بریده‌هایی از کتاب چگونه عشق خود را پیدا کنیم؟

قهر در روانشناسی عشق پدیدهٔ بسیار مهمی است و اهمیت آن در این است که ما با هر کسی قهر نمی‌کنیم و قهرهایمان را برای کسی نگه می‌داریم که باور داریم باید ما را درک کنند اما در شرایط خاصی درک‌مان نمی‌کند.

ما انسان‌ها مستعد فراموش کردن انواع لطمه‌ها هستیم. فقط بدرفتاری نیست که به دیگران آسیب می‌زند. با مهربانی هم می‌توانیم خیلی راحت ـ و احتمالاً با شدت بیشتر ـ به دیگری لطمه بزنیم و عمر او را در وصلتی است که از ابتدا می‌دانستیم به آن تعهدی نداریم تلف کنیم. یکی از نشانه‌های بلوغ صحیح تشخیص تفاوت بین خوب به نظر رسیدن و خوب بودن است. برای خوب بودن گاهی لازم است رفتارهایی در قبال معشوق‌مان بکنیم که برای مقطعی خشمگین یا حتا شوکه‌اش کند. کسی واقعاً مهربان است که شهامت آن را داشته باشد که منفور واقع شود. آدمی که می‌خواهد به هر قیمتی خوب به نظر برسد به لحاظ روانی دارای شخصیت آرام اما به طرز عجیبی جفاکار است. ما در برابر کسی که دیگر عاشقش نیستیم اخلاقاً موظفیم که تمام امیدهایش را از بین ببریم و بگذاریم از ما متنفر شود، و مطمئن باشیم که تاب خشم او را خواهیم داشت. مهربانی واقعی همین است.

زدواج کنی پشیمان می‌شوی؛ ازدواج نکنی باز هم پیشمان می‌شوی؛ ازدواج کنی یا نکنی، در هر حال پیشمان می‌شوی. به مسخره بودن دنیا بخندی، پیشمان می‌شوی؛ به حالش گریه کنی، باز هم پیشمان می‌شوی؛ به مسخره بودن دنیال بخندی یا به حالش گریه کنی، در هر دو صورت پیشمان می‌شوی. طالب زن بشوی، پیشمان می‌شوی؛ طالب زن نشوی، باز هم پیشمان می‌شوی... خودت را دار بزنی، پیشمان می‌شوی؛ خودت را دار نزنی، باز هم پیشمان می‌شوی؛ خودت را دار بزنی یا دار نزنی، در هر حال پیشمان می‌شوی؛ چه خودت را دار بزنی چه نزنی، در هر دو صورت پیشمان می‌شوی. بزرگوار، این است جان کلام فلسفه.

همین باور نهادینه و بی‌امان ما که یک عاشق واقعی باید سریع همه‌چیز ما را بفهمد باعث می‌شود مثلاً بعد از یک مهمانی شبانه، که در آن همسرمان ناخواسته موجب رنجش‌مان شده، در مسیر برگشت به خانه در ماشین ساکت بنشینیم، و وقتی از ما می‌پرسد چه اتفاقی افتاده فقط بگوییم «چیزی نیست». وقتی هم به خانه رسیدیم، مستقیم به حمام برویم و در را ببندیم، و وقتی دوباره می‌پرسد، «لطفاً بگو چه اتفاقی افتاده»، باز هم ساکت بمانیم. چراکه تلویحاً باور داریم که یک عاشق واقعی، که واقعاً لایق محبت ماست، باید بتواند خواستهٔ ما را از پشت شیشهٔ حمام، از روی پوشش بیرونی‌مان، و در اعماق وجود سوخته و آزرده‌مان بخواند.

