بریده‌هایی از کتاب دید اقتصادی

تاریخ پر است از نمونه‌های این اجبار در مقیاس بزرگ، از جمله برده‌داری، غلام‌پروری و رعیت‌داری. با اینکه کارگران وقتی منافع شخصی‌شان نادیده گرفته شود با زور کار می‌کنند، ولی اگر از نیروی کارشان منتفع بشوند خیلی بهتر عمل می‌کنند.

به زبان اقتصاد، سرمایه ابزاری است که می‌سازیم و استفاده می‌کنیم، نه به‌خاطر خودش بلکه برای ساختن یا درست‌کردن چیز دیگری که لازم داریم.

در طول تقریباً صد سال گذشته، دانشگاهیان در همهٔ زمینه‌ها دستاوردهای علمی چشمگیری برای بشریت به ارمغان آورده‌اند... به‌جز یک زمینه. دانشمندان، مجهز به مهارت‌های ریاضی و فیزیک، فضاپیمایی را صدها میلیون مایل روانه کردند تا بر سطح یکی از قمرهای زحل فرود بیاید. اما پژوهشگرهای علم «مزخرف» اقتصاد اینچنین دستاوردی در کارنامه‌شان ندارند.

تورم به طور ساده ابزاری است که ثروت را از کسی که در یک واحد پولی پس‌انداز دارد به کسی که در همان واحد پولی بدهی دارد منتقل می‌کند. با اَبَرتورم، ارزش پس‌انداز یکسره محو شده و بارِ بدهی برداشته می‌شود (وضع کسانی که دارایی فیزیکی دارند خوب باقی می‌ماند، چون‌که، برخلاف پس‌انداز در یک واحد پولی، ارزش اسمی دارایی‌ها با زبانه کشیدن تورم بالا می‌رود).

تورم به دولت‌ها امکان می‌دهد از انتخاب گزینه‌های سخت طفره بروند و دزدکی از شرّ بدهی‌هایشان خلاص شوند. دولت‌ها با چاپ پول می‌توانند اسماً تمام بدهی‌شان را پس بدهند، اما این کار را با آب بستن به پول کشورشان می‌کنند. اعتباردهنده‌ها به پولشان می‌رسند، ولی چیزی که می‌گیرند آن‌قدرها ارزش ندارد و اگر تورم به اَبَرتوّرم تبدیل شود، هیچ ارزشی ندارد.

تورم به طور ساده ابزاری است که ثروت را از کسی که در یک واحد پولی پس‌انداز دارد به کسی که در همان واحد پولی بدهی دارد منتقل می‌کند.

با رونق تولید، کسب‌وکارها به سود می‌نشستند، قیمت‌ها پیوسته افت می‌کرد و قدرت خرید بالا می‌رفت.

وقتی که یک پروژهٔ دولتی به افزایش بی‌رویهٔ هزینه‌ها یا ضعف خدمات برمی‌خورد، قواعد بازار آزاد به کمکش نمی‌آید. دولت به سادگی مالیات‌ها را بالا می‌برد تا شکاف را پر کند. با این کار، منابع اجتماعی را هدر می‌دهد و استاندارد زندگی افت می‌کند.

سیاست‌مداران به‌راحتی استدلال می‌کنند شرکت‌های خصوصی، که فقط انگیزهٔ سودآوری دارند، در اولین فرصت از مردم سوء استفاده می‌کنند. شواهدی که این ادعاها را تأیید می‌کنند به کل احساسی هستند. مسلّم این است که کنترل انحصاری دولت بر خدمات و پروژه‌های عمومی تقریباً همیشه به ناکارایی، فساد، اختلاس و زوال ختم می‌شود.

در حال حاضر بسیاری از سیاست‌مداران و اقتصاددان‌ها، به اشتباه فکر می‌کنند خرج کردن در زیرساخت روشی آنی برای ایجاد شغل و تقویت اقتصاد است، نه هزینه‌ای کوتاه مدت که ممکن است به بهرهٔ بلندمدت ختم شود. این نگاه می‌تواند به تخصیص نامناسب و پرهزینهٔ منابع و نابودی نامشهود مشاغل در سایر حوزه‌ها منجر شود.

