بریده‌هایی از کتاب زن؛ درک روان‌شناسی زن

اگر زن تلاش کند تا ماهیت سایک را در بده بستان‌های روزمره‌اش پیاده کند، انواع و اقسام یاوه‌انگاری و کارهای بی‌معنا از او سر خواهد زد.

ماهیت سایک چنان باشکوه، معصوم، فرازمینی و پاک است که پرستش می‌شود؛ اما کسی در حقش مهرورزی نمی‌کند. این تجربه‌ای سراپا پر از حس تنهایی است و سایک بی‌نوا نمی‌تواند همسری بیابد. طبق این مفهوم، در هر زنی سایکی وجود دارد و هر زنی طعم چنین تجربهٔ شدیدی از تنهایی را می‌چشد. به نوعی، هر زنی، دختر شوالیه‌ای است، بسیار دوست‌داشتنی، بسیار کامل و چنان عمیق که از سر دنیای عادی زیاد است. هنگامی که زنی خود را تنها و درک نشده می‌یابد، وقتی او افرادی را می‌بیند که با وی مهربانند، ولی باز هم فاصلهٔ خود را با آن‌ها حفظ می‌کند، نشانهٔ یافتن ماهیت سایک در شخصیتش است؛ تجربه‌ای تلخ و دردناک که اغلب زنان از آن آگاهی داشته اما از منبعش غافل‌اند. گروییدن به این وجهه از ویژگی زنانگی نشانهٔ دورافتادگی از دیگران است.

به هنگام بازتاب در سرچشمهٔ مادی، عناصرِ ماهیت درونی‌مان، تنها در شکل اتفاقات خارجی ظاهر می‌شوند

کرونوس، جوان‌ترین و ماهرترین فرزند اورانوس، خدای آسمان، با استفاده از یک داس اندام تولید مثل پدرش را جدا و به درون دریا پرتاب کرد؛ به این ترتیب آب بارور گشته و افرودیت زاده شد

دکتر یونگ در یکی از بینش‌های عمیقش نشان داد که همان‌گونه که مردان تا مقداری از کروموزوم‌ها و هورمون‌های زنانه بهره‌مندند، زنان هم از دسته‌ای از ویژگی‌های روانشناختی مردان برخوردارند که بخش اندکی را درون آن‌ها تشکیل می‌دهد. دکتر یونگ وجههٔ زنانهٔ مرد را انیما و جنبهٔ مردانهٔ زن را انیموس نامید.

حالت کودکی پس از برخاستن از کابوس تشبیه کرد. پدر یا مادرش برای آرام کردن او می‌گویند: «این فقط رویا بود؛ هیولا واقعیت ندارد». اما کودک متقاعد نمی‌شود و حق هم دارد. برای او، کابوس واقعی بود، زنده و واقعی مانند تجربهٔ بیرونی. هیولایی که خوابش را دید در سرش بود نه در اتاق‌خوابش، با وجود این، فوق‌العاده واقعی و قدرتش ورای عکس‌العمل‌های روانی و فیزیکی کودک بود. برای او، واقعیتی درونی داشت که نمی‌توان و نباید آن را نادیده گرفت.

اغلب به هنگام وقوع رشد جدید، ظاهراً ترسناک‌ترین وقایع شروع می‌کنند به رخ دادن، اما بعداً متوجه می‌شویم که همگی‌شان دقیقاً مبانی مورد نیاز برای تغییر بودند.

چه مقدار انرژی مردانگی کافی است؟ به نظر من، تا زمانی که زن، هویت مؤنث خود را حفظ کرده و از انرژی مردانگی‌اش به عنوان یک مکمل و ابزارِ آگاهانه استفاده کند، هیچ محدودیتی برای قدرت وجود ندارد. در مورد مرد هم همین‌گونه است: تا زمانی که مرد بماند و از بعد مؤنثش آگاهانه بهره جوید، می‌تواند تا می‌خواهد از انرژی زنانگی‌اش استفاده کند. افراط در هر کدام، مشکلات بزرگی پدید می‌آورد.

تقریباً تنها جایی که در زندگی امروزی افراد تحت تأثیر خدایان قرار می‌گیرند، عشق و عاشقی است. عاشق شدن تجربهٔ دیدن خدا یا الههٔ پنهان درون فرد مقابل است. تعجبی ندارد که وقتی عاشق می‌شویم، بینایی خود را نیز از دست می‌دهیم. درست کنار او راه می‌رویم، اما بر چیزی فراتر از هر انسان معمولی تمرکز می‌کنیم. از لحاظ روانشناسی، این مفهوم می‌گوید که حتی قبل از زمان اسطورهٔ ما، اگر کهن‌الگویی را لمس می‌کردی، به سادگی سر به نیست خواهی شده بود.

معمولاً یک زن بخشی از زندگی‌اش را تحت سلطهٔ مردی در دنیای خارج می‌گذراند، و اگر به اندازهٔ کافی هوشیار باشد، تحت کنترل مرد درونش، انیموس، در خواهد آمد.

بر خلاف افرودیت، که از دریا زاده شده بود، سایک از سقوط قطره شبنمی بر زمین به دنیا آمد. این تغییر از اقیانوس افرودیت به خشکی سایک، روندیست از خصوصیت مؤنث اقیانوس‌گونه به سوی یک ویژگی جدید که به انسان نزدیک‌تر است. ما از ظرفیت‌هایی به پهنای اقیانوس وارد مقیاسی کوچک‌تر و قابل فهم‌تر می‌شویم. ماهیت سایک چنان باشکوه، معصوم، فرازمینی و پاک است که پرستش می‌شود؛ اما کسی در حقش مهرورزی نمی‌کند. این تجربه‌ای سراپا پر از حس تنهایی است و سایک بی‌نوا نمی‌تواند همسری بیابد.