دلبستگی تجلّی عشق نیست، بلکه تلاش حساب‌شده جهت عبور از یک مانع برای یافتن عشق است. برای رفع دلبستگی راهش این نیست که به خودمان بگوییم این فرد را دوست ندارم یا سعی کنیم میزان علاقهٔ خود به او را فراموش کنیم. راهش این است که با جدیّت و دقت به دنبال منشأ این علاقه بگردیم، و سپس دریابیم که افراد دیگری نیز با همین ویژگی‌های موردستایش ما هستند که این موانع فعلی برای برقراری یک رابطهٔ رضایت‌بخش را هم ندارند. با ژرف‌کاوی در ویژگی‌های موردپسندمان در آن فرد خاص پی می‌بریم که می‌توانیم عاشق افراد دیگری هم بشویم؛ بله متناقض‌نماست، اما رهایی‌بخش است.

ما در برابر کسی که دیگر عاشقش نیستیم اخلاقاً موظفیم که تمام امیدهایش را از بین ببریم و بگذاریم از ما متنفر شود، و مطمئن باشیم که تاب خشم او را خواهیم داشت. مهربانی واقعی همین است.

به این خاطر در گرفتن شماره یا گذاشتن قرار تردید داریم که احساس می‌کنیم در پیشگاه یک موجود والامقامی هستیم که عاری از نقص‌های معمول است و کلید خوشبختی ما در دستان مبارک اوست. برای همین تعجبی ندارد که در مقابل او خجالت بکشیم یا دچار لکنت شویم. واکنش عاقلانه‌تر این است که به خاطر بیاوریم که این اسوهٔ زیبایی و کمال، پس از مدتی، باطن پیچیدهٔ خود را بروز خواهد داد و در مواقعی با رفتارهای نومیدکننده و دیوانه‌وارش مایهٔ غم و غصه‌مان خواهد شد. این واقعیت تلخ به ما کمک می‌کند که موقع صحبت با او آسوده باشیم: در واقع ما در برابر یک محبوب آسمانی که سرنوشت ما را در دستان ظریف خود دارد قرار نگرفته‌ایم. او یک موجود معمولی است با همان اضطراب‌ها، کاستی‌ها، و نقطه‌ضعف‌هایی که در خودمان سراغ داریم. حالا با اطمینان کامل می‌دانیم که در قرار عاشقانه یک موجود غم‌انگیز با یک موجود غم‌انگیز دیگر به توافق می‌رسند که رابطه‌ای را شروع کنند که به مرور زمان و در بسیاری از موارد از آن به عنوان اشتباه فجیع یاد خواهند کرد. می‌توانیم در فاز اغواگری با یادآوری نمونه‌هایی از رفتارهای بد اما آرام‌بخشی که در آینده و بعد از شکل‌گیری رابطه از دو طرف سر خواهد زد به خودمان اعتمادبه‌نفس بدهیم و به این طریق بگذاریم عشق مسیر خود را طی کند.

فقط بدرفتاری نیست که به دیگران آسیب می‌زند. با مهربانی هم می‌توانیم خیلی راحت ـ و احتمالاً با شدت بیشتر ـ به دیگری لطمه بزنیم و عمر او را در وصلتی است که از ابتدا می‌دانستیم به آن تعهدی نداریم تلف کنیم.

احساسات در اغلب مواقع کاملاً گمراه‌کننده‌اند. احساس عاشقی به‌ندرت پایه‌گذار خشنودی در بلندمدت می‌شود. اگر قصد داریم روابط بهتری داشته باشیم، باید سعی کنیم ندای عشق رمانتیک را عاقلانه وارسی کنیم.

اگر خودمان را درست بشناسیم، می‌بینیم که بسیاری از ابعاد وجودمان نیاز به اصلاح دارد.

شاید هنوز هم مثل دوران کودکی‌مان، به سینه‌خیز رفتن زیر تختخواب علاقه داشته باشیم، ولی مطرح کردن این موضوع برایمان سخت باشد. اما یک شریک زندگی ایده‌آل، خودش به راحتی همهٔ این‌ها را می‌فهمد.