از یک کشور پس‌اندازکننده به یک کشور قرض‌گیرنده تبدیل شده است. علاوه بر آن، نرخ‌هایی که نسبت به عرضهٔ پس‌اندازها خیلی کمتر هستند علائم نادرستی از سلامت اقتصاد و کارایی سرمایه‌گذاری به وام‌گیرنده‌ها می‌دهند. سرمایه‌گذاری‌هایی که با هدف تأمین نیازهای مصرفی آینده انجام می‌شود با احتمال بیشتری شکست می‌خورند چون در واقع مصرف به آینده موکول نشده است (چیزی که در صورت کاهش طبیعی نرخ بهره مطابق نیروهای بازار می‌توانست باشد). نتیجهٔ آن، رونق‌های ساختگی و در پی آن رکودهای بزرگ است، مانند آنهایی که اخیراً در سهام و املاک به‌وقوع پیوست.

با وجود منافع واضح کاهش قیمت‌ها، ما هم‌چنان از انقباض پولی می‌ترسیم. به ما گفته شده اگر قیمت‌ها افت کند مردم دست از خرید می‌کشند، شرکت‌ها دیگر هزینه نمی‌کنند، کارگران شغلشان را از دست می‌دهند و ما همه به دوران سیاه اقتصاد برمی‌گردیم.

انقباض پولی دشمن درجهٔ یک اقتصاد باقی می‌ماند. به این دلیل که تورم (برعکس انقباض پولی)، یاور سیاست‌مدارها است. در ادامه بیشتر در مورد آن خواهیم گفت.

اگر مصرف‌کنندگان خرج نمی‌کنند، بهترین راهِ تحریکِ تقاضا این است که بگذاریم قیمت‌ها تا سطوح پایین‌تری افت کنند. با این مفهوم ساده، سم والتونِ کارآفرین میلیاردها دلار درآورد.

تولید است که ارزش دارد! لازم نیست مردم را به مصرف ترغیب کنیم. با فرض این که تقاضای آدمی نامحدود است، اگر مردم چیزی نخواهند حتماً دلایل درست و حسابی برایش دارند. یا محصول کیفیت خوبی ندارد یا صرفاً مصرف‌کننده توان خرید آن را ندارد. به هر حال، به تعویق انداختن خرید، یا پس‌انداز به‌جای مصرف، بر مبنای دلایل منطقی است و در کل به نفع اقتصاد است.

اقتصاددان‌های معاصر به اشتباه فکر می‌کنند خرج کردن باعث رشد می‌شود و این که وقتی انقباض پولی هست، مردم تمایل دارند خریدشان را عقب بیاندازند (تا بگذارند قیمت‌ها پایین بیاید)؛ و حالا که خرج می‌کنند، قیمتِ کاهش یافته آثار خفیف‌تری بر اقتصاد دارد. این مسخره است.

ابزارها همه چیز را تغییر می‌دهند و تشکیل اقتصاد را ممکن می‌کنند

تورم به طور ساده ابزاری است که ثروت را از کسی که در یک واحد پولی پس‌انداز دارد به کسی که در همان واحد پولی بدهی دارد منتقل می‌کند.

تورم به دولت‌ها امکان می‌دهد از انتخاب گزینه‌های سخت طفره بروند و دزدکی از شرّ بدهی‌هایشان خلاص شوند. دولت‌ها با چاپ پول می‌توانند اسماً تمام بدهی‌شان را پس بدهند، اما این کار را با آب بستن به پول کشورشان می‌کنند. اعتباردهنده‌ها به پولشان می‌رسند، ولی چیزی که می‌گیرند آن‌قدرها ارزش ندارد و اگر تورم به اَبَرتوّرم تبدیل شود، هیچ ارزشی ندارد.

محدود کردن قیمت یک محصول بدون این که کاری شود تا ارزش رو به افول پول کنترل شود فقط به این معنی بود که تولیدکننده‌ها و خرده‌فروش‌ها نمی‌توانستند سود کنند. پس، آنها از فروش دست کشیدند و بازار سیاهی از کالاهای گران قیمت ممنوعه به‌وجود آمد.