اسطوره‌ها منابع غنی بینش روانشناسی هستند. ادبیات غنی، مانند دیگر هنرهای زیبا، شرایط انسانی را با دقت بی‌نظیر و تکذیب‌ناپذیر ضبط کرده و به تصویر می‌کشد. اسطوره‌ها نوع خاصی از ادبیات‌اند که به وسیلهٔ یک شخص خاص نوشته یا خلق نشده‌اند، بلکه حاصل تخیلات و تجربهٔ یک دورهٔ فرهنگی کامل هستند و می‌توان آن‌ها را به مثابهٔ چکیده و تقطیر رویاها و تجربیات کل یک فرهنگ دید.

در زمان جنگ جهانی دوم، دسته‌ای جداافتاده از مردان در جزایر اَلوشن به سر می‌بردند. اینان به دلیل مشکلات حمل و نقل ایجاد شده از دورافتادگی‌شان، از دو اصل زندگی، آرامش و آسایش، رانده شده بودند. هیچ‌یک از گروه‌های سرگرمی نزدیک آن‌ها نمی‌رفت. بیش از نصف آن‌ها از اختلالات عصبی رنج می‌بردند. صورت‌هایشان را اصلاح نمی‌کردند، موهایشان را کوتاه نمی‌کردند و بیخیال کارهای لازم برای حفظ روحیه‌شان شده بودند. علت این امر آن بود که هیچ زنی کنارشان نبود، هیچ سایکی نبود تا به اِروس نگاه کند و ارزش آن‌ها را به یادشان بیاورد.

وعدهٔ اسطورهٔ قدیمی تولد دختریست به نام لذت. وقتی فرد به اندازهٔ کافی قوی و عاقل شده باشد، عناصر طاقت‌فرسایی که موجب رنج و اظطراب فراوان بود، تبدیل به عناصر مکمل شده و اثری هنرمندانه خلق می‌کند که در واقع همان زندگی خودتان است.

دکتر یونگ می‌گوید که انسان قرون وسطایی با ذهنیت این-یا-آن زندگی می‌کرد، اما انسان مدرن باید با این-و-یا-آن به حیاتش ادامه دهد. انسان مدرن حقیقی نمی‌تواند به صومعه یا رشته‌کوه‌های هیمالیا رفته تا تنها معنویت را جست‌وجو کند؛ از طرفی هم نمی‌تواند خودش را تنها وقف خانواده، شغل و کارایی کند. مأموریت اصلی ذهن مدرن این است که در برابر دو چارچوب معنویت و مادیات زندگی دوام بیاورد.

سایک مردن به سرعت با مأموریت‌هایش مواجه می‌شود؛ این موضوع بیانگر آن است که او بخش عمدهٔ اسطورهٔ باستانی را پشت سر گذاشته است. او ویژگی و انزوای بلوغ را تجربه کرده، طعم تیغ دولبهٔ ازدواج را چشیده، چراغ را روشن کرده و معصومیتش را از دست داده است – تمامی این‌ها به انجام رسیده است. رویا با مأموریت‌هایش آغاز می‌شود

سپردن اسطوره به دست فراموشیِ مکانی دوردست در سال‌های دورتر و جدا کردنش از زندگی کنونی‌مان کاری بس ساده است. تنها در تاریخ معاصر است که ما اساطیر و داستان‌های جن و پری را قصه‌هایی کودکانه می‌پنداریم. قبل از پیروزی دیدگاه روشن‌فکرانه، از اسطوره و داستان به عنوان موضوعی والا و باارزش برای مطالعه و امتنان بزرگسالان یاد می‌شد. اخیراً با تلاش‌های یونگ، فریزر، کمبل و امثال این‌ها، بازیابی مکان صحیح اسطوره در مطالعهٔ دنیای درونی آغاز گشته است؛ اما دیدگاه‌های قرن نوزدم نسبت به اسطوره همچنان بر اکثریت مردم چیره است.

اِروس وظیفهٔ خدایی خود را ادا کرده و سایکِ جاودانی‌یافته وارد قلمروی آسمان‌ها می‌شود. ارتباطش با اِروس دشوار و خطرناک بود، اما جاودانگی را برای سایک به ارمغان آورد. بالاخره شما هم ماهیت کهن‌الگوی خود را می‌یابید که فراتر از هر بعد شخصیتی است. سپس همانطور که از ابتدای اسطوره، هرچند با عباراتی تاریک و دشوار، قول داده شده بود، جاودانه خواهید شد. سایک است که زیبایی خالص موعود در ابتدای داستان را به الههٔ خودآگاه انتهای داستان تبدیل می‌کند.

اسطورهٔ ما عقیده دارد که تجربه‌ای اندک اما همراه با هوشیاری و خودآگاهی بسنده می‌کند

به تازگی تفکر غلطی رایج شده است که می‌گوید اگر کم خوب است، زیاد بهتر است. پیروی از این حرف زندگی‌ای می‌سازد که هرگز راضی‌کننده نخواهد بود. حتی اگر تجربه‌ای باارزش کسب کنید، به دنبال یکی دیگر هستید. به این دلیل نقشه‌های آینده همیشه مخل حال هستند، هیچ‌گاه رضایت و خشنودی وجود نخواهد داشت.