بریده‌هایی از کتاب هربار که معنی زندگی را فهمیدم، عوضش کردند: زیست با استفاده از خرد فلاسفه‌ی بزرگ

درحالی‌که سمت‌وسوی مذهب به سوی مطلق‌گرایی و تحمیل یک عقیدهٔ یکسان برای توده است. عرفان یک مسئلهٔ شخصی است نیازی نیست که آن را با کسانی شریک شوید که درست مثل شما فکر می‌کنند، و با سیستم‌های دیگر مقایسه شود یا عمومیت داده شود. و مهم‌تر از همه نیازی ندارد که منتهی به ایجاد نفرت و بیزاری و برافروزی آتش جنگ شود. خوب عرفان دقیقاً چیست؟ لودویگ ویتگنشتاین به‌زیبایی آن را این‌گونه توصیف کرده: «عرفان در پی این نیست که بگوید جهان چگونه هست و چگونه باید باشد، بلکه در پی آن است که بگوید جهان همین است که هست.»

گرین می‌نویسد: طبعاً نباید انتظار داشته باشیم که آدم‌های دوروبرمان برای رسیدن به همدلی و وحدت جهانی از چیزی که دوست دارند دست بکشند. خود من برای بچه‌هایم هزینه‌هایی می‌کنم که می‌توانم برای کودکان کشورهای محروم صرف شود. پولی را هزینهٔ مسائل نه‌چندان ضروری بچه‌هایم می‌کنم که می‌تواند برای سیر کردن شکم اطفال هزینه شود، و با این اوصاف من همچنان حاضر نیستم از این کار دست بکشم. بله، من یک بشر جایزالخطا هستم اما ترجیح می‌دهم انسانی باشم که می‌داند ریاکار است و سعی می‌کند کمتر ریاکار باشد تا کسی که احساس می‌کند هوای اطرافیانش، آشنایان و همکیشانش را داشتن به قیمت تضییع حقوق دیگران، او را تبدیل به آدم نیکی می‌کند.

من هم از آدم‌هایی که دربارهٔ بی‌عدالتی‌های دنیا گله و شکایت می‌کنند درحالی‌که حاضر نیستند از روی صندلی‌های گرم‌ونرم‌شان برخیزند و کاری انجام دهند بیزارم. مرا ریاکار خطاب کنید، بدترین نوع ریاکار، ریاکاری که در مورد چیزی که ریاکاری می‌داند، ریاکاری می‌کند. اما نمی‌توانم این گله‌کنندگان ریاکاری را که تصور می‌کنند با دادوفریاد خالی می‌توانند دنیا را به جای بهتری تبدیل کنند ستایش کنم. نمی دانم شاید بهتر باشد برای خاموش کردن جوش‌وخروش آتشین‌شان یک سطل از آب جهان‌سومی روی سرهای جهان‌اولی‌شان خالی کنیم.

افسوس خوردن و شکایت از اوضاع جهان ثمری ندارد مگر این‌که در فکر راهی برای اصلاح آن باشید. اگر راهکاری ندارید بیهوده برای نوشتن کتابی در مورد این مشکلات و مصایب زحمت نکشید به یک جزیرهٔ گرمسیری بروید و در آفتابش دراز بکشید. پیتر سینگر؛ فیلسوف امریکایی اخلاق‌گرا (ـ ۱۹۴۶)

کامو معتقد است که در مواجهه با پوچی انسان‌ها سه واکنش دارند: خودکشی ایمان به خدا پذیرش کامو سومین مورد را انتخاب کرد. پذیرش پوچی این آزادی بی‌حدومرز را به انسان می‌دهد تا معنای شخصی خود را برای زندگی خلق کند.

فقدان و از دست دادن، ارزش چیزها را برای ما آشکار می‌کند.

اگر جهان بهشت رفاه و راحتی بود. اگر سرزمینی بود که در رودهایش شیر و عسل جریان داشت. اگر هر مردی می‌توانست به‌راحتی و بدون هیچ رنج و مشقتی محبوبش را به دست آورد، انسان‌ها یا از شدت ملالت و یکنواختی می‌مردند یا خودشان را به دار می‌آویختند.

وقتی کامو در رمان بیگانه نوشت: «اگر در جست‌وجوی معنای زندگی باشید هرگز زندگی نخواهید کرد.» همین موضوع را از زاویهٔ دید متفاوتی بیان می‌کرد. معنی زندگی، چیزی نیست که بتوانیم جست‌وجو و کشفش کنیم چیزی است که شخصاً بایستی خلقش کنیم.

