بریده‌هایی از کتاب توهم آگاهی

جمجمهٔ ما ممکن است مرز مغز ما را محدود کند، اما مرز آگاهی ما را محدود نمی‌کند. ذهن فراتر از مغز گسترش می‌یابد تا بدن، محیط و افراد دیگر را دربربگیرد، بنابراین مطالعهٔ ذهن نمی‌تواند به مطالعهٔ مغز خلاصه شود. علوم شناختی مانند علم عصب‌شناسی نیست.

اگر مجبور بودیم که تنها به آگاهی‌های محدود ذخیره‌شده در مغزمان و به توانایی‌های فردی‌مان برای استدلال علّی اعتماد کنیم، به چنین متفکر قابل و کارآمدی تبدیل نمی‌شدیم. راز موفقیت ما این است که در جهانی زندگی می‌کنیم که در پیرامون ما آگاهی وجود دارد. این آگاهی در ابزاری که می‌سازیم، در بدنمان، در محیط کارمان و در دیگر افراد وجود دارد. ما در یک جامعهٔ آگاهی زندگی می‌کنیم.

افراد اطلاعات جزئی و کمی از جهان را در مغز خود ذخیره می‌کنند. در این معنا، مردم مانند زنبور هستند و جامعه مانند لانهٔ زنبور: هوش نه به مغزهای منفرد بلکه به ذهن جمعی وابسته است. در عمل افراد نه‌تنها به آگاهی ذخیره‌شده در مغزشان، بلکه به آگاهی‌های موجود در جاهای دیگر مانند بدن خود، محیط اطراف خود و به‌ویژه آگاهی‌های موجود در دیگر افراد نیز تکیه می‌کنند. زمانی‌که این دانش‌ها را باهم ترکیب کنید، اندیشهٔ انسان به‌طرز شگفت‌انگیزی تأثیرگذار می‌شود. اما این ترکیب، محصول یک فرد منفرد نیست، بلکه محصول یک اجتماع است.

اکثر آگاهی‌های فردی و بااهمیت به نحو قابل‌توجهی کم‌عمق و سطحی هستند؛ به‌طوری‌که تنها به بخش اندکی از پیچیدگی‌های محض این جهان واقفیم و اغلب این حقیقت را درک نمی‌کنیم که بسیار کم می‌دانیم. نتیجهٔ این رویکرد، اطمینان و اعتماد بیش‌ازاندازه به خودمان است، به‌طوری‌که مطمئنیم اشتباه نمی‌کنیم، حتی اگر اطلاعاتمان کم باشد.

حوزه‌هایی وجود دارند که در آنها تخصص داریم، حوزه‌هایی که آنها را با جزئیات دقیق و به‌خوبی می‌شناسیم. اما درمورد اکثر موضوعات، فقط تکه‌هایی انتزاعی از اطلاعات را به هم وصل می‌کنیم. آنچه می‌دانیم چیزی بیش از احساس فهمی که نمی‌توانیم توصیفش کنیم نیست. در واقع بخش اعظم آگاهی ما چیزی بیش از مجموعه‌ای از هم بستگی‌ها نیست، روابطی عالی رتبه بین اشیا و افراد که به روایت‌های جزیی‌تر تجزیه و تقسیم نمی‌شوند. پس چرا به عمق نادانی خود پی نمی‌بریم؟ چرا فکر می‌کنیم همه‌چیز را عمیقاً می‌فهمیم و اینکه دارای شبکه‌ای منظم از دانشی هستیم که همه‌چیز را قابل‌درک می‌کند، درحالی که واقعیت کاملاً متفاوت است. چرا در توهمی از آگاهی زندگی می‌کنیم؟

هیچ‌کس زمان کافی برای مطالعهٔ بسیاری از وقایع را ندارد. اطمینان داریم که به‌جز حوزه‌هایی معدود که در آنها مهارت خود را گسترش داده‌اید، سطح آگاهی شما از سازوکارهای معمولی-که نه‌تنها به کنترل ابزار و وسایل می‌پردازند، بلکه سازوکارهایی که چگونگی شروع وقایع، نحوهٔ وقوع آنها و اینکه چطور یک واقعه به واقعهٔ دیگری منجر می‌شود را تعیین می‌نمایند-نسبتاً سطحی و کم‌عمق است. ما به‌هیچ‌وجه نمی‌توانیم همه‌چیز را بفهمیم، به‌طوری‌که خردمندان حتی برای این کار خود را به زحمت نمی‌اندازند. ما به دانش انتزاعی، مبهم و تحلیل‌نشده اعتماد می‌کنیم.

جزئیات پیچیده در غبار زمان محو می‌شوند و هم‌زمان اسطوره‌هایی به‌وجود می‌آیند که داستان‌ها را ساده و قابل‌هضم می‌نمایند که تا حدی به سود یک گروه ذی‌نفع یا گروه‌های دیگر عمل کنند.

نکته این نیست که مردم نادان هستند. نکته این است که مردم نادان‌تر از چیزی هستند که فکر می‌کنند. ما کم‌وبیش دچار توهم دانستن هستیم، توهم اینکه می‌دانیم اشیا چطور کار می‌کنند، حتی زمانی‌که درواقع فهم ما محدود است.

هیچ‌کس نمی‌تواند حتی بر تمامی جوانب یک شی منفرد تسلط یابد. حتی ساده‌ترین اشیا نیازمند شبکهٔ پیچیده‌ای از آگاهی هستند تا تولید شوند و مورد استفاده قرار گیرند.

اکثر چیزها پیچیده‌اند، حتی آنهایی که ساده به‌نظر می‌رسند.