وقتی بالأخره به حامی ایده‌آل خود می‌رسیم، احساس می‌کنیم وارد دسیسهٔ کوچکی علیه بقیهٔ جهان شده‌ایم. دیگر مجبور نیستیم زیاد دربارهٔ خودمان توضیح دهیم، او خودش می‌دانند. بدون نیاز به هیچ حرفی، به‌سرعت همه‌چیز را ”می‌فهمند“. آنها نیّت ما را می‌خوانند و مجبور نیستیم منظورمان را با کلمات معمول اما با زحمت زیاد برای‌شان شرح دهیم.. عشق ما، در حقیقت نوعی قدردانی از توانایی جادویی آنها در درک ماست.

یک رابطهٔ شکوفا باید عرصه‌گاهی باشد که در آن دلسوزانه یاد می‌دهیم و مشتاقانه یاد می‌گیریم. اگر خودمان را درست بشناسیم، می‌بینیم که بسیاری از ابعاد وجودمان نیاز به اصلاح دارد. رسالت عشق این است که عرصه‌ای امن برای دو طرف فراهم کند که در سایهٔ آن باملاطفت یاد بگیرند و یاد بدهند تا به افراد بهتری تبدیل شوند. آموزش و یادگیری نشانهٔ وانهادن عشق نیست، بلکه شالوده‌ای است که بر اساس آن می‌توانیم به عاشقان بهتر، و در معنای وسیع‌تر، به انسان‌های بهتری تبدیل شویم.

بخشی از فرایند بلوغ رسیدن به این باور است که اگر مسائل‌مان را از طریق ابزار پیچیده و درهم‌برهم کلام با دیگران در میان نگذاریم، نباید از آنها انتظار داشته باشیم ذهن ما را بخوانند.

در بزرگسالی عاشق کسانی می‌شویم که ما را ـ کم و بیش نیمه‌خودآگاه ـ به یاد کسانی می‌اندازند که در کودکی عاشق‌شان بودیم.

در سطح ناخودآگاه، درواقع چاره‌ای جز ادامهٔ مسیر عشق فلاکت‌بار کودکی نداریم. جای ملامتی نیست. بسیاری از افرادی که دوست‌مان می‌داشتند مشکلات رفتاری‌ای داشتند که انتخاب خودشان نبود. اگر باعث رنجش ما شده‌اند، تعمّدی نبوده است. با این حال، ما مجبوریم با میراث آنها دست و پنجه نرم کنیم.

غریزه ممکن است ما را به سمت کسی بکشاند که اصولاً همان نقطه‌قوّتی را دارد که ما نداریم، اما زمانی که موقع یادگیری فرامی‌رسد، رابطه عذاب‌آور می‌شود. این احساس قابل‌درک اما ناروا به ما دست می‌دهد که با یک زورگوی بی‌رحم وارد رابطه شده‌ایم که فقط به کاستی‌های ما توجه می‌کند و مدام به ما خرده می‌گیرد.

هر صبح، پیش از بیرون زدن از منزل، رسماً به خود بگوییم که انسان یک موجود احمق، کودن، هالو و ابله است که خیلی کم پیش می‌آید بتواند بیش از پانزده دقیقه شاد و خرسند باشد. پس انجام یکی دو کار احمقانهٔ دیگر چندان تفاوتی به حالش ندارد.

حتا از باهوش‌ترین و بااحساس‌ترین عاشق هم نمی‌توان انتظار داشت بدون شنیدن قرائن فراوانی از امیال و اهداف ما در قالب واژگان روشن و رسا متوجه منظورمان بشود.

یک کودک به والدین مطلقاً خوب نیاز ندارد، بلکه به والدینی معمولی، دارای عیب و نقص، ولی خوش‌قلب نیاز دارد، پدر و مادری که اشتباه می‌کنند، افسوس می‌خورند، نگران می‌شوند، عصبانی می‌شوند، و بعد عذرخواهی می‌کنند.