بریده‌هایی از کتاب جانورنامه

کارهایی را هم که به آن خوک‌بازی می‌گویند، خوک نمی‌کند، آدم‌ها می‌کنند. این حرف در مورد خریت و امثالهم هم صادق است.

اگر با انسان، اشرف مخلوقات، مقایسه کنیم، گرگ بنفشه و یاس و آویشن که هیچ، آلاله و شیر و عسل است ــ بسته به این‌که طبع هر کس کدام را می‌پسندد.

مردم گربه را حقه‌باز می‌دانند، اما معنی آن این است که خودشان حقه‌بازند. هیچ معنایی جز این نمی‌توان به آن داد.

خرس جانوری است وحشی، یعنی دور از اجتماع آدم‌ها زندگی می‌کند، آدم‌ها ولی به این دلیل وحشی‌اند که دور از هم زندگی نمی‌کنند، بلکه زندگی جمعی، حتا به اصطلاح معنوی دارند که یکی از اختراعات بسیار بامزه به شمار می‌آید.

آدمِ فقیر را نباید خورد، چون از یک طرف خوب می‌شود کار از گرده‌اش کشید، از طرف دیگر با انواع‌واقسام مصیبت‌ها عجینش کرد تا به قول معروف عاشقی یادش برود.

عقاب پرنده‌ای است به‌غایت دلیر، جان حیوانات ضعیف‌تر از خود را که توان دفاع ندارند بی‌دریغ در طبَق اخلاص می‌نهد، پاره‌شان می‌کند و می‌خورد، به همین دلیل عقاب را سلطان پرندگان نامیده‌اند.

بی‌رحم و خون‌خوار، که به عقیدهٔ من لازمهٔ تعیّن و تشخص است. مثلاً گوسفند مانند ببر خون‌خوار نیست، اما مثل او از اعیان و اشراف هم نیست.

حشره روی زمین می‌خزد یا راه می‌رود. اما چه بخزد چه راه برود، از سه بخش اصلی تشکیل شده: سر، سینه، شکم. بنابراین ساختمان بدنش از انسان پیشرفته‌تر است که فقط یک بخش اصلی دارد که شکم باشد

مگس در همهٔ شهرهای بزرگ دنیا یافت می‌شود، اما بیش از همه توی دهات، روی نُک دماغ روستاییان بی‌آزارِ می‌نشیند. وقتی مگسی روی دماغ یک روستایی بی‌آزار نشست، یک روستایی بی‌آزار دیگر مشتی روی دماغ روستایی بی‌آزارِ اول می‌کوبد. مگس به‌موقع بلند می‌شود می‌رود، اما خون از دماغ روستایی بی‌آزارِ اول راه می‌افتد.

به سبب اشتیاق شدید ببر به کشتن به‌جرئت می‌توان او را با انسان مقایسه کرد. زیرا انسان علاوه‌بر نیازهای خود، علاوه‌بر آن یک قرص نان و یک کاسه آش هم دست به کشتار می‌زند، بی‌آن‌که شکل دندان‌هایش توجیهی برای آن باشد.

البته، میمون فقط در این امورات سطحی می‌تواند ادای آدم‌ها را دربیاورد، در کارهایی که مربوط به ذات آدم‌هاست حتا زحمت امتحان کردن هم به خودش نمی‌دهد، می‌داند که فایده ندارد، از پسش برنمی‌آید؛ مثلاً کدام میمون است که بتواند در کودنی با یک ژنرال رقابت کند، یا در خباثت به پای یک سرمایه‌دار برسد؟

مورچهٔ ماده هر روز یک تخم می‌گذارد. تخم مورچه سفیدرنگ، و به نسبت هیکلش خوب درشت است، تقریباً نصف هیکل خودش. مورچه‌های ماده حیوانات ساکت و بی‌ادعایی هستند، بی‌سروصدا، بی‌هیچ قدقد و الم‌شنگه‌ای تخم‌های به آن درشتی می‌گذارند، نه مثل مرغ‌های بی‌حیا که به خاطر یک تخم کوچک چنان قشقرقی راه می‌اندازند که گوش آدم می‌رود