بریده‌هایی از کتاب معرفت نفس (جلد سوم)

از جمله فضائل مقدّس و مهم در آموزه‌های اسلام، فضیلت "حیا" است؛ این فضیلت به‌اندازه‌ای پراهمیّت است که در روایات می‌فرمایند اگر کسی حیا ندارد، در حقیقت دین و ایمان ندارد: "لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا حَیاءَ لَه"

همهٔ جوانان موظّفند در اصول دین، مجتهد باشند؛ لذا علما و مراجع معظّم تقلید، در ابتدای رساله‌های خود، بر تقلیدی‌نبودن اصول دین، تأکید ورزیده‌اند. نباید کسی در اعتقادات و اخلاق تقلید کند، بلکه تقلید، فقط در احکام شرعی جایز است.

همهٔ جوانان موظّفند در اصول دین، مجتهد باشند

در میان علمای علم اخلاق و روان‌شناسان و جامعه‌شناسان، اعمّ از مسلمان و غیرمسلمان، اختلافی دربارهٔ این موضوع وجود دارد که چه عاملی می‌تواند غرائز انسان را کنترل کند؟ حدود هشت عامل مهم برای این امر نام برده شده است که عبارتند از: "علم"، "عقل"، "وجدان اخلاقی"، "تربیت"، "قانون"، "نظارت ملّی"، "ایمان عقلی" و "ایمان قلبی".

در کتاب کافی شریف، در حالی که مرحوم محدّث کلینی (ره) می‌خواسته در موضوعات مختلف، موجز و مختصر بنویسد، امًا راجع به قانون مواسات، حدود پانصد روایت نقل کرده است، زیرا ائمّهٔ معصومین (ع) می‌دانستند که اگر قانون مواسات پیاده شود، زندگی خوب و بهشت‌گونه‌ای برای انسان‌ها فراهم خواهد شد.

در حقیقت گره‌گشایی از کار یک نفر مسلمان، فقط خوشحال کردن یک نفر نیست، بلکه هرکسی شیعه‌ای را خوشحال کند، اوّل خدا را خوشحال کرده، بعد پیغمبر اکرم (ص) و بعد ائمّه طاهرین (ع) و پس از آن، کسی را که حاجتش را برآورده کرده، خشنود کرده است.

انفاق اینست که جای خالی برای مصرف پول باشد، حال نیاز فردی یا نیاز اجتماعی، امّا انسان پول را در آنجا صرف نکند و مثلاً در بانک بگذارد؛ باید به چنین فردی هشدار عذاب داد: فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلیمٍ.

پیامبر دیدند ابوایّوب با خانواده‌اش، وسایلشان را کنار کوچه پهن کرده و آنجا نشسته‌اند. پس علّت این امر را جویا شدند؛ ابوایّوب گفت: خانوادهٔ یکی از مهاجرین جایی برای زندگی نداشت و در منزل ما هستند و چون هر دو نمی‌توانستیم در خانه زندگی کنیم، دیدم اگر مهاجرین در کوچه بمانند، برای ما مایهٔ ننگ است، امّا اگر او سرپناه داشته باشد و من در کوچه باشم، طوری نیست و مایهٔ افتخار است؛ لذا خانه‌ام را به خانوادهٔ مهاجر دادم و خودم در کوچه آمده‌ام!

در ده سال حضور حضرت در مدینه، حدود هشتادوچهار جنگ برای مسلمان‌ها جلو آوردند و همهٔ دشمنان نیز کمک می‌کردند تا پیامبر را شکست دهند.

هفت‌هشت صفت رذیله در اثر تجمّل‌گرایی پدید می‌آید. قرآن کریم می‌فرماید چون تجمّل‌گرا بودید، گناهان بزرگی هم از شما سر زده است و امروز گرفتار هستید.