بریده‌هایی از کتاب عیبی ندارد اگر حالت خوش نیست

شجاعت یعنی ایستادن در لبهٔ پرتگاهی که در زندگیِ شخصی ایجاد شده و رو برنگرداندن از آن، پنهان‌نکردن ناراحتیِ خود زیر ماسک کوچک «مثبت فکر کن». شجاعت یعنی بگذاریم درد آزاد باشد و تمام فضای موردنیازش را اشغال کند.

تسلیت‌گفتن‌هایی که به‌طور ضمنی بگویند شما به این اتفاق نیاز داشتید، که به هر بلایی سرتان آمده نیاز داشتید تا دنیایتان را از هم بپاشد، هرگز نمی‌تواند مایهٔ تسلیِ خاطر باشند. آن‌ها دروغ‌اند و دروغ هرگز احساس خوبی ایجاد نمی‌کند.

وقتی تصمیم می‌گیرید در فقدان خود به‌دنبال معنا یا رشد بگردید، نشانهٔ خودشناسی و حاکمیت فردیِ شماست. وقتی کس دیگری معنا و پیشرفت را به فقدان شما نسبت می‌دهد، قدرت شما را تحقیر می‌کند و به‌طور ضمنی آن کسی را که بودید خوار می‌کند و مورد قضاوت قرار می‌دهد و می‌گوید به‌نحوی به این اتفاق نیاز داشتید. تعجبی ندارد که احساس بدی پیدا می‌کنید.

بعضی چیزها را نمی‌توان درمان کرد؛ فقط باید آن‌ها را به دوش کشید.

بیشترِ مردم به‌خاطر اینکه احساس می‌کنند کسی نمی‌خواهد به حرف‌های آنان گوش بدهد، دیگر نمی‌گویند کسی در هنگام سوگواری درست درکشان نکرده است. دیگر نمی‌گوییم «درد دارد»، چراکه هیچ‌کس نیست که گوش بدهد.

آدم‌ها مخلوقات بامزه‌ای هستند. وقتی پای حرفِ سوگواری دیگران به میان می‌آید، فوراً به‌سراغ «تسلی» و قضاوت و معنابخشیدن می‌رویم. چند بار این حرف را در زمان سوگواری شنیده‌اید که «هرچیزی حکمتی دارد»؟ همان آدم‌ها اولین کسانی‌اند که وقتی اتفاق وحشتناکی برایشان می‌افتد همین جمله را تکذیب می‌کنند. ما کلماتی را که هیچ‌وقت درمورد خودمان قبول نمی‌کنیم درمورد دیگران استفاده می‌کنیم.

تسلیِ واقعی در سوگ، در پذیرش درد است، نه در تلاش برای رهایی از آن.

اینکه همهٔ مردم درد را تجربه می‌کنند دوای هیچ دردی نیست.

باید مراقب باشیم که سوگِ هیچ‌کس را نادیده نگیریم. همهٔ ما سزاوار آن هستیم که وقتی سوگواریم حرفمان شنیده شود و مهم نیست که آن سوگ چه باشد.

وقتی شروع می‌کنیم به صحبت دربارهٔ فقدان، ناگهان به نظر می‌رسد که انگار اجازه داده‌ایم دیگران هم شروع کنند: «اوه! خدا را شکر. حالا داریم دربارهٔ سوگواری صحبت می‌کنیم. بگذار درمورد فقدان‌هایی که تابه‌حال متحمل شده‌ام برایت بگویم!» همهٔ ما می‌خواهیم درمورد درد و رنج خودمان صحبت کنیم. همهٔ ما داستان‌هایی را به دوش می‌کشیم که نیاز به پذیرش دارند. اما همین الان؟ همین حالا که شما درد دارید و فقدانتان در مراحل اولیه و قدرتمند است؟ نه، الان زمان بحث و تبادل‌نظر دوطرفه درمورد فقدان‌هایی که همهٔ ما متحمل شده‌ایم نیست.

مقایسهٔ یک سوگ با سوگی دیگر تقریباً همیشه نتیجهٔ عکس می‌دهد. تجربه‌ای از فقدان هم‌معنی با فقدانی دیگری نیست. فقدان، درست مثل عشق، منفرد است. اینکه کسی فقدانی را تجربه کرده باشد، حتی اگر فقدانی بسیار مشابه شما باشد، به این معنا نیست که لزوماً شما را درک می‌کند.

اگرچه اغلب چنین قصدی ندارند، مردم وقتی تلاش می‌کنند تا سوگ را قشنگ‌تر جلوه دهند یا تزیینش کنند یا از بین ببرند، باعث می‌شوند سوگ حس بدتری داشته باشد، چه تسلیت و سخنان آرامش‌بخشِ رودررو و چه در کارت‌پستال‌های زیبا باشد.

چقدر بی‌ربط است که طوری درمورد سوگ صحبت کنیم انگار عملی فکری است؛ چیزی که بشود به‌سادگی از ذهن دورش کرد! هوش، که کلمات را تنظیم می‌کند و دستور به پیروی از مراحل یا گام‌ها یا رفتارهای معقول می‌دهد، برروی سطحی کاملاً متفاوت از قلبِ تازه‌شکسته قرار دارد. سوگ به دل آدم مربوط است، نه به منطق.

حقیقت همین است، که به هر طریق، دوست‌داشتنِ یکدیگر به‌معنیِ ازدست‌دادن یکدیگر است.

و عشق واقعاً دشوار است. گاهی حتی عذاب‌آور است.

سوگ هیچ ایرادی ندارد. سوگ امتداد طبیعیِ عشق است، پاسخی سالم و عاقلانه به فقدان.

بیشترِ مردم به‌خاطر اینکه احساس می‌کنند کسی نمی‌خواهد به حرف‌های آنان گوش بدهد، دیگر نمی‌گویند کسی در هنگام سوگواری درست درکشان نکرده است. دیگر نمی‌گوییم «درد دارد»، چراکه هیچ‌کس نیست که گوش بدهد.

از دید فرهنگی، ما نمی‌خواهیم بشنویم که چیزهایی وجود دارد که نمی‌توانند درست شوند. ما نمی‌خواهیم بشنویم دردهایی وجود دارد که هرگز درمان نمی‌شوند. یاد می‌گیریم برخی چیزها را در زندگی‌مان تحمل کنیم و این معنیِ درست‌شدن همه‌چیز در پایان نیست. مهم نیست چند رنگین‌کمان و پروانه به گفتمانمان اضافه کنید؛ بعضی از داستان‌ها سرانجام ندارند.

حقیقت سوگ با آنچه دیگران از بیرون می‌بینند یا حدس می‌زنند تفاوت دارد. توضیحات پیش‌پاافتاده و شعار در اینجا کارساز نیست. برای هرچیزی علتی وجود ندارد. هر فقدانی را نمی‌توان به چیز مفیدی تبدیل کرد و هر اتفاقی که می‌افتد بخش مثبت و روشنی در خود ندارد.

فقدان‌هایی وجود دارد که جهان را از نو می‌سازد. مرگ‌هایی که دید شما را نسبت‌به همه‌چیز تغییر می‌دهد. سوگی که جهان شما را از هم می‌پاشد. درد و رنجی که شما را به دنیایی دیگر می‌برد؛ حتی درحالی‌که دیگران همه گمان کنند واقعاً چیزی تغییر نکرده است.