بریده‌هایی از کتاب حرفه؛ داستان نویس ۱

اگر کسی مطالعهٔ عمیق نداشته باشد، نمی‌تواند هم عمیق و موفق بنویسد.

. اگر فکر می‌کنید بی‌هیچ دلیل خاصی نشستن و زل زدن به پنجره کار بیهوده‌ای است، هرگز نخواهید توانست داستانی بنویسی

هنرمندان واقعیات این جهانی را به سخره می‌گیرند. آن‌ها شیفتهٔ این هستند که بگویند واقعیت بدترین چیز است؛ واقعیت یعنی زندگی واقعی، روزنامه‌ها، خبرنامه‌ها و همهٔ آن‌چه در خیابان‌ها اتفاق می‌افتد.

«هنرْ نفْس را درگیر اوهام و خیالات می‌کند.»

اگر شما نویسنده هستید، باید بگویم گرفتار شده‌اید و به دام افتاده‌اید. برای شروع کردن باید دیوانه می‌بودید و حتماً بوده‌اید که به این دام افتاده‌اید.

پیچیدگی سومین معیاری است که داستان‌ها را با آن می‌سنجم. ادورا ولتی می‌گوید یک داستان خوب یک راز همیشگی است. این حرف یعنی یک داستان ارزشمند همیشه بزرگ‌تر از درک‌ودریافت شماست و هیچ اهمیتی ندارد که چه موقع و چندبار آن را خوانده‌اید. چنین داستانی هرگز تمام نمی‌شود، چون سؤالی که مطرح می‌کند، سؤالی است که زندگی مطرح می‌کند. زندگی، هر قدر که بیشتر بشناسیمش، عمق بیشتری پیدا می‌کند. برای جهان در حال انبساط یک داستان جدی هم همین اتفاق می‌افتد. آن‌چه کیفیت پیچیدگی را در یک داستان ایجاد می‌کند، عزم راسخ نویسنده است برای این‌که اصول ثابت‌شده را به‌سادگی نپذیرد و به تجربه‌ای واقعی، سطح و عمق بیشتری بدهد. معنای این حرف درگیر کردن شخصیت‌های سه‌بعدی در مخمصه‌های سه‌بعدی است.

برای این‌که با خواسته‌های ویراستارها آشنا شوید، باید دربارهٔ موضوع‌های زیر درک مناسبی داشته باشید: ۱. انواع داستان ۲. گروه‌های سنی، سطح مطالعه و طول داستان ۳. زاویه‌دید ۴. دستورزبان و کاربرد آن

اتفاق همیشه وقتی می‌افتد که انتظار وقوعش به کمترین میزان می‌رسد

گوته می‌گوید «ذوق آدمی در تنهایی شکل می‌گیرد و نهاد او در جریان زندگی.» نهاد آدمی باید وجود داشته باشد و باز هم باید مدام در تغییروتحول باشد، تا ذوق را باردار کند.

در روز ــ هر روز ــ هزار کلمه بنویسید، میز کارتان را دور از پنجره‌هایی با چشم‌انداز اغواکننده قرار دهید، دربارهٔ داستان‌تان صحبت نکنید، آن را بنویسید، و ادامه دادن را همیشه ادامه دهید.

مهم‌ترین نکته‌ای که دربارهٔ اصالت باید به یاد داشته باشیم این است که با فشار و تحمیل به وجود نمی‌آید. اگر بخواهید برای رسیدن به آن تلاش کنید، به چیزی جز ناهنجاری و غرابت نخواهید رسید. کاری که شما به صورت فعال می‌توانید انجام دهید این است که گریز از مرکز را در خودتان تقویت کنید. اجازه ندهید یگانگی ذاتی و طبیعی‌تان به خاطر بی‌توجهی از بین برود. اگر زندگی‌تان را به تقلید از دیگران سپری کنید، چه در زندگی اجتماعی و چه در زندگی هنری، هرگز نمی‌توانید از خودتان توقع داشته باشید که اثر اصیلی تولید کنید.

آخرین معیار برای سنجش ارزش داستان اصالت است. هیچ‌چیز کم‌یاب‌تر از نبوغی اصیل و ظرافتی هنرمندانه نیست. البته متفاوت بودن کار آسانی است. هر کسی می‌تواند خودش را به شکل عجیب‌وغریبی دربیاورد و کاری کند که مردم به‌هم نشانش دهند. مشکل این‌جاست: آدم متفاوت باشد و باز هم بتواند مردم را وادار کند که به حرف‌هاش گوش دهند و آن‌ها را باور کنند. چنین کاری نیاز به نبوغ دارد.

باید بتوانید در هر مکانی که داستان‌تان آن‌جا اتفاق می‌افتد، زندگی کنید. هوای آن مکان کلمه است و شما باید کلمه‌ها را نفس بکشید. وقتی آن‌قدر نوشتید و نوشتید که عمل نوشتن در زندگی‌تان به طبیعی‌ترین و آشناترین کار روزانه تبدیل شد، آن‌قدر با کلمه‌ها احساس راحتی خواهید کرد که آن‌ها را با اقتدار روی کاغذ خواهید نوشت

کسی باشید که هیچ‌چیز را از دست نمی‌دهد. اگر روی چنین حساسیتی تمرین و صداقت را هم به آن اضافه کنید، به پیچیدگی دست می‌یابید.

مأموریت داستان‌های جدی این است: پیوسته و یکنواخت به زندگی نگاه کردن

داستان‌تان به‌هیچ‌وجه هیچ مقصدی نداشته باشد، هیچ داروی انرژی‌زایی نمی‌تواند به آن کمک کند.

بیرون از آن‌چه در درونت می‌جوشد، ننویس. دربارهٔ چیزی که به آن اعتقادی نداری، ننویس. خلاصه کنم، صادق باش.

جزئیات خیال شما از محیطی فرضی بیرون می‌آیند، اما این محیط فرضی باید آن‌قدر برای‌تان واقعی باشد که وقتی درباره‌اش صحبت می‌کنید، نیازی به توجیه و بهانه نداشته باشید. ساختن قلعه‌های فضایی خوب است، ولی وقتی هنوز زمینی را نساخته‌اید که این قلعه‌ها رویش قرار بگیرند و وقتی هنوز موجوداتی را خلق نکرده‌اید که در این قلعه‌ها به‌خوبی زندگی کنند، نمی‌توانید کسی را متقاعد کنید که چنین قلعه‌هایی وجود دارند. اولین وظیفهٔ شما به عنوان یک داستان‌نویس این است که مکان داستان‌تان را مثل یک بومی بشناسید، نه مثل یک ناظر اتفاقی.

اولین و اساسی‌ترین مرحلهٔ جداسازی مرتبط با مهم‌ترین ویژگی یعنی صداقت است.

هر داستان باید این سؤال را مطرح کند که «چه‌طور چنین آدمی می‌تواند درگیر چنین تجربه‌ای شود؟» و بعد به آن جواب بدهد.