بریده‌هایی از کتاب مصائب عشق

برای آنکه بتوانیم انتخاب‌مان را در کمال دقت و درایت انجام دهیم، باید احتمالِ سال‌ها تجرّد را کاملاً به جان بخریم.

بی‌شک هر انسانی می‌تواند ما را سرخورده، عصبانی، آزرده، آشفته، و دلسرد کند ــ و ما نیز متقابلاً همین کار را با آنها می‌کنیم.

تنها افراد تحسین‌برانگیز برای ما کسانی هستند که هنوز آنها را خوب نمی‌شناسیم. هرچند، پذیرفتن اینکه هر کسی می‌تواند آزارنده باشد دلیل خوبی برای تسلیمِ یک رابطه شدن نیست؛ بلکه تذکری است به ما که باید، در نهایت، توجه ویژه‌ای به ماهیت و طبعیت بشر داشته باشیم.

واقع‌گرایی رمانتیک بر این یقین است که هیچ‌گاه نباید از فردی بخواهیم که همه‌چیز ما باشد. با پذیرش این حقیقت، می‌توانیم راه‌هایی برای تطبیق هر چه ملایم‌تر و مطلوب‌تر خود با حقایق ناخوشایند زندگی در کنار یک مخلوق هبوط‌کردهٔ دیگر بیابیم. به این ترتیب، هیچ‌گاه از نقایص او دچار حس سرخوردگی و عصبانیت نمی‌شویم و دائماً به خاطر نقایص خود، از صمیم قلب، از او عذرخواهی می‌کنیم.

بنابراین، انتخاب فردی برای ازدواج یا با هم بودن صرفاً مشخص‌کنندهٔ نوع غم و رنجی است که قادر به تحمل آن هستیم، نه موقعیتی برای فرار معجزه‌آسا از غم و اندوه.

ترس‌ها و ضعف‌های ما به هزاران شکل خود را نشان می‌دهند و از ما فردی تدافعی یا تهاجمی، جاه‌طلب یا مردد، وابسته یا گوشه‌گیر می‌سازند. همهٔ ما خصایص تأسف‌برانگیزی داریم که ما را از درجهٔ کمال ساقط می‌کند و گاهی زندگی کردن با ما را برای شریک‌مان دشوار می‌سازد.

احتمال پرورش یک انسان خوب و کامل از دل حقایق مخاطره‌آمیز زندگی صفر است.

اولین خطای ما در احساسات عاشقانهٔ شتاب‌زده این است که یک حقیقت محوری را در مورد انسان‌ها نادیده می‌گیریم: هر کسی اگر شخصیتش به طور کامل شناخته شود، مشکلات اساسی‌اش دیده می‌شود.

خاطرخواهی به‌ظاهر یک حادثهٔ جزئی است و به سیارهٔ کوچکی در صورت فلکی عشق می‌ماند، اما در حقیقت، مانند خورشید نهانی است که در کانون این صورت فلکی قرار گرفته و پندارهای ما از عشق رمانتیک حول آن می‌چرخد. خاطرخواهی، در شکل خالص و کامل خود، مُعرّف جان و جوهر رمانتیسم است: تعامل انفجاری اطلاعات محدود، وجود موانع بیرونی برای شناخت بیشتر، و امید بی‌حدّ و حصر.

بسیاری از ما خیلی زود عاشق می‌شویم، گاهی در همان نگاه اول، با نفوذ ناگهانی و منکوب‌کنندهٔ جذابیت طرف مقابل. این پدیده ـ یعنی خاطرخواهی یا عشق زودگذر ـ به جوهرِ درکِ مدرن از عشق اشاره دارد.

اولین خطای ما در احساسات عاشقانهٔ شتاب‌زده این است که یک حقیقت محوری را در مورد انسان‌ها نادیده می‌گیریم: هر کسی اگر شخصیتش به طور کامل شناخته شود، مشکلات اساسی‌اش دیده می‌شود.

واقع‌گرایی رمانتیک بر این باور است که رابطه امری متفاوت با سایر فعالیت‌های انسان نیست و می‌شود مهارت‌های لازمهٔ آن را کسب کرد. مطابق استدلال این مکتب، تصور اینکه بدون آموزش دیدن بتوانیم عشق بورزیم، از تصور راندن هواپیما یا انجام عمل جراحی مغز بدون داشتن تحصیلات مرتبط عجیب‌تر است. این مکتبْ عشقِ موفق را مهارتی می‌داند که باید موشکافی شود و به صورت نظام‌مند آموزش داده شود، و معتقد است که نباید این آموزش حساب‌شده را از مقولهٔ درس و حساب خشک و هراس‌انگیز قلمداد کرد. واقع‌گرایی رمانتیک تأکید دارد که دشمن کامیابی در عشق احساس است، نه منطق.

