بریده‌هایی از کتاب معلم باید در خط مقدم باشد

آن لوح سفید و آماده‌ای که ذهن کودک ما و دانش‌آموز ماست، فقط با خط‌خط‌کردن و عدد و رقم روی او نوشتن، درست نمی‌شود؛ ساختن لازم دارد. این ساختن، پرورش است. باید به مسئله پرورش و جریان پرورش -به هر شکلی که آن را بتوانند انجام بدهند؛ در مورد شکلش ما اظهار نظری نمی‌کنیم- اهمیت داده شود.

به کلاس درس رفته‌اید و می‌خواهید با عدّه‌ای دانش‌آموز، ۵۰ دقیقه سروکلّه بزنید، یا مقدّمات کار معلم را فراهم می‌کنید، مثلاً مطالعه یا تهیه کتاب، بدانید که عبادت می‌کنید.

تربیت به‌معنی به‌فعلیت‌رساندن استعدادهای بالقوه انسان است.

تأثیر بسیار بالای معلم بر دانش آموز عزیزان من؛ معلمین و معلمات عزیز! در سر کلاس، نه‌فقط درسی که شما می‌دهید، بلکه نگاهی که می‌افکنید، اشاره‌ای که می‌کنید، لبخندی که می‌زنید، اخمی که به‌رو می‌آورید، حرکتی که انجام می‌دهید و لباسی که می‌پوشید، برروی دانش‌آموز اثر می‌گذارد. ما در مراجعه به خود اگر، عمیق‌ترین احساسات و عواطف و حالاتمان را ریشه‌یابی کنیم، در انتهای خط، یک معلم را مشاهده می‌کنیم. معلم است که ما را می‌تواند شجاع یا جبان، بخشنده یا بخیل، فداکار یا خودپرست، اهل علم و طالب علم و فهم و فرهنگ، یا منجمد و بسته و پایبند به تفکّرات جامد بار بیاورد. معلم است که می‌تواند ما را متدیّن، با تقوا، پاکدامن، یا خدای ناکرده بیبندوبار بار بیاورد. معلم چنین نقشی دارد. این ارزش معلم است؛ این تأثیر معلم است؛ این گره‌گشایی معلم در مسائل عمده زندگی ما و نسل آینده ما و جامعه ما و کودکان ما و تاریخ آینده ماست. حال با این نقشی که معلم دارد، جامعه، کشور، مردم، دولت و نظام باید درباره مسئله معلم چگونه فکر کنند؟

همه انسان‌های یک جامعه پیشرفته رهین معلمیند همه انسان‌های یک جامعه پیشرفته و یک جامعه اسلامی، رهین معلمین‌اند. امروز شما در این کشور ملاحظه کنید! هرکس از کسانی‌که به جایی رسیده‌اند و توانسته‌اند کار بزرگی بکنند و خدمت بزرگی انجام دهند -این بزرگان، این سرداران، این شهدا، این علما، این برجستگان و فرزانگان و مسئولان عالی‌رتبه، تا برسید به شخص امام بزرگوار راحل- همه رهین منّت معلمین‌اند؛ چون معلم این‌ها را تربیت کرده است. معلم دوران کودکی این‌ها را پوشانده و شخصیت آن‌ها را شکل داده است. این معلمین چقدر عزیزند! این شغل معلمی چقدر ارزشمند است! این مرتبه تعلیم چقدر والا و بلند است که همه انسان‌های فرزانه، انسان‌های بزرگ و برجسته، هرجایی که باشند، خود را پرورده دست معلم می‌دانند و سایه معلم را بر سر خودشان حس می‌کنند! سلام بر شما ای معلمین دوران جوانی و نوجوانی کودکی ما! شما چه حقّ بزرگی بر گردن ما دارید! چه کار بزرگی برای ما انجام دادید! برای همه انسان‌هایی که مشغول کار و تلاش‌اند و خدمت و حرکتی می‌کنند، چه کار برجسته‌ای انجام دادید! این، مقام معلم است.

معلمین باید از روی دلسوزی، از روی صمیمیت، با احساس اینکه کشور و ملت و این انقلاب، به هر یک‌ساعت درس آن‌ها نیاز دارد، خوب کار کنند و با این روحیه و با این وجدان درس بدهند.

هر کس که در جمهوری اسلامی مشغول کار است، به‌معنای اعم کار کار فرهنگی، کار اقتصادی و کار خدماتی صحیح و مفید، باید بداند که حسنه انجام می‌دهد و برای خدا کار می‌کند، پس عمرش به بیهودگی تلف نشده است. شما یک روز که کار کنید، یک روز در دیوان الهی ذخیره کرده‌اید، یک روز به ملت فایده بخشیده‌اید، و یک روز به سیر تکاملی جامعه مدد رسانده‌اید. این، فرهنگ اسلام است

منزلت معلمی یعنی تأثیرگذاری در روند تاریخی و مرزبندی فرهنگی یک ملت. اگر جامعه معلمین بتواند این کار را انجام دهد، منزلت معلمی به‌معنای حقیقی کلمه حفظ شده.

محیط جامعه، باید محیط آموزش، یادگرفتن و یاددادن باشد. البته درکنار آموزش، پرورش و تربیت و تهذیب اخلاقی و تزکیه است. اگرما آموزش را درست انجام دهیم، تزکیه هم در خلال آن هست. اینجاست که معلمین باید بفهمند نقششان چیست. در جامعه‌ای که بر محور آموزش می‌چرخد، معلم کجاست؟

اینکه کسی افتخار کند معلم است و معلم‌بودن را قدر بداند و برای تعلیم‌وتربیت تلاش کند، یکی از بزرگ‌ترین ارزش‌های نظام اسلامی ماست.