا چه اندازه دشمن آزادی هستند. در یونان مردمانِ آزادی وجود داشتند، چون برده‌هایی هم در آن می‌زیستند.

در عشق حرمتی وجود دارد. اگر از دست داده شود، دیگر از عشق چیزی باقی نمی‌ماند.

«ما در چهل‌سالگی با همان گلوله‌ای خواهیم مرد که در بیست‌سالگی به قلب‌مان شلیک کرده‌ایم.»

تنهایی، تجمل ثروت‌مندان است.

پارَن خدا خودش را نیافریده. او زادهٔ غرور انسان است. فهمیدن، آفریدن است.

اگر می‌توانستید از تنهایی حداکثر استفاده را ببرید، این همه درباره‌اش نمی‌نوشتید.

سقراط پس از خوردن لگدی. «اگر الاغی به من لگد بزند آیا می‌روم از دستش شکایت می‌کنم؟» (دیوژن لائِرس.)