زندگی بشر نوعی اشتباه است. حقیقت این ادعا آشکار و بدیهی است، اگر تنها توجه کنید که انسانْ ترکیبی از نیازها و ضرورت‌هایی است که به‌سختی ارضا می‌شوند و هنگامی که ارضا می‌شوند تبدیل به مسائلی ملال‌آور و خسته‌کننده می‌شوند. دلیل واضح بر این‌که وجود و هستی هیچ ارزش واقعی و حقیقی‌ای در خود ندارد.

عکسی را در اینترنت کشف کردم. تصویر کودکی فقیر، گرسنه و تشنه در امریکای جنوبی. زیر عکس از قول کودک خطاب به مخاطب مرفه بی‌درد امریکایی و اروپایی نوشته شده بود: «یعنی تو این‌قدر آب تمیز در اختیار داری که کون گوهیت رو هم با اون می‌شوری؟»

این موضوع با وودی آلن همعقیده می‌شوم که می‌گفت «بزرگ‌ترین حسرت من در زندگی این است که چرا کس دیگری نیستم.»

زندگی شاید آن جشنی نباشد که فکرش را می‌کردیم اما حالا که به آن دعوت شده‌ایم بگذار تا می‌توانیم برقصیم.

«فقدان و از دست دادن، ارزش چیزها را برای ما آشکار می‌کند.» «هر روز یک زندگی جدید است.» «هر برخاستن و بیدار شدنی یک تولد نوین است. هر صبح زیبایی یک جوانیِ کوچک است. هر استراحت و آرمیدنی یک مرگ کوچک است.»

وتاهی عمر که اغلب مایهٔ تأسف است شاید بهترین نکتهٔ آن باشد.»

اگر جهان بهشت رفاه و راحتی بود. اگر سرزمینی بود که در رودهایش شیر و عسل جریان داشت. اگر هر مردی می‌توانست به‌راحتی و بدون هیچ رنج و مشقتی محبوبش را به دست آورد، انسان‌ها یا از شدت ملالت و یکنواختی می‌مردند یا خودشان را به دار می‌آویختند.

اختلال روانی یکشنبه را نوعی افسردگی توصیف می‌کند که گریبان‌گیر افرادی می‌شود که متوجه فقدان معنا و هدف در زندگی‌شان می‌شوند، وقتی از روزهای کاری شلوغ هفته فاصله می‌گیرند و متوجه حفرهٔ خالی و سیاه درون‌شان به نام احساس پوچی و بی‌معنایی می‌شوند.

می‌گویند بعد از این‌که ویتگنشتاین از پایان‌نامهٔ دکترای خود در دانشگاه کمبریج دفاع کرد، برتراند راسل و جی.ای.مور با چشمان گرد و نگاه گیجْ او را نگاه کردند. ویتگنشتاین با خونسردی به آن‌ها گفت «نگران نباشید. می دونم که هیچ‌وقت نمی‌فهمیدش.» موضوع پایان‌نامهٔ دکترای ویتگنشتاین، منطق زبان و عنوانش تراکتاتوس لوجیکو فیلوسو فیکوس بود.

آیا حاضریم اعتقادمان به اخلاقیات را همراه ایمان‌مان به خدا از دست بدهیم؟ اخلاق همان اندازه غیرمنطقی و غیرعلمی به‌نظر می‌آید که وجود خدا. آیا اگر در علم‌باوری خود استثنا قایل شویم و اخلاق را باور داشته باشیم چرا نمی‌توانیم یک استثنای دیگر قایل شویم و به خدا ایمان داشته باشیم؟

هنر زندگی کام‌جویی در هر لحظه و هر مکان است و لذیذترین و ماندگارترین لذت‌ها نه ذهنی هستند و نه همیشه اخلاقی. آریستیپوس، فیلسوف یونانی لذت‌گرا (۳۵۶ ـ ۴۳۵ پیش از میلاد)

اپیکور معتقد است که انسان هر چه بیشتر از اجتماع دوری کند سعادتمندتر و راضی‌تر است اما آریستیپوس معتقد است که اگر انجام فعالیت اجتماعی و سیاسی لذت به همراه دارد، باید آن‌ها را انجام داد (به‌خصوص برخی فعالیت‌های اجتماعی که همراه با ارضای کامل است). به زعم آریستیپوس انسان معمار کاخ لذت خویش است.