خوشبختانه، عشقْ مستلزم کامل بودن نیست. کافی است بتوانیم در زمان مناسب، با فروتنی، و پیش از آزرده شدن فرد مقابل از حماقت‌هایمان، نواقص خود را برایش توضیح دهیم. هیچ‌یک از ما نمی‌توانیم اَبَرانسان باشیم. اغلب اوقات رفتار احمقانه‌ای داریم و چندان مهربان نیستیم. بدرفتاریْ موضوع دور از ذهنی نیست، بلکه جزئی از خصایص نژاد انسان است.

تنها در روابط نزدیک و بلندمدت است که بُعد مشکل‌دار ما با نیازها و انتظارات فرد مقابل ارتباط و تلاقی پیدا می‌کند. در همین نقطه است که معمولاً رفتار طرف مقابل‌مان را فوق‌العاده حیله‌گرانه و او را تقصیرکار می‌پنداریم. با عقیده‌ای خودصالح‌پندارانه، بر این باوریم که اگر فردِ مناسب‌مان را پیدا کنیم، جفت معقول و مناسبی برای زندگی مشترک هستیم.

به عبارت دیگر، دیدگاه پیشارمانتیک قاطعانه ـ اما در عین حال مهربانانه ـ از ما می‌پرسد که کدام یک از سه رنج زیر را ترجیح می‌دهیم: ۱. پیوند عاشقانه و پراحساس، اما رابطهٔ جنسی مختصر. ۲. رابطهٔ جنسی بلندمدت، اما بدون عشق واقعی. ۳. عشق بلندمدت گرم و صمیمی، اما بدون رابطهٔ جنسی عالی

منظور از مخفی کردن و نگفتن کل واقعیت خودداری از ارائهٔ اطلاعات مهم به قصد کینه‌ورزی و آزار رساندن نیست، بلکه مقصود جانفشانی برای آزار ندیدن طرف مقابل از وجوه آسیب‌رسان سرشت خودمان است. در نهایت اینکه اصرار به افشای تمام رازهای شخصی به هیچ وجه نشانهٔ خوش‌قلبی نیست. رازداری، که درجهٔ مشخصی از خویشتن‌داری است، و فداکاری در جهت اصلاح عقایدمان به همان اندازهٔ توانایی فرد در اعتراف صریح در جهت حفظ عشق هستند. کسی که تحمل نگه‌داشتن رازها را ندارد و به نام «صادق بودن» حقایق آزاردهنده و فراموش‌نشدنی را فاش می‌کند عاشق نیست.

نگفتن کل واقعیت خودداری از ارائهٔ اطلاعات مهم به قصد کینه‌ورزی و آزار رساندن نیست، بلکه مقصود جانفشانی برای آزار ندیدن طرف مقابل از وجوه آسیب‌رسان سرشت خودمان است.

عشقی که از والدین‌مان دریافت می‌کردیم هرگز نمی‌تواند الگوی کارآمدی برای تجربهٔ عشق در دورهٔ بزرگسالی باشد.

ما از چالش‌ها نمی‌ترسیم، چون از دشواری آنها اطلاع داریم. ما در مواجهه با مشکلات بزرگ و با اعتبار بسیار آرام‌تریم. ولی مسائل حاشیه‌ایِ به‌ظاهر بی‌اهمیت و احمقانه‌ای که اتفاقاً بخش بزرگی از زندگی ما را به خود اختصاص می‌دهند ما را به بالاترین سطح آشفتگی می‌رسانند.

بنابراین، عامل مصائب امروز ما، معشوق امروزمان نیست. او نه به صورت غم‌انگیزی ناتوان است و نه به تمام معنا خودخواه. ایراد کار اینجاست که ما تجربه‌مان از عشقِ دوران بزرگسالی را با معیارهای متفاوتِ عشق دوران کودکی‌مان می‌سنجیم. دلیل غمگین بودن ما این نیست که با فرد اشتباهی وارد رابطه شده‌ایم، بلکه به این خاطر است که (متأسفانه) مجبور بوده‌ایم بزرگ شویم.