بریده‌هایی از کتاب شیرجه‌زدن در چشمه‌ی زندگی

محمدعلی کِلی، قهرمان سنگین‌وزن بوکس هم «از انواع تمرین‌های ذهنی استفاده می‌کرد تا عملکردش را تقویت کند»، مانند جملهٔ مشهورش: «من برترین هستم.»

اعتمادبه‌نفس از تجربه حاصل می‌شود، نه برعکس

متأسفانه آموزش‌های رسمی در برابر نوآوری مقاومت می‌کنند و فقط به حفظ‌کردن اهمیت می‌دهند؛ به‌جای آموزش‌دادن قهرمان‌بودن به دانش‌آموزان و دانشجویان، بر معرفی قهرمانان تمرکز می‌کنند و به‌جای بیان مسائل واقعی زندگی که راه‌حل‌های بی‌شمار دارند، مسائلی را مطرح می‌کنند که فقط یک پاسخ درست دارند. افراد باید توانا از مدارس بیرون بیایند و حس کنند که برای رویارویی با فرصت‌ها و مبارزه‌هایی که به انتظارشان نشسته‌اند، قدرت لازم را دارند.

این گروه در کمال حیرت متوجه شد که تعداد زیادی از افراد، درگیر رعشهٔ دست فلج‌کننده‌ای هستند که مانع انجام کارهای روزمره مثل گرفتن لیوان قهوه یا بستن دکمه‌های پیراهن می‌شود. آن‌ها فهمیدند که حدود هشت‌میلیون نفر در ایالات متحده مبتلا به انواع بیماری‌های عصبی هستند که باعث رعشه می‌شوند و داروها تأثیر چندانی بر درمان‌شان ندارد. مؤثرترین روش درمان این بیماری تحریک عمیق مغزی است، عملی سخت و پرهزینه که سیم‌هایی را درون مغز و بسته‌ای باتری را در دیوارهٔ قفسهٔ سینه قرار می‌دهند. این گروه با تعامل فعال خود، در پی راه‌حلی جایگزین برای درمان این بیماری بود. در مرحلهٔ خلاقیت، که انگیزه و آزمایشگریْ موتورهای محرکهٔ آن هستند، این گروه با متخصصین دیدار کردند و با هم‌فکری، دست به آزمایش درمان‌های جایگزین زدند.

کیت روزنبلوث، یکی از نوآوران عرصهٔ بیودیزاین دانشگاه استنفورد، ماه‌ها در بیمارستان بود و کار عصب‌شناسان و جراحان اعصاب را دنبال می‌کرد. او به‌همراه گروهش که در زمینه‌های پزشکی و مهندسی و تجارت سابقهٔ فعالیت داشت، قصد داشت اساسی‌ترین نیازهای برآورده‌نشدهٔ پزشکان و بیماران‌شان را شناسایی کند. کیت و گروهش در مرحلهٔ تخیل، که تعامل و تصور در آن ضروری است، فهرستی تهیه کردند از صدها مشکلی که باید حل می‌شدند: از مشکلات بیماران سرپایی گرفته تا مشکلات مربوط به عمل جراحی. آن‌ها با غرق‌شدن در سازوکار بیمارستان و نگاهی تیزبین توانستند فرصت‌هایی بی‌شمار برای بهبود و پیشرفت شناسایی کنند که پیش‌تر دیده نشده بودند.

نگرش‌ها و اقدامات چرخهٔ نوآوری - تخیل نیازمند تعامل و توانایی تصورکردن جایگزین‌هاست. - خلاقیت در حل مشکلات به انگیزه و آزمایشگری نیاز دارد. - نوآوری نیازمند تمرکز و چهارچوب‌بندی مجدد برای ساختن راه‌حل‌های منحصربه‌فرد است. - کارآفرینی نیازمند پایداری و توانایی الهام‌بخشیدن به دیگران است.

روحیهٔ کارآفرینی به دیگران سرایت می‌کند و موجب ایجاد امواج تخیل، خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی می‌شود.

کسب‌وکارهایی به کارآفرینی نیاز دارند که می‌خواهند نوآوری‌ها را تجاری کنند اما کارآفرینی برای تمام افرادی که با تفکری کارآفرینانه در پی حل مشکلات جدی هستند هم ضرورت دارد: پزشکانِ کارآفرین روندهایی را مطرح و اجرا می‌کنند که جان انسان‌ها را نجات می‌دهند، معلمان کارآفرین روش‌های مؤثر آموزش را ابداع می‌کنند و توسعه می‌دهند، سیاست‌گذاران کارآفرین قوانینی بی‌سابقه و جدید را برای برخورد با مشکلات اجتماعی مطرح و پیاده می‌کنند.

نوآوری استفاده از خلاقیت برای ایجاد راه‌حل‌های منحصربه‌فرد است. ایده‌های نوآورانه برخلاف خلاقیت، نه‌تنها برای نوآوران بلکه برای کل جهان جدید هستند. لازمهٔ نوآوری این است که جهان را از منظری جدید ببینید، پیش‌فرض‌ها را به مبارزه بطلبید و موقعیت‌ها را دوباره چهارچوب‌بندی کنید و ایده‌ها و دستورالعمل‌های ناهمگون را به هم ربط بدهید. ایده‌های سودمندی که با انجام این کار حاصل می‌شوند فرصت‌هایی را به وجود می‌آورند و مشکلاتی را حل می‌کنند که قبلاً به این شیوه با آن‌ها برخورد نشده بود. در ظاهر نوآوری تفاوت چندانی با خلاقیت ندارد، در صورتی که این تفاوت بسیار حائز اهمیت است زیرا برای رسیدن به نوآوری باید از راه‌حل‌های خلاقانهٔ مسائل روزمره فراتر رفت.

سِر کِن رابینسون، متخصص خلاقیت‌پژوهی، با تکرار این حرف‌ها اشاره می‌کند: «ایده‌های خلاقانه نباید حتماً برای تمام دنیا اصیل باشند، اما باید برای خودتان اصیل باشند و باید ارزشمند باشند.»